contingat, pulverem hune tam avidè per nares attrahentes,velfumun haurientes, & exfufflantes, mentioccurat Orlandus ab Aerofto defcriptus, qui amiffumcerebrum pernares reforbeat, vel Cacus in SpeluncaAventini Montis cum Hercule decertans, quiFancibus ingentem fumum, mirabile diEtu,Evomat, involvatque domum caligine caca. Atquale praefidium Tabacopoeis praeftabit ArsMedica?. Quando caufa occafionalis tolli nequear,& lucre bonus odor hifce Operaiis minus fenfibilem,& moleftum reddar Tabaci odorem, momendifunt, ut in triturando, cribando, & quomodocumquetraEtando mercem hanc, fine cujus ufu,non lecus ac fine Bacho & Cerere, frigerent fpiritus,&civilis elegantia, quantum poffunt, caveant abexamine illo volantium aromorum, os, & nares obvelando,aerem recentem frequenter captando, faciemfrigid abluendo, pofca fauces perfaepè eluendo, ac etiam bibendo, cum nihil aptius fit ad particulasillas, quae faucibus ac ftomacho inhaeferint,abftergendas, obtundendas, quàm quae acetum habentadmixtum. Emulfiones feminum melonum,ptiffana hordeacea, ferum vaccinum, oryza in laEtecoEta, non inutilem praeftabunt operam, ut minuslaedantur. Cum in locis conclufi, & humentibus, acpraefertim cum fub mola Tabaci folia triturantur,tale minifterium peragi foleat, ac tales Operarii, decapitis dlolre, & naufea conquerantur, vomitoriapro more habui praefcribere, ut quae pulveremhauftum, & ex fua natura vomituritionem cientem,breviori via expurgent. Quoniam ex odoribus, cumingratis, tum fuavibus, Artificibus, qui illostraEtant, non levia incommode proficifcuntur, nefcio,quails lubido me inceffferat, ut hìc loci, noninjucunda Parecebafi, pauca quaedam de odorumnatura perftrigerem; verùm hujufmodi provinciaeamplitude me deterruit, veritus quipped, ne fi inillam pedem immitterem, argument jucunditas nimislungè à propofito me abriperet. Hujufmodi ergomeditationi paulifper infiftens, ac obfervans, multaquidem de odoribus, tum ab antiquis, tum noftraeaetatis Philofophis ac Medicis, paffim litetis fuiffeprodita, fed particularem & abfolutam hiftoriam deOdoribus in Scientia Naturali adhuc defiderari,propterea mihi in mente obverfari vifa eft Ideae,qua Odorum naturam juxta recentiorum, & antiquorumplacita philoiophica perpendendo, unà cumillorum differentiis, ac diftinEtionibus in fuasClaffes, propietatibus, Idiofyncrafiis caufis, natalisfolo, compofitione, mixturis, ficque de re Ungentariaantiquorum, exinde procedendo ad medicamentaex odoribus petita, undehambre, en el sentido de satisfacer la falta de alimento,sino que elimina esa sensación de vacío altiempo que impide los ejercicios de las funcionescorporales”. No mucho disiente Ettmüller de Helment,que dice acerca del tabaco, como de todos losnarcóticos, que inducen a la mente al estupor y porcausa de sus oleosas sales volátiles estorban la secreciónde los fermentos salinos del estómago y deese modo no se siente el mordisco del hambre.En efecto sucede que he observado con mucha frecuenciaque los que fuman o mastican tabaco, comoasí también los grandes bebedores de vino, sufrenuna falta de apetito casi continua. Así pues, aligual que el vino y su emanación debilita y reprimeel fermento ácido del estómago, la masticación frecuentede las hojas de Nicotina o la aspiración desu humo embotan el jugo salival y debilitan el vigordel estómago, de manera que a duras penas sepercibe el sentido de succión. Está totalmente deacuerdo con esto el erudito Plemp cuando afirmaque el tabaco no es nada nutritivo, sino que con elexceso de humor pituitario que fluye hacia la bocay llevado hasta dentro del cuerpo, el estómagohambriento se llena, como si fuera el de un hombrefamélico. Pero resulta sorprendente como, de formano muy distinta al arte de la cocina, la nariz ha sidotan ingeniosa que ha encontrado tantas maneras,tantos artificios, a favor de la condimentación