Principi evropskog regionalizma - Centar za regionalizam
Principi evropskog regionalizma - Centar za regionalizam
Principi evropskog regionalizma - Centar za regionalizam
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ispunile životnošću i rešile probleme ne<strong>za</strong>poslenosti, ekologije i obrazovanja”(Prema: Vajdenfeld, Vesels, 2003: 86). Kako bilo, u <strong>za</strong>dnje tri decenijeočigledan je ne samo rastući trend stručnog i političkog interesovanja <strong>za</strong>alternativu devetnaestovekovnom modelu centralizovane nacije-države,već i <strong>za</strong> delotvornu korekciju negativnih aspekata kontinentalnih integracijai globali<strong>za</strong>cije uopšte.U tom smislu, Italija i Španija potvrdile su održivost i funkcionalnostpostautoritarnog modela regionalne države. U Belgiji su reforme ustavnogsistema decentralizovale državu tako što je, pored teritorijalnog, uvedenai neka vrsta funkcionalnog <strong>regionalizma</strong> na personalnoj osnovi. Postoje dakletri regiona, kao političko-teritorijalne jedinice sa ustavno garantovanomautonomijom (Brisel, Flandrija i Valonija). A, u strukturi centralnog parlamenta,pored Predstavničkog doma i Senata, egzistiraju i dva posebna veća.Njih čine i<strong>za</strong>brani članovi Parlamenta iz redova francuske (valonske), odnosnoholandske (flandrijske) jezičke <strong>za</strong>jednice. Domen odlučivanja ovih većaproteže se na pitanja iz sfere kulture i obrazovanja. Njihove uredbe imaju<strong>za</strong>konsku snagu u odgovarajućim regijama.Na svoj način, specifičan je i model devolucije (prenosa) vlasti uV. Britaniji. Devolucija znači da su neka područja nacionalne politike i <strong>za</strong>konodavstvapodeljena sa regionalnim parlamentom i egzekutivom. U Ujedinjenomkraljevstvu danas postoje tri institucionalno priznata subdržavnaregiona sa različitim stepenima autonomije — Severna Irska (Alster), Škotskai Vels. Asimetričan model devolucije, <strong>za</strong>počete sa uvođenjem autonomijeAlstera (1920) i posebno intenzivirane krajem devedesetih godina prošlogveka, nakon referenduma u Škotskoj i Velsu (1997), predstavlja <strong>za</strong>pravo originalanpokušaj kompromisa i institucionalnog balansiranja dva principa vladavine— suprematije centralnog, UK Parlamenta i Vlade u Vestminsteru, sjedne strane, i supstancijalne autonomije novouspostavljenih teritorijalnopolitičkih<strong>za</strong>jednica, s druge strane.Sve tri regije imaju svoj parlament i egzekutivu. One raspolažunadležnostima prenešenim sa centralnog nivoa vlasti koje, kako piše uzvaničnoj publikaciji Foreign & Commonwealth Office, omogućavaju većukontrolu njihovih nacionalnih poslova (United Kingdom’s System ofGovernment, 28). U Škotskoj, koja ima najveći stepen autonomije, prenešenenadležnosti (devolved matters) uključuju regulisanje sledećih pitanja: rad isocijalna pitanja; zdravlje; lokalna uprava; obrazovanje i školstvo; stanovanje;najveći deo aspekata transporta; sport; pravo i poredak (politika, sudovii advokatura); poljoprivreda, ribolov i šumarstvo; umetnosti; <strong>za</strong>štita okolinei nacionalnog nasleđa; način prikupljanja novca <strong>za</strong> podsticanje ekonomskograzvoja i unutrašnjih investicija. Pitanja koja spadaju u isključivi domencentralnih vlasti (U. K.) navedena su novim Osnovnim <strong>za</strong>konom Škotske nalisti rezervisanih nadležnosti (reserved matters). U njih spadaju: ustav; odbrana;socijalna <strong>za</strong>štita i beneficije; spoljna politika; imigraciona politika idržavljanstvo; <strong>za</strong>pošljavanje; finansijska i ekonomska pitanja i energetika.15
Change language