woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home

feit dat we erin geloven. * De vraag naar de rechtvaardiging
van ethiek is met dit alles niet beantwoord. Die vraag kán
volgens Ruse en Wilson ook niet beantwoord worden. Hij is
in zekere zin gewoon buiten de orde. Ethiek is een functionele
menselijke eigenschap en dat is niet iets waarvoor je een
rechtvaardiging geven kunt. Verklaren is alles wat erop zit.
Het lijkt even alsof Ruse en Wilson uit het feit dat ze een
verklaring van het bestaan van ethiek kunnen geven, direct
afleiden dat de inhoud van die ethiek dús niet gerechtvaardigd
kan worden. Maar zo simpel ligt het niet. Ze bespreken
de parallel tussen een evolutionaire verklaring van ethiek en
een evolutionaire verklaring van wiskunde. † Het is duidelijk
functioneel dat mensen geloven dat twee plus twee vier is.
Volgt daar nu uit dat ‘2+2=4’ een gemeenschappelijke illusie
is? Integendeel, zeggen Ruse en Wilson, de waarheid van dat
sommetje hebben we juist nodig om te kunnen verklaren dat
we erin geloven. ° Maar twee plus twee is vier, voor alles en
iedereen. En dat geldt voor morele voorschriften niet. Als we,
zoals termieten, in donkere holen zouden leven en onze
overledenen zouden opeten, evenals onze uitwerpselen, dan
* ‘... morality will usually function best when it is done genuinely,
because we think it right. Humans who act for noble motives are more
efficient than those always looking for returns’ (Ruse 1984 a : 179).
‘Even though our powers of reason show us there is no objective
morality, as humans each and every one of us feels that there is. Even
the most hardline sociobiologist conducts his or her daily life as though
there were such objectivity’ (Ruse 1980: 192).
‘In speaking thus of illusion, we are not saying that ethics is nothing,
and should now be thought of as purely dreamlike. …, ethics is a
shared illusion of the human race. If this were not so it would not
work’ (Ruse en Wilson 1985: 52).
† Ruse en Wilson 1985: 52. Zie ook Ruse 1980: 185-191.
° Om een simpel en bekend voorbeeld te geven: een beest dat vier jagers
in een bosje ziet verdwijnen en er even later weer twee uit ziet komen
zou, als hij in plaats van 2+2=4 geloofde dat 2+0=4, denken dat het
bosje vrij van jagers is. En dat kan hem zijn leven kosten!
152