Principi evropskog regionalizma - Centar za regionalizam

saglasno načelu saradnje, zajedničkom svim modernim federalizmima, većinanadležnosti, razdeljenih u dve kategorije, su konkurentne, a ne isključive”,piše Filip Lovo (Lovo, 1999: 511; kurziv J. K.).1.1.2 Regionalizam i regionalizacijaU korenu pojma “regionalizam” je latinska reč regio. Pored drugihznačenja, ona je označavala teritorijalnu oblast, po pravilu veće površine.Prema Vebsterovom rečniku (Webster’s, 2001), sinonimi za region su: oblast,rejon, zona, kraj, susedstvo, prostorija, površina, zemlja, zavičaj, domovina,otadžbina, provincija, distrikt, okrug, domen, područje, polje, prostor,prostranstvo, teren, sektor, sfera, mesto, predeo, svet. U rečnicima srpskogjezika, u najčešćoj upotrebi su sledeći sinonimi: kraj, predeo, oblast, okrug,područje, zemlja, oblast, pokrajina. U književnom jeziku, pa i u stručnojliteraturi, često se prepliću srodni pojmovi, “regionalizam” i “regionalizacija”.Međutim, u pravno-političkom i sociološkom smislu, oni nisu oznake zaistovetne sadržaje.Prema mišljenju eksperata Stalnog komiteta lokalnih i regionalnihvlasti Saveta Evrope (CDLR), regionalizacija je pojam koji se na pravi načinmože razumeti dovođenjem u vezu sa institucionalnom stranom stvari, pase stoga i razlikuje od regionalizma, kao političkog ili ideološkog pokreta.Sledstveno tome, “regionalizacija se generalno shvata kao stvaranje novognivoa u državnoj teritorijalnoj organizaciji; novih institucija koje moguširoko varirati u pogledu tela, odgovornosti i moći, ali su uvek instaliraneiznad nivoa postojećih lokalnih institucija. One se mogu definisati veomarastegljivo, uključujući regione koji su samo subordinirani nivoi centralnevlasti, ili su, u užem smislu, izraz regionalizacije u kojoj je region teritorijalnavlast, koja se može dalje diferencirati prema njenom ustavnom statusu”(Marcou, 1998: 9).S druge strane, regionalizam odgovara definiciji regije kao jednogkorupsa, ljudskih, kulturalnih, jezičkih ili drugih obeležja koja se opravdanotransformišu u političke zahteve za većim ili manjim stepenom autonomije,navodi se u studiji Saveta Evrope “Regionalizacija i njeni efekti na lokalnusamoupravu” (1998). Da se regionalizam, u politikološkom smislu, možeshvatiti kao pojam koji označava neku vrstu pokreta za političko-pravnopriznanje veće ili manje autonomije specifičnih zajednica i njihovih teritorijalnihjedinica vlasti, uverava nas i Skratonov (R. Scruton) “Rečnik političkemisli”. Tu se regionalizam definiše kao “zalaganje za takve oblike vladavinekoji dopuštaju i podstiču razvoj domorodačke kulture i institucija unutar regionasa posebnom jurisdikcijom i koja obuhvata prenos suštinskih političkihi pravnih nadležnosti na regionalne vlasti, sa manje od punog suvereniteta,ali više od pukih administrativnih funkcija” (Scruton, 1996).13