woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home

egels in de logica. Uiteindelijk kunnen die alleen maar
gerechtvaardigd worden door te laten zien dat ze de redeneringen
die een redelijk menselijk wezen zou aanvaarden
géldig maken, en de redeneringen die een redelijk menselijk
wezen zou verwerpen óngeldig. Het feitelijke redeneergedrag
van redelijke mensen rechtvaardigt dus een stelsel van regels.
En evenzo zou je morele uitgangspunten kunnen rechtvaardigen
door te laten zien dat de praktische morele
standpunten van morele menselijke wezens eruit afgeleid
kunnen worden.
Als we die mogelijkheid afwijzen, en aannemen dat morele
beginselen niet gerechtvaardigd kunnen worden, dan
belanden we in een gevaarlijk ethisch relativisme. We zouden
geen enkele reden hebben om Franciscus van Assisi een beter
mens te noemen dan Adolf Hitler, en niets om een beroep op
te doen als we een aanhanger van de laatste willen terugbrengen
van de dwalingen zijns weegs. De vraag is alleen of je
zo iemand zo kunt overtuigen. Zijn eigen morele oordeel, in
elk geval dat over Hitler, zou niet volgen uit de beginselen die
we hem proberen aan te praten. En daarmee vervalt zijn
reden om ons te geloven. * Richards’ enige uitweg is dan nog
om onze gesprekspartner als psychopaat te kenschetsen en
het verder voor gezien te houden. In dit specifieke geval is dat
wellicht zo gek nog niet. Maar als het gaat om iemand met
minder obscure morele standpunten – een voorstander van
humanitaire hulp aan de contra’s in Nicaragua, of een tegen-
* Tenzij we hem ervan kunnen overtuigen dat ‘morele’ mensen óns
oordeel delen en het zijne niet. Maar dat zal niet meevallen. Alleen
voor een moreel relativist is het echt vanzelfsprekend dat iemand met
wie je het in ethische kwesties volslagen oneens bent toch een moreel
hoogstaand mens kan zijn. En voor ethisch relativisten is deze
rechtvaardigingspoging van Richards van meet af aan al
onaanvaardbaar.
162