woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home

Artis steeds en steeds maar weer zwemt en loopt, en tussen de
natuurlijke ontplooiing van een boom die de ruimte heeft en
de plat verwrongen takkenbos van een boom in een rotsspleet.
Aan onnatuurlijkheid (cultuur?) in deze zin hoeft dus
helemaal geen mensenhand te pas te komen. Kortom, wie iets
natuurlijk noemt heeft nog heel wat uit te leggen voor
duidelijk is wat hij bedoelt.
Ook het begrip ‘cultuur’ kan zeer veel verschillende
betekenissen hebben. * Die zal ik hier niet allemaal bespreken.
Maar en aantal aspecten duiken steeds weer op, die zijn dus
kennelijk belangrijk. In de eerste plaats wordt cultuur
gebruikt als een verzamelnaam voor menselijk gedrag en de
producten daarvan: huizen, gereedschappen, kleren,
sieraden, boeken, enzovoort. En dat stelt ons meteen voor een
probleem. Er is in elk geval één manier waarop we cultuur en
natuur zo kunnen definiëren dat ze tegenover elkaar komen
te staan, en dat is door alles cultuur te noemen wat door
mensen is gemaakt of onder hun invloed is veranderd, en
natuur de hele rest. Bij deze interpretatie van de betreffende
begrippen is de mens inderdaad cultuurdrager bij uitstek,
maar daaruit volgt nog niet dat de mens buiten het domein
van de sociobiologie valt. Een definitie is daarvoor niet
voldoende. Het zou zo moeten zijn dat de mens zich feitelijk
van andere dieren onderscheidt.
Mensen zijn uitzonderlijk handvaardig en productief, maar
op zich is dingen maken geen bij uitstek menselijke
* In hun monografie over het cultuurbegrip geven Kroeber en
Kluckhohn 1952 ca. 170 verschillende, vooral aan
sociaalwetenschappelijke literatuur ontleende, definities van cultuur.
47