woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home

More documents

Recommendations

Info

feit dat we erin geloven. * De vraag naar de rechtvaardiging van ethiek is met dit alles niet beantwoord. Die vraag kán volgens Ruse en Wilson ook niet beantwoord worden. Hij is in zekere zin gewoon buiten de orde. Ethiek is een functionele menselijke eigenschap en dat is niet iets waarvoor je een rechtvaardiging geven kunt. Verklaren is alles wat erop zit. Het lijkt even alsof Ruse en Wilson uit het feit dat ze een verklaring van het bestaan van ethiek kunnen geven, direct afleiden dat de inhoud van die ethiek dús niet gerechtvaardigd kan worden. Maar zo simpel ligt het niet. Ze bespreken de parallel tussen een evolutionaire verklaring van ethiek en een evolutionaire verklaring van wiskunde. † Het is duidelijk functioneel dat mensen geloven dat twee plus twee vier is. Volgt daar nu uit dat ‘2+2=4’ een gemeenschappelijke illusie is? Integendeel, zeggen Ruse en Wilson, de waarheid van dat sommetje hebben we juist nodig om te kunnen verklaren dat we erin geloven. ° Maar twee plus twee is vier, voor alles en iedereen. En dat geldt voor morele voorschriften niet. Als we, zoals termieten, in donkere holen zouden leven en onze overledenen zouden opeten, evenals onze uitwerpselen, dan * ‘... morality will usually function best when it is done genuinely, because we think it right. Humans who act for noble motives are more efficient than those always looking for returns’ (Ruse 1984 a : 179). ‘Even though our powers of reason show us there is no objective morality, as humans each and every one of us feels that there is. Even the most hardline sociobiologist conducts his or her daily life as though there were such objectivity’ (Ruse 1980: 192). ‘In speaking thus of illusion, we are not saying that ethics is nothing, and should now be thought of as purely dreamlike. …, ethics is a shared illusion of the human race. If this were not so it would not work’ (Ruse en Wilson 1985: 52). † Ruse en Wilson 1985: 52. Zie ook Ruse 1980: 185-191. ° Om een simpel en bekend voorbeeld te geven: een beest dat vier jagers in een bosje ziet verdwijnen en er even later weer twee uit ziet komen zou, als hij in plaats van 2+2=4 geloofde dat 2+0=4, denken dat het bosje vrij van jagers is. En dat kan hem zijn leven kosten! 152
zouden we begrafenissen en een goed functionerend riool als uiterst immoreel beschouwen. Er is dus geen objectieve, los van onszelf bestaande werkelijkheid waarnaar onze morele uitspraken verwijzen. Dat moraal niet te rechtvaardigen is, volgt dus uit het feit dat we een ándere moraal zouden hebben gehad als we een ánder soort leven waren gaan leiden. Maar het heeft zin om te preciseren waar ’m dat ‘anders’ precies in zit. Het termietenvoorbeeld is een beetje misleidend. Het eten van uitwerpselen is natuurlijk meer een kwestie van smaak, of van fatsoen, dan van moraal. En voor het opeten van overledenen geldt iets dergelijks, al zitten daar duidelijk wel morele aspecten aan. We beschouwen het vaak als onze morele plicht om de overledenen de laatste eer te bewijzen. Alleen, je hoeft moreel niet zo heel verlicht te zijn om te accepteren dat verschillende mensen dat op verschillende manieren doen. Het is duidelijk dat we ons in andere omstandigheden anders zouden gedragen, maar of we ook van andere hoogste waarden zouden uitgaan is maar helemaal de vraag. Een stelsel van waarden is iets anders dan specifiek