03.05.2013 Views

Annual Performance Plan Jaarlikse ... - National Treasury

Annual Performance Plan Jaarlikse ... - National Treasury

Annual Performance Plan Jaarlikse ... - National Treasury

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

kulindeleke ukuba babhalisele iBanga 8, nto leyo iza kukhokelela kukuba kubekho ukuncipha kwenani labafundi kumabanga<br />

aphezulu.<br />

Umngeni wesibini ojamelene ne-WCED kukuphucula amazinga emfundo abemmi baseNtshona Koloni. Nangona kukhona<br />

ukuphucuka okuqaphelekayo kwisithuba seminyaka emihlanu edlulileyo 1996-2001, amanani amakhulu abantu<br />

akakwazanga ukufikelela kwimfundo ngokwezinga elifunekayo ukuze bakwazi ukuthatha inxaxheba kwezentlalo, ezopolitiko<br />

noqoqosho kwiphondo. Umzekelo, iTheyibhile 2 ngasezantsi ibonisa ukuba ngaphantsi kwekota yoluntu lwaseNtshona<br />

Koloni lunesiQinisekiso seMatrikhi.<br />

ITheyibhile 2: Ipesenti yoluntu kumanqanaba ngamanqanaba emfundo 1996 nango-2001<br />

Amanqanaba emfundo 1996 2001<br />

Abangayanga esikolweni 6,3% 5,7%<br />

Abakhe baya eprayimari 15,0% 15,2%<br />

Abagqibe eyaseprayimari qha 8,4% 7,9%<br />

Abakhe baya esekondari 37,2% 36,5%<br />

AbaneBanga 12 18,0% 23,4%<br />

AbanePhakamileyo 10,1% 11,2%<br />

Imvelaphi yeeNkcukacha: Statistics South Africa Census 1996 no-2001<br />

Amanani abafundi ababhaliswe ezikolweni zikarhulumente zesiqhelo kungoku nje abonakalisa ukuba le meko ixhalabisayo<br />

ichazwe ngentla apha ayikazi kutshintsha kuya phi kwangoku. Amanani abafundi ababhalisiweyo kwisithuba esisuka ku-<br />

1999 ukuya ku-2006 abonakalisa ukuba yi-50% nje kuphela yabafundi ababhalisa kuBanga 10 abaya kufika kwiBanga 12<br />

(Jonga kwiTheyibhile 1 ngasentla). Amanani abafundi abagqibayo esikolweni angqamana kakhulu nobuhlanga. (Inqanaba<br />

labagqibayo libonakalisa indlela aphumelele ngayo umfundi ukudlulela phambili de agqibe kumjikelo wonke. Amazinga<br />

okunyuselwa, okuphinda nokuyeka antlantlu-ntathu kumfundi esukela kwibanga ukuya kwibanga kwaye abonakalisa<br />

ukusebenza/nokungasebenzi kwemfundo ekuveliseni abafundi abagqibayo (Wako, 1988).<br />

Uphando olusandul’ ukwenziwa apha eNtshona Koloni lubonakalisa la manani abafundi abagqibayo ezikolweni<br />

ngokweentlanga kufumaniseka ukuba aba lolu hlobo kwakwiminyaka yokuqala yemfundo yezikolo. Iziphumo zeemvavanyo<br />

zokufunda nezemathematika ezathi zaqhutywa kwibanga 3 nakwibanga 6 zibonakalisa ukuba ubuninzi babafundi abasuka<br />

kumakhaya anemivuzo ephantsi bangemva ngeminyaka emibini ukuya kwemithathu ngokwenkqubo elindelekileyo<br />

ngokwekharityhulam yesizwe.<br />

Icandelo lamashishini amakhulu abhalisiweyo apha kweli phondo liginya abantu abayi-1,3 million lize elamashishini<br />

amancinane angabhaliswanga lona liginye ama-144 065 (malunga ne-9.4%) kubantu abakuqoqosho lwephondo lonke.<br />

Ibutho labasebenzi abayi-1,5 million bakwezolimo (13%), kwimveliso (19%), kwiihowuliseyili neevenkile (17.5%), kwiinkonzo<br />

zezemali (11.9%); into leyo eyenza i-80% yabantu abasebenzayo. Kubantu abasebenzayo abantu abanemfundo<br />

yasesikolweni babadlula abo beneyasesekondari neyakumaziko emfundo ephakamileyo ngomlinganiselo oyi-77:19%.<br />

Iipesenti zabo banayo eyasesekondari nabaneyamaziko aphakamileyo ngokobuhlanga zime ngolu hlobo: 7% abaMnyama,<br />

11% abeBala, 34% ama-Asiya ne-49% abaMhlophe.<br />

Amazinga okungasebenzi nawo abugudle kakhulu ubuhlanga. Njengokuba apha esizweni ngokubanzi ama-30 kwi-100<br />

ngalinye labantu abaMnyama abaye bayifumana imisebenzi phakathi kuka-1995 no-2002, bathathu nje kuphela kwi-100<br />

ngalinye labantu abaMnyama abahlala eNtshona Koloni abaye bayifumana imisebenzi ngesi sithuba sinye (SER, 2003). I-<br />

80% ye-18,9% yabantu bokusebenza abangasebenziyo apha kweli phondo lulutsha. Ngokungafaniyo nokwenzeka kwisizwe<br />

ngokubanzi, ehlile amanani abantu aabangasebenziyo benemfundo yamaziko emfundo ephakamileyo, ngelixa<br />

kumanqanaba emfundo angezantsi anyukile amanani abantu abangasebenziyo. Abantu abafunwayo ngabantu abafundileyo<br />

nabanezakhono. Nangona inani labanematrikhi nabaneBanga 9 – 11 lisanda abangenela ibutho labasebenzi kwiphondo xa<br />

kuthelekiswa namanani kazwelonke (abanematrikhi ngama-28, 5% kwibutho lonke labasebenzi bephondo), ingxaki<br />

yokungaqeshwa kolutsha eNtshona Koloni yondele kakhulu xa kuthelekiswa nelizwe jikelele.<br />

Isicwangciso Esiliqili Sokwenziwa Komsebenzi Sonyaka 2007/08-2009/10<br />

8

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!