PDF6.76 MB - Wyższa Szkoła Komunikacji i ZarzÄ dzania

126Kazimierz DoktórModel psychologiczny zarządcySkrytykowana już dość dawno teoria cech kierowniczych okazała się poznawczymniewypałem poszukiwaczy typu idealnego lub wzorca uniwersalnego zarządcy. Odponad pięćdziesięciu lat raczej istnieje tendencja do badania postaw kierownikóww relacji do podwładnych i w stosunku do przedsiębranych zadań. To są niewątpliwiewatki deskryptywne nieco przebrzmiałych „stylów kierowania”, które jednakprowadzą do relatywnej nowości w postaci sytuacyjnej teorii kierownictwa. Mająwięc racje psychologowie organizacji i kierowania, iż na podstawie raczej mało nowoczesnejkoncepcji starają się kreślić empiryczny profil nowoczesnego zarządcy(Kuc, 2004) 2 . W zbiorze kategorii określających takie indywiduum jakim jest każdyzwierzchnik, znajdują się takie wymiary jak: inteligencja, temperament, orientacje,charakter, zachowanie. W interesującej książce J.F. Terelaka, autor wybiera z literaturyprzedmiotu cechy najczęściej wymieniane: przedsiębiorczość, poczucie lokalizacjikontroli oraz motywację osiągnięć (Terelak, 2005).W portrecie psychicznym cech współczesnego polskiego zarządcy istotnymelementem jest kwestia promenedżerskich aspiracji albo inaczej: motywacji na wejściuna pozycję nominalnego kierownika, motywacja utrzymywania się na statusiezwierzchnika oraz motywacja dobrowolnego zejścia ze sceny na której codziennieodgrywało się dwie role: oczekiwaną przez organizacje i wykonywaną przez członkanaczelnej bądź podrzędnej kadry kierowniczej. Tak zaprojektowana trójdzielna motywacjajest funkcją cyklu życia osobniczego i cyklu życia zawodowego w organizacji.To jest interesujący problem, skoro ponoć niewielu młodych i dorosłych chcezajmować się „prowadzeniem stada”, czyli aspiracje do panowania nad innymi sąniezbyt często i gęsto rozsiane w populacji.Równie poważnym problemem jest wyodrębniony od czasu książek McClellanda(1967) motyw osiągnięć. Przecież ponoć każdy młody kierownik jest jak młodyi ambitny harcerz, który chce mieć wiele oznak sprawności. To jest równie zbieżnez rekordomanią sportowców, dążeniem aktorów do grania wielu ról lub dowódców,którzy za wiele wygranych potyczek i bitew chcą mieć wyrazy uznania w postaci nietylko medali za waleczność, ale także za zwycięstwa. Ten motyw koreluje się z aspiracjami,poziomem stawianych zadań, skłonnością do ryzyka, jest synonimem przedsiębiorczości.Tą ostatnią w prakseologicznej szkole myślenia o zarządzaniu nazywa sięskutecznością, ekonomicznością, sprawnością. Potrzeba osiągnięć kierowników idzietakże w parze z potrzebą władczości oraz potrzebą afiliacji i społecznego prestiżu.Psychologowie chętnie umiejscawiają poczucie kontroli własnego postępowaniakierownika na liście pozytywnych wymiarów szeroko rozumianej osobowości. Dotego potrzeba dodać także kształtowanie asertywności – częstego przedmiotu treningówi gier szkoleniowych np. gier symulacyjnych z komputerem lub treningu wrażliwości.2Przykładem jest inna typologia ewolucji ról: kierownik – menedżer – lider.