woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home

Alleen, we moeten ons ervan bewust blijven dat wat voor
onszelf een goede reden is om van mening te veranderen dat
niet ook voor anderen hoeft te zijn. Normen zijn arbitrair in
de zin dat u en ik daarover op goede gronden van mening
kunnen verschillen, niet in de zin dat we het daar met onszelf
niet op goede gronden over eens kunnen zijn.
De absurditeit die Murphy zichtbaar maakt is het gevolg van
een spanning tussen het feit dat normen uiteindelijk niet
gerechtvaardigd kunnen worden en de vanzelfsprekendheid
waarmee we van onze eigen normen uitgaan. De vraag is
alleen of die spanning onvermijdelijk is. Zij ontstaat pas als
we vol zelfvertrouwen voor ánderen gaan uitmaken wat zij
moeten vinden en hoe zij behoren te leven. En daar is geen
reden voor. We kunnen best met vol vertrouwen leven vanuit
onze eigen normen zonder dat we die ook voor ánderen
bindend achten.
Murphy is geen evolutionair ethicus in de eigenlijke zin des
woords. Hij gebruikt de evolutietheorie hoofdzakelijk om ons
gerust te stellen als de gedachte aan een beetje ethisch
relativisme ons benauwd maakt voor een teloorgang van onze
beschaving. Ik denk dat we die geruststelling niet nodig
hebben. Murphy’s argumenten voor de stelling dat ethische
systemen in de lucht hangen zijn niet erg overtuigend, en
zelfs als die stelling juist is is er nog geen reden voor
bezorgdheid. Wie ontdekt dat zijn morele uitgangspunten
geen universele geldigheid hebben hoeft ze nog niet om die
reden ook meteen maar helemaal op te geven. Integendeel,
die ontdekking kan een goede reden zijn om anderen de
vrijheid te gunnen volgens hún normen te leven. Wat dat
147