woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home

Dit alles betekent niet dat humane sociobiologie tot nu toe
een vlekkeloze onderneming was. Ook sociobiologen kregen
in de gaten dat traditionele modellen te simpel zijn voor het
verklaren van de diversiteit en veranderlijkheid van menselijk
gedrag. Die modellen gaan te veel uit van genetische variatie
alleen. De veelzijdigheid van ’s mensen doen en laten was
voor sociobiologen een reden om hun modellen in een zeer
speciale richting uit te breiden. Ze voegden cultuur toe als een
tweede variatiebron. In de theorieën die ze dusdoende
ontwikkelden bleek de rol van genetische factoren echter nog
steeds aanzienlijk, en dat richtte onze aandacht op wat er
ontbrak: het belang van omgevingsinvloeden wordt in
theorieën over genetische en culturele evolutie nog steeds
ernstig onderschat.
Natuurlijk kunnen we cultuur in evolutiebiologisch perspectief
opvatten als onderdeel van de hele klasse van omgevingsinvloeden.
Zo bezien is de toevoeging van cultuur aan het
evolutiebiologisch begrippenkader een stap in de goede
richting. Maar er zitten ook een aantal bezwaren aan die
toevoeging. In de eerste plaats is er het risico van begripsverwarring:
cultuur in een biologische zin is niet meer dan de
schaduw van cultuur in de sociaalwetenschappelijk betekenis
(zie § 2.1.3). Een tweede bezwaar is belangrijker: voorzover
we cultuur als onderdeel van de klasse van omgevingsinvloeden
kunnen opvatten is culturele variatie niet meer dan
een onderdeel van omgevingsvariatie. Andere omgevingsinvloeden
zijn ook heel belangrijk, maar die laten zich niet
modelleren middels ‘cultuurgenen’. Een temperatuursverandering
is geen potentiële fenotypische eigenschap die
een individu al dan niet kan overnemen. We zullen voor die
invloeden dus tóch een heel ander soort theorie moeten
ontwikkelen. En voor zo’n theorie zou cultuur wel eens niet
72