Principi evropskog regionalizma - Centar za regionalizam

Čini se da, iako pod pojmom “region” često podrazumevamo širugeografsku površinu sa relativno velikim autonomnim pravima, ono što nazivamo“region” uglavnom nije ni veliko po površini niti po autonomnim pravima.Veličina, ipak, ima uticaj na vrstu funkcionalnog organizovanja na ovomnivou. Neke države su čak usvojile oblike administrativne regionalizacije, ukojima centralna vlada imenuje regionalnu vlast koja dalje ima zadatak dasprovodi regionalnu razvojnu politiku uključujući opštine (na primer Portugal,Grčka, Bugarska i Litvanija).Ako se vratimo zemljama potpisnicama sporazuma, jasno je da mezonivo predstavlja glavni problem stvaranju države, demokratiji i razvoju.Moramo navesti i razmatrati različite situacije u ovim zemljama.U Bugarskoj, Srbiji i “Bivšoj jugoslovenskoj Republici Makedoniji”,mezo nivo sačinjava isključivo državna vlast. U “Bivšoj jugoslovenskoj RepubliciMakedoniji”, državne teritorijalne kancelarije zadržale su brojneodgovornosti za koje se smatra da su u okviru državne nadležnosti na mestuvećih socijalističkih opština ( kao u Sloveniji).U Bugarskoj, pod pojmom oblast (region) podrazumeva se priličnomali, multifunkcionalni tradicionalni nivo. Pored toga, postoji šest regionalnihjedinica Ministarstva za regionalni razvoj (NUTS Nomenklaturastatističkih teritorijalnih jedinica II nivo), sa komitetom za ekonomsku i socijalnukoheziju. Iako oblasti nisu postojale u bSFRJ, Srbija ih je 1992. godineorganizovala, umesto regiona koji su bili sastavni deo saradnje izmeđuopština. Ove oblasti su preuzele veliki broj odgovornosti koje su ranije imaleopštine. Nasuprot Srbiji, Crna Gora nema mezo nivo.U Albaniji, Hrvatskoj, Moldaviji i Rumuniji, lokalne institucije samoupravepostoje na mezo nivou.Njihova osnovna uloga je da obavljaju administrativne dužnostiprilično lokalnog karaktera, ali ipak daleko šireg od opštinskog. Ostalefunkcije se obavljaju direktno preko službi centralne vlade pokrivajući manjeili više istu teritoriju. Moldavija je ranije bila podeljena na 10 judeta , naosnovu primera Rumunske reforme iz 1998. godine. Zakon br. 764-XV usvojen27 decembra 2001. godine obnovio je teritorijalnu organizaciju sličnu onoju bivšem Sovjetskom Savezu—sa 32 oblasti (raioni) i dva grada koja imajuoblasna prava (Čisino i Balti). Lokalne državne funkcije se obavljaju u 25vladinih teritorijalnih kancelarija (na osnovu odluke vlade br. 735 od 16 juna2003.godine). U Rumuniji postoje šire teritorijalne jedinice koje mogu da seporede sa francuskim departmanima, imaju izabrano veće, izvršni organ inačelnika okruga postavljenog od strane centralne vlade.Institucije mezo nivoa u okviru organizacija države Bosne i Hercegovinei Državne zajednice Srbije i Crne ne mogu se analizirati. Ove državesu slabo povezane zajednice političkih entiteta koji imaju zakonsko pravo naodlučivanje o svim glavnim državnim pitanjima, osim o međunarodnom.Na osnovu ustava države Bosne i Hercegovine centralna uprava imaveoma ograničenu vlast, a entiteti imaju svoju vojsku (Ustav FederacijeBosne i Hercegovine, član III.1; Ustav Republike Srpske: čl. 68, 104–107). USaveznoj Republici Jugoslaviji, Crna Gora je razvila izuzetno veliku samo-183