gedrag in een specifieke situatie. Dat is nou juist een van de aardige dingen die we van Ruse en Wilson kunnen leren! Kort en goed: Ruse en Wilson bieden een aanloop tot een schets van een mogelijke evolutionaire verklaring van het verschijnsel ‘moreel gedrag’. Ze concluderen uit die verklaring en een paar zeer discutabele veronderstellingen dat er geen objectieve morele orde bestaat. Misschien hebben ze gelijk als ze het bestaan van zo’n orde ontkennen, maar hun argumenten voor dat niet-bestaan zijn verre van overtuigend. Ze zeggen dat hun verklaring geen rechtvaardiging inhoudt. 153
Page 1 and 2:
woorden, waarden en de evolutie van
Page 3 and 4:
inhoudsopgave inhoudsopgave........
Page 5 and 6:
5.2.2. mensbeelden en reconstructie
Page 7 and 8:
me weer op weg. In de eerste fase v
Page 9 and 10:
voor mogelijkheden die minder heet
Page 11 and 12:
1 inleiding In 1975 publiceerde Edw
Page 13 and 14:
waarzonder wij niet hadden bestaan
Page 15 and 16:
voor de goede verstaander is dat ui
Page 17 and 18:
klein mogelijk zullen zijn? Er zijn
Page 19 and 20:
en er zijn er die de wereld zien al
Page 21 and 22:
doelstellingen en praktische beslis
Page 23 and 24:
doen. Huishoudelijk werk is volgens
Page 25 and 26:
uitwerking, vier- of zelfs vijfplaa
Page 27 and 28:
Ze zou ons in staat stellen om in a
Page 29 and 30:
‘wetenschap’ liefst reserveren
Page 31 and 32:
Wie dat regelmatig onder ogen krijg
Page 33 and 34:
dagelijks leven. Altruïsme kan bin
Page 35 and 36:
2 evolutie en cultuur Heftige discu
Page 37 and 38:
karakteriseren ongeveer synoniem zi
Page 39 and 40:
Ik zal nu eerst de dichotomieën va
Page 41 and 42:
epaald’ en ‘omgevingsbepaald’
Page 43 and 44:
gereedschap en bouwmaterialen. * Du
Page 45 and 46:
We kwamen op deze uitweiding over g
Page 47 and 48:
Artis steeds en steeds maar weer zw
Page 49 and 50:
dat niet zo maar gereduceerd kan wo
Page 51 and 52:
Naast die onzekerheid is er ook een
Page 53 and 54:
sociale interacties niet verklaard
Page 55 and 56:
pas komt. * Sociobiologen onderkenn
Page 57 and 58:
Evolutiebiologen zijn het er zonder
Page 59 and 60:
vier theorieën worden dan samengev
Page 61 and 62:
dieren geldt dat ook. De aard en de
Page 63 and 64:
kan) een plaats hebben. Maar laten
Page 65 and 66:
auteurs gaan ervan uit dat pasgebor
Page 67 and 68:
kenmerken die de kans op nageslacht
Page 69 and 70:
langetermijneffecten hebben op de f
Page 71 and 72:
generaties hebben nagelaten spelen
Page 73 and 74:
meer kunnen zijn dan een bijzonder
Page 75 and 76:
instantie bepalend voor onze aard.
Page 77 and 78:
evolutionair opzicht. Over het more
Page 79 and 80:
dat het meeste gedrag van dieren er
Page 81 and 82:
gelijk aan het te verwachten aantal
Page 83 and 84:
maakt de denkfout die Hamilton sign
Page 85 and 86:
In modellen van groepselectie zitte
Page 87 and 88:
via individuen tot soorten beslist
Page 89 and 90:
duidelijke opdracht in het leven: m
Page 91 and 92:
nul is zullen verschillen in kopiee
Page 93 and 94:
eden wordt altruïsme in de biologi
Page 95 and 96:
altruïst of een egoïst noemen. *
Page 97 and 98:
Over de implicaties van die verschi
Page 99 and 100:
niet een bepaald gen of een paar ge
Page 101 and 102: 3.2.2.1.2. gedragingen en strategie
Page 103 and 104: soortgenoten die zich uiterlijk nie
Page 105 and 106: verwachting zal krijgen in de omgev
Page 107 and 108: levensweg zal volgen. Als je voor a
Page 109 and 110: leven van een individu kan toe- en
