woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home

Scheltema en Holkema, Utrecht.
Washburn, S.L., 1980. Human behavior and the behavior of other
animals. In: Montagu 1980: 254-282.
Wilson, E.O., 1975. Sociobiology, the new synthesis. Harvard UP,
Harvard, Massachusetts.
Wilson, E.O., 1978. On human nature. Harvard UP, Harvard,
Massachusetts.
Wynne-Edwards, V.C., 1963. Intergroup selection in the evolution
of social systems. Herdrukt in: Clutton-Brock en Harvey 1978:
10-19.
Zihlman, A. 1984. Pygmy chimps, people and pundits. New
Scientist, 15 november 1984: 39-40.
Ik beloofde in een noot op blz. 105 nog een toevoeging over ‘fitness’
(daar weggelaten omdat lange voetnoten een fatsoenlijke opmaak
onmogelijk maken):
Eén (probleem met ‘fitness‘) noem ik hier om de lezer in elk geval een
beeld te geven van het curieuze karakter van dat begrip. Er zijn allerlei
soorten waarvan de leden doodgaan voor ze nageslacht hebben. Ze
hebben hun geslachtscellen geloosd, maar van een feitelijke bevruchting
van eicellen is nog geen sprake. En andersom geldt voor heel wat
organismen dat hun kindertal na hun dood nog behoorlijk kan dalen. Dus
als je fitness wilt definiëren in termen van aantallen kinderen aan het eind
van de levensweg moet je dat ‘eind’ niet al te letterlijk nemen. Hier valt
dus nog wel wat te verfijnen. En daar komt nog iets bij. Fitness wordt vaak
gedefinieerd niet in termen van aantallen kinderen zonder meer, maar
van aantallen vruchtbare kinderen. Daar steekt een zeer redelijke
gedachte achter. Wil fitness een evolutionair relevant begrip zijn dan zal
het iets te maken moeten hebben met aantallen nakomelingen op de lange
termijn. En wie zeer veel kinderen krijgt die allemaal steriel zijn hééft op
de lange termijn geen nageslacht. (In zekere zin is niet alleen het al dan
niet vruchtbaar zijn, maar ook de mate van vruchtbaarheid van kinderen
van belang. Wie maar één kind krijgt dat voorbestemd is om heel veel
kinderen te krijgen zou op de lange termijn heel nageslachtrijk kunnen
zijn.) Het mag even zo lijken dat het beter is om aantallen kleinkinderen
als relevante maat te nemen, maar steriele kleinkinderen vormen
evolutionair gezien ook een doodlopende weg. Kortom de geschiedenis
herhaalt zich. En fitness definiëren in termen van het aantal
nakomelingen aan het einde der tijden is ook geen oplossing. Die is
namelijk voor elk individu nul. Nu kijken populatiegenetici meestal niet
218