woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home

1 inleiding
In 1975 publiceerde Edward O. Wilson een boek dat de
geboorte van een nieuwe biologische discipline inluidde en
dat zeer veel stof zou doen opwaaien: Sociobiology, the New
Synthesis. * Over dat boek zal ik het maar zeer terloops
hebben, over wat er volgde des te meer. Dat namelijk vormt
de aanleiding tot mijn onderzoek.
1.1. sociobiologie
Wat sociobiologie precies is is minder duidelijk dan men
verwachten zou bij een vak dat zo duidelijk bij één boek
begint. Dat ligt zowel aan Wilson als aan wat er verder
allemaal gebeurde. Het was duidelijk Wilsons bedoeling een
samenhangende theorie te ontwikkelen die een evolutionaire
verklaring biedt voor alles wat zich aan sociale interacties
tussen dieren voordoet. (Wat dat is, een evolutionaire
verklaring, komt in hoofdstuk 5 aan de orde.) Nu is Wilson
een omnivoor. Alles wat er vóór hem aan hypotheses over de
evolutie van sociaal gedrag bijeengedacht was plus een flink
deel van wat er aan praktisch onderzoek was verricht komt in
zijn boek samen. Het is daardoor een weinig kritisch en slecht
verteerd allegaartje geworden. † Bovendien wordt het boek in
veler ogen ontsierd door twee onvoorzichtige hoofdstukken:
* Wilson 1975. Zie de literatuurlijst voor meer gegevens.
† Er is bijvoorbeeld veel discussie over de vraag op welk niveau
natuurlijke selectie plaats vindt. Gaat het bij selectie om een verschil in
overlevingskans tussen genen, tussen organismen, tussen kleine of
grote groepen van organismen? (Zie § 3.1.) Die vraag speelde al toen
Wilson zijn Sociobiology schreef. Nergens blijkt echter dat hij zich met
die vraag heeft beziggehouden. Wat hem betreft kan het blijkbaar
allemaal, en wel net naar het de toevallige onderzoeker uitkomt.
11