Principi evropskog regionalizma - Centar za regionalizam

Iako nam nedostaju informacije iz prakse, čime se otežava procenauticaja gore pomenute zakonske procedure, direktno učešće građanaprilično je uobičajena praksa nasleđena iz Bivše Jugoslavije. U “Bivšoj jugoslovenskojRepublici Makedoniji”, na primer, konsultovano je stanovništvou vezi sa pitanjem udruživanja opština; U Srbiji, opštine nameravaju dapovise samonametnute doprinose. Primeri iz zapadne Evrope pokazuju darazvoj ovakvih procedura menja praksu predstavničkih organa, budući dagrađani mogu da preispituju njihove odluke. Negativni propratni efekti moguotežavati razvoj promena, ili omogućavati emotivnu vezanost na etničkojosnovi.Ipak, ako uzmemo da je glavni zadatak povećanje legitimnosti institucija,procedure direktne demokratije mogu kompenzirati mali odziv biračana lokalnim izborima. Institucije samouprave u okviru opština (podopštinskejedinice) tipične su za nekoliko zemalja regiona— kao što su direktno izabranigradonačelnici u Bugarskoj, i izabrana veća zajednica u Srbiji. U Bugarskojje novi zakon iz 2003. godine o teritorijalno adminstrativnoj podelismanjio normu za izbor gradonačelnika sa 500 na 250 stanovnika; kao rezultatbroj takvih gradonačelnika se povećao na 2,896. U Srbiji, mesnuzajednicu, koja je lokalno veće zajednica sa određenim administrativnimnadležnostima koje su joj poverene, ne smemo mešati sa urbanom oblasti,ili lokalnim opštinskim samoupravama. Ove institucije omogućavaju kontaktesa građanima, organizuju im grupne prezentacije o pitanjima vezanim zanjihovu opštinu i garantuju opravdanost postojanja širih opština.Na Kosovu je bilo predloženo da se ponovo organizuju mesne zajednicekao alternativa podeljenim opštinama. Takođe je dat predlog da seuvede teritorijalni elemenat u izbore za skupštinu opštine, da bi se stvorilaveza između odbornika i oblasti teritorije koju predstavlja. 102Različiti oblici učešća ili zaštite građana mogu se obezbediti zakonimasvake zemlje. Na osnovu ankete o jačanju učešća na lokalnom nivou,u 21-oj od 26 anketiranih zemalja postoji opšti okvir politike za promocijulokalnog učešća građana. U Bugarskoj i Rumuniji postoji takav okvir, dok gau Moldavija nema.Ipak, mnogo toga bi još trebalo da bude urađeno da bi se oživelademokratija na lokalnom nivou. U aprilu 2004. godine, na Kongresu lokalnihi regionalnih vlasti saveta Evrope izneti su primeri lokalne demokratije ujugoistočnoj Evropi, 103 i nabrojane glavne prepreke razvoju učešća građanameđu kojima su:(i) nedostatak jasnoće i poverenja, lokalna vlada često prati niskestandarde centralne vlade, nedostatak zakonskih propisa o slobodnom pristu-102 Radna grupa o lokalnoj vlasti, Okvir za reformu lokalne samouprave na Kosovu, jul 2004.godine.103 Stefan Sofianski, Les enjeux de la démocratie locale en Europe du Sud-Est,Kongres lokalnihi regionalnih vlasti Saveta Evrope, Komora lokalnih vlasti, CG (11)7 Deo II, 11. Plenarnasednica, 28 aprila 2004. godine.198