Annual Performance Plan Jaarlikse ... - National Treasury
Annual Performance Plan Jaarlikse ... - National Treasury
Annual Performance Plan Jaarlikse ... - National Treasury
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
kulindeleke ukuba babhalisele iBanga 8, nto leyo iza kukhokelela kukuba kubekho ukuncipha kwenani labafundi kumabanga<br />
aphezulu.<br />
Umngeni wesibini ojamelene ne-WCED kukuphucula amazinga emfundo abemmi baseNtshona Koloni. Nangona kukhona<br />
ukuphucuka okuqaphelekayo kwisithuba seminyaka emihlanu edlulileyo 1996-2001, amanani amakhulu abantu<br />
akakwazanga ukufikelela kwimfundo ngokwezinga elifunekayo ukuze bakwazi ukuthatha inxaxheba kwezentlalo, ezopolitiko<br />
noqoqosho kwiphondo. Umzekelo, iTheyibhile 2 ngasezantsi ibonisa ukuba ngaphantsi kwekota yoluntu lwaseNtshona<br />
Koloni lunesiQinisekiso seMatrikhi.<br />
ITheyibhile 2: Ipesenti yoluntu kumanqanaba ngamanqanaba emfundo 1996 nango-2001<br />
Amanqanaba emfundo 1996 2001<br />
Abangayanga esikolweni 6,3% 5,7%<br />
Abakhe baya eprayimari 15,0% 15,2%<br />
Abagqibe eyaseprayimari qha 8,4% 7,9%<br />
Abakhe baya esekondari 37,2% 36,5%<br />
AbaneBanga 12 18,0% 23,4%<br />
AbanePhakamileyo 10,1% 11,2%<br />
Imvelaphi yeeNkcukacha: Statistics South Africa Census 1996 no-2001<br />
Amanani abafundi ababhaliswe ezikolweni zikarhulumente zesiqhelo kungoku nje abonakalisa ukuba le meko ixhalabisayo<br />
ichazwe ngentla apha ayikazi kutshintsha kuya phi kwangoku. Amanani abafundi ababhalisiweyo kwisithuba esisuka ku-<br />
1999 ukuya ku-2006 abonakalisa ukuba yi-50% nje kuphela yabafundi ababhalisa kuBanga 10 abaya kufika kwiBanga 12<br />
(Jonga kwiTheyibhile 1 ngasentla). Amanani abafundi abagqibayo esikolweni angqamana kakhulu nobuhlanga. (Inqanaba<br />
labagqibayo libonakalisa indlela aphumelele ngayo umfundi ukudlulela phambili de agqibe kumjikelo wonke. Amazinga<br />
okunyuselwa, okuphinda nokuyeka antlantlu-ntathu kumfundi esukela kwibanga ukuya kwibanga kwaye abonakalisa<br />
ukusebenza/nokungasebenzi kwemfundo ekuveliseni abafundi abagqibayo (Wako, 1988).<br />
Uphando olusandul’ ukwenziwa apha eNtshona Koloni lubonakalisa la manani abafundi abagqibayo ezikolweni<br />
ngokweentlanga kufumaniseka ukuba aba lolu hlobo kwakwiminyaka yokuqala yemfundo yezikolo. Iziphumo zeemvavanyo<br />
zokufunda nezemathematika ezathi zaqhutywa kwibanga 3 nakwibanga 6 zibonakalisa ukuba ubuninzi babafundi abasuka<br />
kumakhaya anemivuzo ephantsi bangemva ngeminyaka emibini ukuya kwemithathu ngokwenkqubo elindelekileyo<br />
ngokwekharityhulam yesizwe.<br />
Icandelo lamashishini amakhulu abhalisiweyo apha kweli phondo liginya abantu abayi-1,3 million lize elamashishini<br />
amancinane angabhaliswanga lona liginye ama-144 065 (malunga ne-9.4%) kubantu abakuqoqosho lwephondo lonke.<br />
Ibutho labasebenzi abayi-1,5 million bakwezolimo (13%), kwimveliso (19%), kwiihowuliseyili neevenkile (17.5%), kwiinkonzo<br />
zezemali (11.9%); into leyo eyenza i-80% yabantu abasebenzayo. Kubantu abasebenzayo abantu abanemfundo<br />
yasesikolweni babadlula abo beneyasesekondari neyakumaziko emfundo ephakamileyo ngomlinganiselo oyi-77:19%.<br />
Iipesenti zabo banayo eyasesekondari nabaneyamaziko aphakamileyo ngokobuhlanga zime ngolu hlobo: 7% abaMnyama,<br />
11% abeBala, 34% ama-Asiya ne-49% abaMhlophe.<br />
Amazinga okungasebenzi nawo abugudle kakhulu ubuhlanga. Njengokuba apha esizweni ngokubanzi ama-30 kwi-100<br />
ngalinye labantu abaMnyama abaye bayifumana imisebenzi phakathi kuka-1995 no-2002, bathathu nje kuphela kwi-100<br />
ngalinye labantu abaMnyama abahlala eNtshona Koloni abaye bayifumana imisebenzi ngesi sithuba sinye (SER, 2003). I-<br />
80% ye-18,9% yabantu bokusebenza abangasebenziyo apha kweli phondo lulutsha. Ngokungafaniyo nokwenzeka kwisizwe<br />
ngokubanzi, ehlile amanani abantu aabangasebenziyo benemfundo yamaziko emfundo ephakamileyo, ngelixa<br />
kumanqanaba emfundo angezantsi anyukile amanani abantu abangasebenziyo. Abantu abafunwayo ngabantu abafundileyo<br />
nabanezakhono. Nangona inani labanematrikhi nabaneBanga 9 – 11 lisanda abangenela ibutho labasebenzi kwiphondo xa<br />
kuthelekiswa namanani kazwelonke (abanematrikhi ngama-28, 5% kwibutho lonke labasebenzi bephondo), ingxaki<br />
yokungaqeshwa kolutsha eNtshona Koloni yondele kakhulu xa kuthelekiswa nelizwe jikelele.<br />
Isicwangciso Esiliqili Sokwenziwa Komsebenzi Sonyaka 2007/08-2009/10<br />
8