woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home

niet een bepaald gen of een paar genen op het oog, maar het
totale genetische materiaal van dat individu. Misschien zou
het daarom beter zijn om hier het woord genoom te
gebruiken: het hele genenbestand van een individu. *
Het lijkt me niet zo zinvol om je van een genotype (of een
genoom), in de betekenis die ik zojuist suggereerde, af te
vragen of het al dan niet altruïstisch is. Waarschijnlijk
bedoelen biologen die het over een altruïstisch genotype
hebben dat ook niet. Populatiegenetici gebruiken het woord
genotype meestal in een andere betekenis. En die is hier wel
bruikbaar. Wanneer zij spreken over het verdwijnen van een
genotype bedoelen ze niet dat een individu op een bepaald
locus opeens geen genen meer heeft. Ze bedoelen dat
individuen met een bepaald genotype niet meer voorkomen.
‘Genotype’ verwijst dan dus naar een verzameling individuen
die in relevante opzichten – en wat relevant is bepaalt de
onderzoekscontext – genetisch gelijk zijn. Ik zal het woord
‘genotype’ in het vervolg zo veel mogelijk in die betekenis
gebruiken. Een altruïstisch genotype is dan een genotype
waarvan de leden zichzelf (gemiddeld) ten voordele van de
leden van een ander genotype benadelen.
Op eenzelfde manier zou je over een altruïstisch gen kunnen
spreken: een gen waarvan de dragers zichzelf op de een of
* Lever (persoonlijke mededeling) merkte hierbij terecht op dat dat in
zekere zin nog niet precies genoeg is. Ten gevolge van mutaties tijdens
het leven van een individu kan (een deel van) het fenotype anders
worden dan het zonder die mutaties geweest zou zijn. Die mutaties
hoeven niet ook de voortplantingscellen te bereiken, dat hangt er maar
net van af waar en wanneer ze optreden. Je zult dus onderscheid
moeten maken tussen het genenbestand dat het fenotype (en dus ook
de voortplanting) beïnvloedt en het genenbestand dat bij reproductie
kan worden doorgegeven (resp. het somatische en het
kiembaangenoom).
99