You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
196 EMIGRACJA POLSKA 1 UNIA RZIJMSKA<br />
minarium unickiego w Rzymie, to samo powtarza mu w miesiąc później,<br />
choć W ładysław Zamojski współcześnie wysuwa projekt wysłania na<br />
studia do Rzymu choćby kilku tylko unitów, a i sam książę ograniczył<br />
później swój projekt. Drugi punkt — to oddanie bazylianom kościołka<br />
Madonna del Pascolo, a w ten sposób stworzenie dla nich w Rzymie<br />
punktu oparcia, będącego pod bokiem i bezpośrednią inspiracją papieża.<br />
Trzeci środek to mianowanie metropolity unickiego dla Rosji na<br />
znak, że Rzym nie uznaje odstępstwa Siemaszki, i wreszcie czwarty<br />
wpłynięcie na Austrię, by roztoczyła opiekę nad swymi unitami. Ten<br />
program, później uzupełniony jeszcze paru szczegółami, starali się odtąd<br />
zrealizować agenci Czartoryskiego w Rzymie. Plater wykonywał go<br />
gorliwie, tembardziej, że to były i jego myśli, częściowo powzięte niezależnie<br />
od inspiracji książęcej. Jakoż już w marcu 1839 r. przedstawiał<br />
ten program i w sekretariacie stanu i w Propagandzie. Zrobił więcej<br />
nawet. Przez swego znajomego, życzliwego Polakom posła bawarskiego,<br />
hr. Spaura, wyrobił sobie możność złożenia wizyty posłowi<br />
austriackiemu w Rzymie Liitzowowi. Plater chciał się bowiem osiedlić<br />
w Austrii, ale obok tego i przedewszystkiem poruszył sprawę unii.<br />
Zwracał uwagę Liitzowowi na szerzenie się propagandy schizmatyckiej<br />
w Galicji i podsuwał mu myśl, aby skłaniał swój rząd do wysyłania<br />
kleryków unickich na studia rzymskie. Spotkał się oczywiście<br />
z odmową, przez Metternicha zaaprobowaną.<br />
W ten sposób rady i ostrzeżenia Polaków zarówno w Rzymie jak<br />
i w W iedniu spełzły na niczem, dopiero znacznie później (przedewszystkiem<br />
za czasów papieża Piusa IX) zostały one uwieńczone, naogół<br />
biorąc, powodzeniem. Bądź co bądź, faktem jest, że Polacy pierwsi<br />
nie tylko zwrócili uwagę W atykanu na niebezpieczeństwo, ale i podali<br />
konkretny program działania w sprawie ratowania resztek unii. Rzuca<br />
to chyba wyraźne światło na wiarogodność tych pisarzy (zwłaszcza<br />
francuskich i ruskich), którzy twierdzą, że Polska dbała o szerzenie na<br />
Wschodzie tylko obrządku łacińskiego.
Change language