y dela manufactura del tabaco, para que a cada uno segúnsu gusto le agrade, ya sea grueso, ya tenue, yaoloroso, o bien inodoro, y no sólo tenga sabor parala nariz, sino también para el paladar, una vez apuradosu humo y devuelto a través de la boca y de lanariz. De tal manera que cada vez que tengo laoportunidad de observar a esos aficionados al tabaco,aspirando ávidamente este polvo por la nariz, otragando el humo y echándolo fuera, se me viene ala mente el Orlando descrito por Ariosto, perdiendoel juicio y volviéndolo a aspirar de nuevo por lanariz o Caco combatiendo con Hércules en la cavernadel monte Aventino, quien “vomita nubes dehumo de sus fauces, increíble de contar, y envuelvesu habitáculo con una sombría y densa niebla”.¿Y qué servicio prestará el arte médica en los talleresen los que se procesa el tabaco? Ya que el motivode su existencia no puede ser eliminado y elbuen olor de la ganancia consigue que el olor deltabaco sea más difícil de percibir y menos molestopara estos operarios, se les debe aconsejar que al93
Spirituum Medicina juxta Modernos ortum habuit,poftremò ad Odores Biblicos recenfendos, quorummentio fit in Sacris Codicibus, & quibus utebenturJudae in Sacrificiis, ac eos, quorum apud varias nationsGraecos, Romanos, AEgyptios, Indos eratufus in fuffitibus, & expiationibus ad placandos, &evocandos Deos;Quare materiam amplam vifusfum fubolfeciffe TraEtatum confcribendi, univerfalemOdorum hiftoriam compleEtentem, ut unicoopera quod fparfim diEtum eft, & quod mihi pervaria Experimenta obfervare contingeret, haberetur.Olim Petrus Servius, Medicus Romanus, in fua elegantiffimàPhilologica de Odoribus DiffertationeTraEtatum Phyficum de Odoribus pollicitus eft, fedquantùm fcire licuit, fidem fuam non abfolvit;meam tamen pro tali molimine, quod plus temporis,atque olei plus, expofceret, hic oppigenerare nonintend. Multa enim funt, quae è longinquo, acprimo adfpeEtu plana, &facilia videntur, fed poftmodumardua, & praerupta deprehenduntur; fcitèprofeEtò Poeta: Tollimus ingentes animos, Omaxima parvo, Tempere molimur.Comentario:Ramazzini, en este capítulo, comenta el proceso demanipulado de la hoja de tabaco y las consecuenciassobre la salud de los trabajadores derivados delos riesgos del mismo. También considera en granmedida los riesgos de los consumidores de tabaco,tanto masticado como fumado. El autor relata cómollegaban los fardos de tabaco atados por cuerdas.Los operarios abrían estos fardos, desplegandolas hojas y metiéndolas en molinos para la reduccióna polvo. La molienda la realizaban mediantemuelas de piedra que eran movidas por caballos.Asociado a este proceso de manipulación y mecanizaciónde la hoja del tabaco y en concreto atribuibleal polvo generado y al contacto con lashojas, describe la aparición de daños en la salud delos trabajadores en la cabeza, pulmones o en el estómago,en concreto comentan que “antes de quese acostumbren” suelen ser atacados por dolor decabeza, vértigo, nauseas y continuos estornudos.Estos síntomas, el autor lo atribuye a la emanaciónde partículas volátiles. Durante la manipulación dehojas de tabaco verde, se produce una enfermedaden los trabajadores de las plantaciones de tabaco,causada por la absorción cutánea de nicotina a partirdel contacto de la piel con las hojas húmedas detriturar, cribar o tratar esta mercancía, sin cuyo empleolanguidecerían los espíritus y la vida social, node forma diferente que sin Baco o sin Ceres, en lamedida en que les sea posible, se protejan del enjambrede átomos voladores, cubriendo su bocas ysus narices, tomando a menudo aire nuevo, lavandola cara con agua fría, enjuagando con mucha frecuenciala garganta con una mezcla de agua y vinagrey también bebiendo, pues nada conviene máspara arrastrar y debilitar las partículas que se hanquedado adheridas a la garganta y