woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home
woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home
woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Maar ook <strong>de</strong> i<strong>de</strong>ologische <strong>en</strong> wet<strong>en</strong>schapsfilosofische vrag<strong>en</strong><br />
kom<strong>en</strong> nauwelijks aan bod. Ik vind ze heel interessant, maar<br />
ik zal er weinig over zegg<strong>en</strong>. Ik zal alle<strong>en</strong> kort maar met veel<br />
plezier mijn eig<strong>en</strong> wet<strong>en</strong>schapsbeeld on<strong>de</strong>r <strong>woord<strong>en</strong></strong> br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>.<br />
Ik doe dat vooral omdat ik hoop dat dat mijn b<strong>en</strong>a<strong>de</strong>ring<br />
begrijpelijker maakt. Daarna zal ik schets<strong>en</strong> wat ik ver<strong>de</strong>r wél<br />
zal do<strong>en</strong>, <strong>en</strong> waarom dat nuttig zou kunn<strong>en</strong> zijn.<br />
1.2.1. k<strong>en</strong>nis – e<strong>en</strong> intermezzo<br />
De m<strong>en</strong>s leeft in e<strong>en</strong> baaierd <strong>van</strong> indrukk<strong>en</strong> <strong>en</strong> het lukt hem<br />
slecht die over zich he<strong>en</strong> te lat<strong>en</strong> gaan. Daarom vertelt hij. Hij<br />
vertelt verhal<strong>en</strong> om indrukk<strong>en</strong> te ord<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> chaos te<br />
bezwer<strong>en</strong>. Zou hij dat niet do<strong>en</strong>, zou hij zwijg<strong>en</strong> <strong>en</strong> al die<br />
indrukk<strong>en</strong> alle<strong>en</strong> maar on<strong>de</strong>rgaan, dan zou hij volg<strong>en</strong>s<br />
sommig<strong>en</strong> <strong>de</strong> stem <strong>van</strong> <strong>de</strong> Schepper hor<strong>en</strong>. Maar liever hoort<br />
<strong>de</strong> m<strong>en</strong>s zichzelf.<br />
Ik hecht eraan alle verhal<strong>en</strong> die word<strong>en</strong> verteld – <strong>van</strong> <strong>de</strong> Tau<br />
Te Tsjing <strong>en</strong> <strong>de</strong> Bijbel, via <strong>de</strong> Sprookjes <strong>van</strong> Moe<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Gans,<br />
tot Darwins Origin of Species – k<strong>en</strong>nis te noem<strong>en</strong>. K<strong>en</strong>nis is<br />
geord<strong>en</strong><strong>de</strong> ervaring. Dat zal niet ie<strong>de</strong>re<strong>en</strong> met mij e<strong>en</strong>s zijn.<br />
Veel m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> noem<strong>en</strong> alle<strong>en</strong> hun eig<strong>en</strong> favoriete verhaal<br />
‘k<strong>en</strong>nis’ <strong>en</strong> gev<strong>en</strong> daarmee e<strong>en</strong> beperkte verzameling<br />
ervaring<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> bepaal<strong>de</strong> manier <strong>van</strong> ord<strong>en</strong><strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
bevoorrechte positie.<br />
De m<strong>en</strong>s ord<strong>en</strong>t ervaring<strong>en</strong> door ze in één groot verband te<br />
zett<strong>en</strong>, <strong>en</strong> e<strong>en</strong> <strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> verhal<strong>en</strong>diversiteit komt voort uit<br />
<strong>de</strong> grote verscheid<strong>en</strong>heid aan verband<strong>en</strong> die m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong><br />
bedacht. Voor sommig<strong>en</strong> is <strong>de</strong> wereld e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>spel <strong>van</strong><br />
oorzak<strong>en</strong> <strong>en</strong> gevolg<strong>en</strong>, voor an<strong>de</strong>r<strong>en</strong> e<strong>en</strong> speelveld <strong>van</strong> god<strong>en</strong>,<br />
18