woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home

en er zijn er die de wereld zien als een geheel van betekenisvolle,
naar elkaar verwijzende, gebeurtenissen. Voor de
eersten wast het water omdat de sneeuw smelt, voor anderen
stroomt de rivier over vanwege een Gode onwelgevallige
manier van leven, en voor de laatsten (in mijn onvolledige en
vertekende opsomming) verwijst al dat water naar de grote
cirkelgang der natuur (ik doe maar een gooi). De mens kiest
niet alleen een bepaald soort verband als meest gezaghebbend,
hij kiest ook voor bepaalde ervaringen – die hij dan
bijvoorbeeld ‘feiten’ noemt – en negeert omzichtig heel wat
andere. Dat wat ik kennis noem zegt net zo goed iets over de
kenner, en zijn angst voor chaos, als over het gekende.
Vaak doen mensen een poging om hun eigen keus voor een
bepaald verband en voor bepaalde ‘feiten’ te rechtvaardigen.
Ze ontkennen zin en voordeel van andermans keuze, en
benadrukken de zegeningen van hun eigen opvatting. Maar
een rechtvaardiging die me overtuigde kwam ik nog niet
tegen. Het ligt, geloof ik, niet zo in mijn aard om snel
overtuigd te raken van de juistheid van een bepaalde
opvatting en me te scharen in de rangen van haar aanhangers.
Dat betekent niet dat ik een bepaalde visie niet
serieus neem, maar op de een of andere manier struikel ik
makkelijker over de beperkingen dan dat ik me optrek aan de
geboden inzichten.
Natuurwetenschap * is in onze wereld een zeer prominente
kennisbron. Net als alle andere heeft ook zij haar eigen wijze
om eigen onovertroffenheid te beargumenteren. Allereerst
laat zij zich voorstaan op objectiviteit en een zorgvuldige
* Ik zal soms de termen ‘wetenschap’ gebruiken als ik het eigenlijk over
‘natuurwetenschap’ zou moeten hebben. De macht der gewoonte.
19