Pokaż treść!

Z AUTOBIOGRAFII 245
powracali wśród aktu, aby się kłaniać. Z tego rodzaju zwyczajami w alczył
już Leński w Małym Teatrze, lecz w innych teatrach mocno się
trzymały. W naszym teatrze zostało skasowane wychodzenie aktorów
na oklaski, nie tylko podczas akcji, ale i w antraktach, a także po
końcu przedstawienia. Wszędzie lokaje i bileterzy byli we frakach lub
w liberiach, ze złotymi guzami i galonami, jak w cesarskich teatrach.
Nie krępując się wcale, łazili po widowni, przeszkadzając aktorom w
graniu, a widzom w słuchaniu i pojmowaniu tego, co się działo na scenie.
Chodzenie po sali po rozpoczęciu się widowiska było surowo wzbronione
zarówno służbie, jak i widzom. Jednak, pomimo zakazu, niezależnie
od wywieszonych ogłoszeń — przez pierwszy czas widzowie nie
poddawali się. Były ciągłe zatargi, a nawet skandale. Lecz oto pewnego
razu, wkrótce po skasowaniu zwyczaju wychodzenia artystów na
oklaski, zauważyłem grupę spóźnionych widzów, biegnących ulicą,
gdzie się mieścił teatr, śpieszyli zająć swe miejsca przed rozpoczęciem
widowiska- Cóż się stało Aktorzy przestali podlegać widzom, wychodzić
na ich wezwanie. Nie czując się Wszechwładnym gospodarzem w
teatrze, widz poddał się autorytetowi teatru, chociaż z opóźnieniem.
We wszystkich teatrach istniały czerwone sukna, ordynarnie imitujące
aksamit i kurtyny z wymalowanymi złotymi chwastami, z odchylonym
brzegiem kotary, z poza którego widać było krajobraz z górami, dolinami,
morzami, miastami, parkami, fontannami i innymi symbolami
piękna. Poco te wstrętne barwy, drażniące oko i zabijające tony dekoracyj
malarza — precz Z nimi! W zamian należy zawiesić draperie
z fałdowanego jedwabiu, ciepłego, lecz nie jaskrawego tonu, a ja ­
skrawe barwy zachować dla dekoratora. Zamiast ogólnie uznanej spadającej
kurtyny wprowadziliśmy rozsuwaną. Miałem w perspektywie
najważniejszą pracę z artystami. Trzeba było połączyć, skojarzyć, doprowadzić
do wspólnego mianownika wszystkich członków zespołu —
młodych, starych, amatorów i zawodowców, niedoświadczonych i rutynowanych,
utalentowanych i bez talentu, zmanierowanych i bezpośrednich.
To było zajmujące zadanie.
Niestety, nie byłem jeszcze wówczas autorytetem dla rutynowanych,
prowincjonalnych artystów, ’ znajdujących się w zespole. Tymczasem
młodzież chętnie przysłuchiwała się ich opinii. Oczywiście, nie można
było nawet zamarzyć do czasu rozpoczęcia przedstawień, aby w ciągu
kilku miesięcy udało się pokierować początkującymi aktorami i przełamać
starych, prowincjonalnych aktorów. Tym bardziej, że traktowali
oni krytycznie nasze wskazówki i zapewniali, że nasze wymagania są
niewykonalne i niesceniczne, że widz nie zrozumie, nie oceni, nie potrafi