PDF6.76 MB - Wyższa Szkoła Komunikacji i ZarzÄ dzania

360Zbigniew GalorStosowanie nielegalnych środków, wzajemne i nielegalne świadczenie usług deficytowychlub dążenie do nielegalnych celów tworzy w związku z tym kooperującąwspólnotę, która wymaga absolutnej lojalności wewnętrznej. Powoduje to, że tradycyjnierozumiana kontrola społeczna przestaje być jednym z kluczowych czynnikówspołecznego ładu. „Brudną wspólnotę” można uznać za pewien typ patologii społecznej,gdyż, jak pisał Podgórecki, w wersji horyzontalnej oznacza ona partnerstwo dlaszkodliwego społecznego i nielegalnego działania, natomiast w wersji wertykalnej stanowirozbudowywanie zależności wzajemnych patrona i klienta (Podgórecki, 1995: 13).Margines społeczny i organizacjaPojęcie marginesu społecznego obejmuje nie tylko cztery odwieczne (Geremek,2003:87, 203-204) kategorie, charakterystyczne dla świata bezprawia, gwałtui przemocy: żebraków, złodziei, rozbójników i oszustów, ale także inne – jak zdeklasowaniczłonkowie klas – wyróżnione przez K. Marksa, kategorie należące dolumpenproletariatu (por.: Galor, 2006: 83-86). W kontekście analiz nad przedstawicielamimarginesu społecznego występuje odróżnienie między zdolnością dopracy i zdolnością do zawłaszczania (Kozyr-Kowalski, 1998: 394). Ten drugi rodzajzdolności, cechujący np. złodzieja, stanowi niezbędny warunek efektywnejorganizacji grup przestępczych oraz zarządzania nimi.Zdolność do pracy – Arbeitskraft a zdolność do zawłaszczania– AneignungskraftZestaw ludzi zaliczanych do lumpenproletariatu ujawnia zasadniczą rolę, jakąw zróżnicowaniu między lumpenproletariuszami pełni posiadana przez nich siła robocza,a szczególnie ogół takich sił i umiejętności, który umożliwia im bez wchodzeniaw stosunki pracy uzyskiwać środki do życia. Na całość takich właściwości– Aneignungskraft (dotyczących np. oszustwa) składają się – o różnej treści, różnymzestawieniu i natężeniu zależnym od rodzaju działań służących utrzymaniu lumpenproletariusza:elementy „normalnej” siły roboczej – Arbeitskraft, co, jak wykazałKozyr-Kowalski, odnosi się nie tylko do cech ciała i psychiki jednostek stanowiącychdar natury lub rezultat „losu społecznego”, ale też – zasadniczo – do takichwłaściwości jak: wyszkolenie, szkolenie – Ausbildung; wprawa, ćwiczenie w pracy– Übung; kwalifikacje – Geschick; wykształcenie – Bildung; wychowanie – Erziehung(Kozyr-Kowalski, 1988: 388-389, 394). Przykładem jednostkowej zdolności dozawłaszczania – siły zawłaszczania, Aneignungskraft, swoistego odpowiednika siłyroboczej w świecie marginesu społecznego jest zdolność do (lumpen) pracy złodzieikieszonkowych.