woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home
woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home
woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Er zijn e<strong>en</strong> aantal beroem<strong>de</strong> voorbeeld<strong>en</strong> die daar op wijz<strong>en</strong>.<br />
Vogels die soortg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong> help<strong>en</strong> met <strong>de</strong> bouw <strong>van</strong> het nest <strong>en</strong><br />
<strong>de</strong> zorg voor het nageslacht, help<strong>en</strong> vooral nauwe verwant<strong>en</strong>,<br />
hun ou<strong>de</strong>rs bijvoorbeeld. Het gaat daarbij meestal om vogels<br />
die e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> territorium nodig hebb<strong>en</strong> om e<strong>en</strong> gezinnetje op<br />
te zett<strong>en</strong>, <strong>en</strong> <strong>de</strong> ‘helpers’ zijn meestal nog te jong <strong>en</strong> te onervar<strong>en</strong><br />
om zo’n territorium te kunn<strong>en</strong> bemachtig<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
ver<strong>de</strong>dig<strong>en</strong>. Zelf kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong> <strong>en</strong> grootbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> is voor h<strong>en</strong><br />
dus nog niet mogelijk. * De werkver<strong>de</strong>ling bij veel sociale<br />
insect<strong>en</strong> laat zich in Hamiltons perspectief ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s aardig<br />
duid<strong>en</strong>. Steriele werkbij<strong>en</strong> help<strong>en</strong> bij het grootbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
broers <strong>en</strong> zusters waar<strong>van</strong> sommige te zijner tijd voor e<strong>en</strong><br />
nieuwe g<strong>en</strong>eratie zull<strong>en</strong> zorg<strong>en</strong>. De inclusieve fitness <strong>van</strong><br />
bij<strong>en</strong>werksters is dus bepaald niet nul. Integ<strong>en</strong><strong>de</strong>el, door <strong>de</strong><br />
merkwaardige voortplantingsg<strong>en</strong>etica <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze insect<strong>en</strong> zijn<br />
ze met hun zusters nauwer verwant dan ze met hun eig<strong>en</strong><br />
kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> zoud<strong>en</strong> zijn. † Hun inclusieve fitness is daardoor <strong>de</strong>s<br />
te groter.<br />
Helemaal onweersprekelijk is Hamiltons vernieuwing niet.<br />
Het gaat in<strong>de</strong>rdaad om e<strong>en</strong> grote stap voorwaarts, maar<br />
alle<strong>en</strong> t<strong>en</strong> opzichte <strong>van</strong> e<strong>en</strong> zeer e<strong>en</strong>voudige kijk op het<br />
<strong>evolutie</strong>gebeur<strong>en</strong>. Wie fitness opvat als het feitelijke, of te<br />
verwacht<strong>en</strong>, kin<strong>de</strong>rtal <strong>van</strong> e<strong>en</strong> individu, <strong>en</strong> d<strong>en</strong>kt dat selectie<br />
gepaard gaat met het maximaliser<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> eig<strong>en</strong> fitness,<br />
* Zie Wilson 1975: 448-455.<br />
† Doordat mannetjes haploied zijn zijn <strong>de</strong> dochters <strong>van</strong> één va<strong>de</strong>r wat<br />
het va<strong>de</strong>rlijke <strong>de</strong>el <strong>van</strong> hun g<strong>en</strong>oom betreft id<strong>en</strong>tiek. Zie Wilson 1975:<br />
416.<br />
Vooral over dit <strong>en</strong> verwante voorbeeld<strong>en</strong> hangt e<strong>en</strong> sluier <strong>van</strong><br />
verwarring. Zo doet m<strong>en</strong> het soms voorkom<strong>en</strong> alsof het geweldige<br />
aantal kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong> bij<strong>en</strong>koningin e<strong>en</strong> comp<strong>en</strong>satie vormt voor <strong>de</strong><br />
onvruchtbaarheid <strong>van</strong> werkbij<strong>en</strong>, maar <strong>de</strong> meeste <strong>van</strong> die<br />
nakomeling<strong>en</strong> word<strong>en</strong> werksters, ze zijn dus steriel. Het moge<br />
dui<strong>de</strong>lijk zijn dat e<strong>en</strong> overmaat <strong>van</strong> doodlop<strong>en</strong><strong>de</strong> weg<strong>en</strong> niet echt e<strong>en</strong><br />
evolutionaire uitweg biedt. Wat telt is het succes <strong>van</strong> e<strong>en</strong> koningin<br />
gemet<strong>en</strong> in aantal dochterkoninginn<strong>en</strong> <strong>en</strong> darr<strong>en</strong>.<br />
82