PDF6.76 MB - Wyższa Szkoła Komunikacji i ZarzÄ dzania

280Barbara FryzełAktywiści (NGOs, stowarzyszenia konsumenckie, etc.) oddziałują na politycznąi instytucjonalną strukturę otoczenia. Jest to sytuacja, która, dobrowolnym,przekraczającym, wymagania prawne działaniom firm na rzecz dobra wspólnego,nadaje atrybut konieczności.Zasadne jest, więc postawienie pytania o charakter relacji między przedsiębiorstwema szeroko rozumianym otoczeniem rynkowym oraz ich znaczenie dladziałania biznesowego.Zarówno model finansowy firmy jak i model społeczny opisują owe relacjejako sprzężenia zwrotne. Relacje z bliższym otoczeniem nie nastręczają wątpliwości,gdyż są oparte o bezpośrednią wymianę transakcyjną – pracownik oferujeswoją pracę i zaangażowanie, za co otrzymuje wynagrodzenie, konsument otrzymujeprodukt, za co płaci określoną cenę, akcjonariusze dostarczają kapitału, za cootrzymują określony zwrot z inwestycji. Transakcyjny charakter relacji, opisanychw modelu finansowym, określa jasno granice wzajemnej odpowiedzialności.Jednak to model społeczny uwzględnił pośrednie zależności funkcjonowaniaprzedsiębiorstw w globalizującym się świecie, łącznie z relacjami z dalszym otoczeniem,dzięki czemu zdominował myślenie o gospodarce w ostatniej dekadzie,stając się swoistym paradygmatem nauk o zarządzaniu.Związek organizacji z otoczeniem dalszym opiera się na wzajemnym, potencjalnymwywieraniu wpływu. Wszystkie grupy, które mogą go wywierać lub, naktóre organizacja może pośrednio lub bezpośrednio wpływać, określane są mianeminteresariuszy i w myśl teorii społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, mająprawo oczekiwać, iż przedsiębiorstwo będzie brało pod uwagę konsekwencje podejmowanychprzez siebie decyzji dla ich środowisk.Paradygmat ten znalazł swoją ekspresję w teorii społecznej odpowiedzialnościfirm, opierającej się zarówno na argumentach natury deontologicznej jakutylitarystycznej.Uznanie, iż istnieje jakiś imperatyw natury ogólnej i uniwersalnej odsyła nasdo argumentu moralnego. Biznes powinien osiągać sukces komercyjny w sposób,który respektuje wartości etyczne, środowisko i lokalne społeczności. Ponadtouczciwość i wysokie morale biznesu, oparte o zasadę powiernictwa względem środowiskai społeczeństwa, jest warunkiem jego przetrwania i wzrostu. Powiernictwonakłada obowiązek spełniania potrzeb współczesnych pokoleń bez narażania naszwank potrzeb pokoleń przyszłych. Jest to filozofia działania oparta o gospodarowaniezasobami, co do których, nie rościmy sobie wyłącznego prawa własności(zasoby naturalne, planeta) a zatem filozofia dbałości o wspólne dobro.Argumenty utylitarystyczne odwołują się do tzw. licencji operacyjnej. Każdafirma potrzebuje jawnej lub ukrytej zgody pewnych gremiów (np. rządu lub jegoagend terytorialnych) na funkcjonowanie, a zatem musi pozostawać z nimi w dobrychrelacjach, aby ową licencję otrzymać. Skrajną formą owej licencji operacyjnej