woorden, waarden en de evolutie van gedrag - VU-DARE Home

Laat ik een volstrekt hypothetisch alternatief schetsen waar
Murphy’s kritiek geen vat op zou hebben. Stel dat er zoiets
bestaat als een door God geschapen morele orde die in
principe kenbaar is, maar waar een op zintuigelijke waarneming
berustende wetenschappelijke benadering geen
toegang toe heeft. Een orde die alleen toegankelijk is voor
iemand die bereid is een mystieke weg te gaan. En stel dat
een ieder die die weg gegaan is terugkomt met hetzelfde
verhaal over hoe die orde eruit ziet. Voor een belijdend
gelovige kan dat zeer overtuigend zijn. Maar hoe zou Murphy,
die dat duidelijk niet is, reageren?
Het probleem dat hier voor ons ligt betreft de relatie tussen
verschillende soorten kennis, en daar doet Murphy, zij het in
een iets ander verband, een duidelijke uitspraak over. Hij
verwijst naar allerlei orthodoxe dogma’s die in de loop der
geschiedenis door wetenschappelijke inzichten werden
ondermijnd. De aarde is niet plat meer, en ook niet in zes
dagen geschapen, mensen stammen van apen af, en de zon
kan nooit voor een beslissende slag om het Heilige Land zijn
stilgezet, zulk soort zaken. Nu zijn er volgens hem allerlei
manieren waarop je religie tegen dit soort wetenschappelijke
ondermijningen kunt verdedigen. Je kunt religieuze
uitspraken symbolisch of metaforisch interpreteren, geloof en
mysterie tegenover waarneming en rede zetten, of geloof en
wetenschap beschouwen als verschillende manieren om over
de werkelijkheid te spreken. Maar dat zijn volgens Murphy
allemaal ‘ontwijkingsstrategieën’. * Hij zal dus wel niet bereid
zijn om een mystieke weg te volgen om tot ethische inzichten
te komen. De reden daarvoor lijkt te zijn dat dat niet wetenschappelijk
is, en dat is het natuurlijk ook niet. Ik zie alleen
niet in waarom dat een reden is. Sinds wanneer heeft
145