Principi evropskog regionalizma - Centar za regionalizam

nih jedinica; 6) Statut, kao najviši konstitutivni akt regiona, koji ne možeda stupi na snagu bez saglasnosti (potvrde) Parlamenta ili ga, pak, ovajdržavni organ donosi uz učešće predstavnika regiona; 7) Garantovana finansijskaautonomija; 8) Predstavnička (skupštinska) organizacija regionalnihvlasti (na osnovu opštih izbora i proporcionalnog predstavništva,kao i zastupljenosti manjih lokalnih celina, bez primene principa klasične,funkcionalne podele i ravnoteže vlasti); 9) Institucije državnog nadzoranad radom i odlučivanjem regionalnih organa vlasti (od strane Vlade, Parlamenta,Ustavnog suda i slično), uključujući i “vlast izuzetne intervencijedržave”, koja u slučaju “ozbiljnog narušavanja” opšteg (nacionalnog) interesamože dovesti do opomene i suspendovanja odluka regionalnih organa,pa i suspendovanja regionalne autonomije na određeno vreme (u Italiji);10) Asimetrični regionalizam ili fleksibilnost i postupnost institucionalnogzasnivanja regiona, bazirana na principima: slobode, demokratije, pluralizma,supsidijarnosti. U tom kontekstu, sistem španskih “fakultativnihautonomija”, oslonio se na: a) pre-autonomije istorijskih pokrajina; b) napravo lokalnih zajednica na udruživanje i, najzad, c) na pravo države dainicira formiranje autonomne zajednice. A, o primeni modela postupnosti iotvorenosti u Italiji upečatljivo svedoči podatak da je tamo trebalo čekati30 godina da bi se “... konačno saznala sadržina nadležnosti države s jednei regiona s druge strane” (Lovo, 1999: 454, 505); 11) Regulisanje statusa ifunkcije lokalne samouprave putem nacionalnog zakonodavstva, uz manjuili veću mogućnost autonomnih zajednica (regiona) da samostalno uređujupitanja iz domena lokalne samouprave (konstituisanje organa vlasti ispodnivoa provincija; osnivanje ili ukidanje opština, kao i utvrđivanje njihovihteritorijalnih granica i slično). Uz to, ovlašćenja nadzora i kontrole zakonitostirada lokalnih vlasti podeljena su između države i regiona. A, u slučajukonflikta interesa između lokalnih, s jedne, i regionalnih ili državnih vlasti,s druge strane, predviđena je mogućnost sudske zaštite, ponegde i posebniharbitraža.1.1.4 SubsidijarnostSvojevremeno je američki diplomata D. Mojnihan iskazao iskustvaameričke demokratije sledećim rečima: Nikada nemojte poveravati većoj jediniciono što može učiniti manja. Ono što može učiniti porodica ne treba dačini opština. Ono što može opština, ne treba da radi država. A, ono što moguda učine države ne treba da čini federalna vlada. Isto to, samo nekoliko decenijakasnije, uticajni evropski političar Žak Delor (Jacques Delors) izrekao jesledećim stavom: U svakom sistemu federalne inspiracije, kao što je Evropskazajednica, princip supsidijarnosti predstavlja stalnu protivtežu mehanizmimaprelivanja (spill-over) koji u složenom svetu teže da preterano opteretestupanj centralne vlasti (O tome: Siđanski, 1996: 278, 312). O čemu je reč?20