Page 111 and 112: daarbij moeilijk te gebruiken, we w
Page 113 and 114: losse gedragingen leiden niet tot f
Page 115 and 116: goede kans dat datzelfde individu,
Page 117 and 118: En daarmee hebben we alle cellen va
Page 119 and 120: ‘geschenk’ volgt op een boze en
Page 121 and 122: met S2 is 7,75. Vergeleken met S2 i
Page 123 and 124: evolutionair gezien geen enkel prob
Page 125 and 126: 4 biologie en meta-ethiek De meeste
Page 127 and 128: Hun benaderingen worden nu zelden m
Page 129 and 130: werkelijkheid bestaat’. * Maar oo
Page 131 and 132: Aan weer andere interpretaties klee
Page 133 and 134: alleen intuïtief ‘zien’, of
Page 135 and 136: niet tenminste een béétje relevan
Page 137 and 138: stadium waarin de samenleving als g
Page 139 and 140: een normatieve ethiek zo goed als a
Page 141 and 142: gezien klopt er weinig van. Wilsons
Page 143 and 144: ervan uit dat God zelf het goede, o
Page 145 and 146: Laat ik een volstrekt hypothetisch
Page 147 and 148: Alleen, we moeten ons ervan bewust
Page 149 and 150: het zich laat aanzien, geen sprake.
Page 151: op eigen voordeel uit is. Die visie
Page 155 and 156: ouwwerk zijn uiteraard voorwaardeli
Page 157 and 158: norm kunnen zijn die een ieder resp
Page 159 and 160: kan me niet aan de indruk onttrekke
Page 161 and 162: die we ‘moreel goed’ noemen. *
Page 163 and 164: stander van een economische boycot
Page 165 and 166: volgzame ziel, Richards’ voorbeel
Page 167 and 168: 4.3. besluit Richards is de enige v
Page 169 and 170: 5 de menselijke natuur De mens is v
Page 171 and 172: mensbeeld dat er middels vooronders
Page 173 and 174: wat voor veranderingen kunt verwach
Page 175 and 176: verhalen * zullen we dan nooit kunn
Page 177 and 178: voorhanden. Ze waren dus wel gedwon
Page 179 and 180: voor een deel echter is die aanpass
Page 181 and 182: in het water niet zo handig. Echt w
Page 183 and 184: hetzelfde is gebleven. Tanner gaat
Page 185 and 186: doet vermoeden dat plantaardig mate
Page 187 and 188: cruciale ontwikkeling. Het was een
Page 189 and 190: precieze bouw kent. Behalve fossiel
Page 191 and 192: esluit dat dat voor evolutiebiologi
Page 193 and 194: inderdaad meer dan vrouwen neigen t
Page 195 and 196: zouden kunnen worden in een totalit
Page 197 and 198: weten we maar van een paar mensen z
Page 199 and 200: Volgens sommige ethici is er bijvoo
Page 201 and 202: ij een huwelijk met een zwager of s
Page 203 and 204:
als ze naar een partner uitzien kle
Page 205 and 206:
de samenleving waarvan zij deel uit
Page 207 and 208:
verschijningsvormen van het leven o
Page 209 and 210:
voor wat er wel mag, kan en moet. E
Page 211 and 212:
geciteerde literatuur Allen, E., c.
Page 213 and 214:
postpanglossian vision. In: Montagu
Page 215 and 216:
Meulenbelt, A., 1984. De schillen v
Page 217 and 218:
Steen, W.J. van der, en P.J. Thung,
Page 219 and 220:
naar de absolute fitness van indivi
Page 221 and 222:
ontwikkeling sturen van wat zij de
Page 223 and 224:
logische mogelijkheid, maar ook nie
Page 225 and 226:
leading in the course of gene-cultu
Page 227 and 228:
… variation among relevant cultur
Page 229 and 230:
mogelijkheid van een dergelijke omg
Page 231 and 232:
mensen. * Ze gaan ervan uit dat de
Page 233 and 234:
ijlage 2 Cavalli-Sforza en Feldman
Page 235 and 236:
espectively, with 3 ! i= 0 pi(t) =
Page 237 and 238:
lijken regelmatig drugs te gebruike
Page 239 and 240:
kunnen laten. * Alleen als een feno
show all

woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?