woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home
woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home
woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
lev<strong>en</strong>sweg zal volg<strong>en</strong>. Als je voor alle mogelijke lev<strong>en</strong>sweg<strong>en</strong><br />
die kans<strong>en</strong> k<strong>en</strong>t kun je het verwachte nakomeling<strong>en</strong>tal <strong>van</strong><br />
het betreff<strong>en</strong><strong>de</strong> individu berek<strong>en</strong><strong>en</strong>. Dat is gelijk aan <strong>de</strong> som<br />
<strong>van</strong> kans maal kin<strong>de</strong>rtal voor alle lev<strong>en</strong>sweg<strong>en</strong>. * We k<strong>en</strong>n<strong>en</strong><br />
dan wat vaak g<strong>en</strong>oemd wordt <strong>de</strong> ‘darwiniaanse fitness’ <strong>van</strong><br />
e<strong>en</strong> individu. †<br />
Ik had het e<strong>en</strong> stukje terug over steriele werkbij<strong>en</strong> <strong>en</strong> hun<br />
kin<strong>de</strong>rrijke koninklijke zusters. Tuss<strong>en</strong> werkster <strong>en</strong> koningin<br />
bestaan ge<strong>en</strong> systematische g<strong>en</strong>etische verschill<strong>en</strong>, <strong>en</strong> ze<br />
lev<strong>en</strong> in <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> omgeving. Het verschil tuss<strong>en</strong> bei<strong>de</strong> wordt<br />
uitsluit<strong>en</strong>d bepaald door <strong>de</strong> omstandighed<strong>en</strong> waaron<strong>de</strong>r ze<br />
opgroeid<strong>en</strong>. Elke werkster had koningin kunn<strong>en</strong> zijn als ze op<br />
e<strong>en</strong> iets an<strong>de</strong>r tijdstip ter wereld was gekom<strong>en</strong>. Je zou kunn<strong>en</strong><br />
zegg<strong>en</strong> dat <strong>de</strong> lev<strong>en</strong>sweg<strong>en</strong>boom voor elke ‘vrouwelijke’<br />
bij twee hoofdtakk<strong>en</strong> heeft: werkster word<strong>en</strong> <strong>en</strong> steriel<br />
blijv<strong>en</strong>, of vruchtbaar word<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitvlieg<strong>en</strong> met <strong>de</strong> kans te<br />
word<strong>en</strong> bevrucht <strong>en</strong> veel kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> te krijg<strong>en</strong>. Voor <strong>de</strong> fitness<br />
<strong>van</strong> e<strong>en</strong> individu, zoals ik die hier heb ge<strong>de</strong>finieerd, is niet<br />
<strong>van</strong> belang op welke <strong>van</strong> die twee takk<strong>en</strong> het toevallig belandt.<br />
Wat telt is het gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong> kin<strong>de</strong>rtal <strong>van</strong> alle mogelijke<br />
lev<strong>en</strong>sweg<strong>en</strong>. En daaruit volgt dat steriele werkbij<strong>en</strong> helemaal<br />
ge<strong>en</strong> lage fitness hebb<strong>en</strong>. Die fitness is net zo hoog als hij<br />
geweest zou zijn als <strong>de</strong> betreff<strong>en</strong><strong>de</strong> werkster wel koningin<br />
geword<strong>en</strong> was. Bij<strong>en</strong> volg<strong>en</strong> net als allerlei an<strong>de</strong>re vlies-<br />
* Stel het kin<strong>de</strong>rtal <strong>van</strong> <strong>de</strong> i-<strong>de</strong> lev<strong>en</strong>sweg is ni <strong>de</strong> kans om die lev<strong>en</strong>sweg<br />
te volg<strong>en</strong> is pi, dan is <strong>de</strong> darwiniaanse fitness !ni.pi.<br />
† Vergelijk Sobers <strong>de</strong>finitie <strong>van</strong> Darwiniaanse fitness: ‘the mathematical<br />
expectation of the organism’s number of offspring’ (Sober 1984: 45).<br />
De manier waarop ik het probabilistische karakter <strong>van</strong> het<br />
fitnessbegrip hier heb uitgewerkt is vast niet <strong>de</strong> <strong>en</strong>ige mogelijkheid. Ik<br />
heb gestreefd naar e<strong>en</strong> uitwerking die technisch gedoe zo veel mogelijk<br />
vermijdt <strong>en</strong> die <strong>de</strong> lezer niet no<strong>de</strong>loos doet verdwal<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> fancy formulepark.<br />
( Zie opmerking direct na <strong>de</strong> literatuurlijst voor meer over<br />
het fitness-begrip).<br />
107