LIBËR-MËSUESI-GJUHA-SHQIPE-9-

LIBËR MËSUESI GJUHA SHQIPE 9
arrogant që shkel me këmbë mendimet e qytetarëve
4. Po Kori në cilën anë është, në atë të Antigonës apo të Kreonit? Nxënësit ilustrojnë me shembuj
përgjigjen.
Në tragjedi kori, që përfaqëson mendimet dhe ndjenjat e shenjta të qytetarëve të Athinës, mban
anën e Antigonës,
5.A mendoni se të dy kanë të drejtë, si Kreoni ashtu dhe Antigona, dhe, njëkohësisht, asnjëri s’ka
të drejtë? Apo e drejta kalon herë nga njëri e herë nga tjetri?
6. Fundi i Kreonit është i tmerrshëm. Ç’ide përcjell ky fund? Amund të shihni në të fundin e tërë
sundimtarëve që e drejtojnë vendin dhe popullin sikur të jenë vetë Zoti?
Informacion në ndihmë të mësuesit:
Sofokliu
Lindi më 497 para erës së re në një fshat piktoresk afër Athinës, në Kolonë, bukuritë e të cilit i
këndon me frymëzim në vargjet e tragjedisë së tij të fundit “Edipi në kolonë”: Kolona dritëplotë/ kur
zëëmbël bilbil/ këndon në pyllin gjetheblertë. Së bashku me Eskilin, Euripidin janë tre poetët më të
mëdhenj të tragjedisë greke. Sofokliu ka qenë poet shumë pjellor. Siç dëshmojnë autorët antikë, ai
shkroi 123 tragjedi, nga të cilat kanë mbetur 7 të plota. Të gjitha subjektet e tragjedive dhe dramave
satirike, Sofokliu i ka marrë nga mitologjia dhe legjendat e ndryshme.
Burim i pashteruar kanë qenë poemat e Homerit. Erdhi në letërsi si një risitar i shquar. Një nga
risitë është futja e autorit të tretë në skenë, duke zvogëluar rolin e korit. Arti i Sofokliut dallohet për
vizatimin e karaktereve sa të fuqishme, aq edhe të natyrshme e njerëzore, për vendosjen e konfliktit
në situata të mprehta e befasuese, për krijimin me mjeshtri të linjave dhe episodeve që lidhen
natyrshëm me nyjen kryesore të veprimit.
Antigona – është tragjedia e tretë në vazhdimësi kohore, me temë nga cikli mitologjik teban. Ajo nis aty
ku mbaron vepra e Eskilit “Të shtatët kundër Tebës”. Mbas vrasjes së dy vëllezërve Eteoklit dhe Polinikut në
dyluftim me njëri-tjetrin, në Tebë bëhet mbret Kreonti. Ky jep urdhër që Poliniku dhe të tjerët që luftuan
kundër atdheut, të mos varrosen, këtu zë fill konfliki ndërmjet Antigonës që mbron ligjet e pashkruara të
ndërgjegjjes, të lidhjes së gjakut me të vëllanë, dhe Kreontit, që mbron ligjet e shkruara të shtetit. Urdhërit
të Kreontit se do të dënojë me vdekje cilindo që do të guxojë të varrosë Polinikun e shpallur tradhtar, i
kundërvihet Antigona, e cila, pa marrë parasysh asgjë, e varros të vëllanë. Kreonti, duke mbajtur në duar
trupin e djalit të tij të vrarë, dhe dërrmuar shprtërisht e në valën e dëshpërimit, i lutet vdekjes ta marrë.
Për të kuptuar rëndësinë e konfliktit në tragjedinë “Antigona”, duhet pasur parasysh mendësia e botës së lashtë,
për të cilën të varrosje të vdekurin ishte një detyrë e shenjtë fetare, përndryshe shpirti i tij do të endej poshtë e lart
pa gjetur kurrë prehje. Moment tjetër në këtë çështje është detyra familjare, dashuria e motrës për të vellanë.
Por edhe Kreonti si sundimtar ka të drejtë të kërkojë nga qytetarët të nderohen dhe të ruhen
rregullat dhe ligjet e shtetit. Nga ky këndvështrim e dënon tradhëtinë ndaj atdheut. Jo rrallë kori në
tragjedi e qorton Antigonën për vendimin që ka marrë, por më shumë dënon Kreontin. Hemoni
i thotë të atit se populli mban anën e Antigonës. Kreonti i përgjigjet të birit me kryeneçësi: “Mos
vallë populli kërkon/ të më imponojë vullnetin?”. Sofokliu në këto fjalë shikon te Kreonti një mbret
autokrat dhe tiran, një sundimtar arrogant që shkel me këmbë mendimet dhe ndjenjat e shenjta të
qyetetarëve. Kreonti nuk është sundimtari që i përgjigjet frymës demokratike të epokës kur jetoi poeti.
Sofokliu është për ruajtjen dhe nderimin e ligjeve të shkruara shtetërore, por në atë kufi sa të mos
cënojnë ligjet e pashkruara morale e zakonore, të rrënjosura thellë që së lashti në ndërgjegjen e njerëzve.
Vlerësimi: Bëhet vlerësimi i nxënësve për aktivizimin gjatë orës së mësimit, për saktësinë dhe
argumentimin e përgjigjeve.
Detyrë shtëpie: Detyrë: Nisur nga fjalët e Antigonë si motër dhe si qytetare , bëni një portret të
shkurtër të saj.
170