Pokaż treść!

K O N ST ANTZJ S T A N IS Ł A W S K I
KU\ł>. M:.\K
Z AUTOBIOGRAFII*)
ZNAM IENNE SPOTKANIE
Niech sam Włodzimierz Niemirowicz-Danczenko opowie kiedyś o tym,
co, gdzie i jak było przygotowaniem do jego działalności w Moskiewskim
Teatrze Artystycznym. Tymczasem przypomnę jedynie, że był on znanym
wówczas dramatopisarzem, w którym niektórzy widzieli następcę
Ostrowskiego. Równorzędnie z działalnością literacką w ciągu wielu lat
Włodzimierz Iwanowicz był kierownikiem Szkoły Moskiewskiego Towarzystwa
Filharmonicznego. W ielu młodych aktorów przeszło przez
jego ręce na cesarską, prywatną i sceny prowincji. Uzdolnienia uczniów,
kończących w 1898 r., zaćmiły rezultaty lat poprzednich. Prawda, nie
wszyscy byli jednako utalentowani, lecz wszyscy wyrośli pod jedną planetą
i hołdowali ideałom, wszczepionym przez ich mistrza. W śród nich
były niepospolite artystyczne indywidualności. W tym roku kończyli
szkołę Knipper — w przyszłości żona Czechowa, Sawicka, Mejerhold,
Munt, Sniegirow... Czyż nie szkoda by było, aby ten przypadkowo dobrany
zespół rozproszył się po prowincjonalnych dziurach Rosji i ugrzązł
tam, jak wielu poprzednich, obiecujących uczniów W . I. Niemirowicza
Danczenki Podobnie jak ja. zapatrywał się on beznadziejnie na sytuację
teatru w końcu zeszłego stulecia. Istotnych talentów z Bożej łaski
— było niewiele, a teatralne imprezy w owym czasie znajdowały
się w rękach właścicieli bufetów, lub też w rękach biurokratów. Czyż
można było w tych warunkach liczyć na rozwój sztuki Marząc o teatrze,
wspartym o nowe zasady, szukając dla stworzenia go odpowiednich
ludzi — dawno poszukiwaliśmy się nawzajem. Włodzimierz
Iwanowicz łatwiej mógł mnie odnaleźć, gdyż w charakterze aktora-reżysera
i kierownika kółka miłośników pokazywałem stale rezultaty swej
pracy na publicznych przedstawieniach. Jego zaś popisy szkolne były
rzadkie, przeważnie przed nielicznym audytorium i dostępne dla niewielu.
Oto dlaczego on pierwszy zwrócił się do mnie. W czerwcu 1897 r.
otrzymałem od niego bilet, w którym zapraszał mnie, bym przyjechał
w celu porozumienia się do jednej z moskiewskich restauracyj. Tam
wytłumaczył mi cel naszego spotkania. Polegał on na stworzeniu nowe­
*) N ieco skrócone rozdziały, w y je te z książki ..M oja żizń w isk u stw ie“, M oskw a,
1926. r.