al estómago quelos líquidos que contienen vinagre.Las emulsiones de semillas de melón, la tisana decebada, el suero de vaca, el arroz cocido en leche,todos estos productos servirán de ayuda para quelas partículas causen el menor daño. Debido a queeste oficio suele ser desempeñado en lugares húmedos,y sobre todo, cuando las hojas del tabaco sontrituradas bajo la piedra de molino, los trabajadoresse quejan vivamente de dolores de cabeza y de nauseas.Por esta razón, tengo por costumbre prescribireméticos que limpien por la vía más rápida el polvoinhalado. Y ya que se originan molestias no levespor causa de los olores, unas veces suaves, otrasdesagradables para los operarios, me invade el fuertedeseo en este punto de hacer una pequeña peroentretenida digresión acerca de la naturaleza de losolores. Ciertamente la amplitud de una actividad deeste género me ha hecho desistir, por temor a que,si me adentraba en ella, la amenidad del tema mealejara demasiado de mi propósito; he reflexionadodurante un tiempo sobre eso y he tenido en cuentaque ya se ha escrito mucho acerca de los olores porparte de los antiguos y por filósofos y médicos denuestro tiempo.Sin embargo, todavía se echa de menos en el ámbitode las Ciencias Naturales una particular y completaHistoria de los Olores; por este motivo se meocurrió la idea de que se podía escribir una HistoriaNatural y Médica de los Olores, examinando condiligencia la naturaleza de éstos, con voluntad filosófica,juntamente con sus diferencias, sus divisionesen clases, sus propiedades, los motivos de suidiosincrasia, su composición, sus mezclas. De estemodo a partir del tema de los ungüentos de los antiguospasaríamos revista a los medicamentos obtenidosde sustancias olorosas, de donde procede juntoa los perfumes y ungüentos modernos la medicinapara el espíritu, y tratar posteriormente los oloresque se constatan en la Biblia y aquellos que94
- Page 4 and 5:
El Instituto Nacional de Seguridad
- Page 6 and 7:
ÍNDICE DE CONTENIDOSTRATADO SOBRE
- Page 8 and 9:
XXIV. Lapicidae (Canteros, Trabajad
- Page 12 and 13:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBALas man
- Page 14 and 15:
Módena y Países Bajos), pueden ha
- Page 16 and 17:
Ramazzini le lleve a citar admirado
- Page 18:
Cabe resaltar la grandiosa labor ll
- Page 22 and 23:
Morbis Artificum subiturum video, v
- Page 24:
Cum ad Aegrotum deveneris, interrog
- Page 27 and 28:
gingivarum ulcera, artuum dolires a
- Page 29 and 30:
Asthamatis speciera quamdam describ
- Page 31 and 32:
metallorum, , & fosfilium, quae hab
- Page 33 and 34:
Naturae consilio, u tunde malum pro
- Page 35 and 36:
electrolítica. Esta técnica se ut
- Page 37 and 38:
motum impediiffe. Nimius effem, fi
- Page 39 and 40:
ob torporem inductum, & vim fentien
- Page 41 and 42:
Esta última vía de entrada se enc
- Page 43 and 44:
corium, per quod Mercurius alioquin
- Page 45 and 46:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 47 and 48:
Ut ad penfum meum redeam, chymicis
- Page 49 and 50:
opera indigent. Mirari autem defii,
- Page 51 and 52:
Comentario:El autor comienza su art
- Page 53 and 54: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 55 and 56: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 57 and 58: Specularii ergo Artifices, Mercuriu
- Page 59 and 60: Fere colorum materiam e mineralium
- Page 61 and 62: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 63 and 64: Comentario:Ramazzini reconoce la du
- Page 65 and 66: Sero vaccino, atque amulfionibus fe
- Page 67 and 68: adfcribunt Recentiores , uti Caefal
- Page 69 and 70: ergo tunc temporis oblaedit Artific
- Page 71 and 72: Mitridatum, ac ea quae fpecifica vi
- Page 73 and 74: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 75 and 76: ComentarioLo que más me ha llamado
- Page 77 and 78: lassitudinem incideret, tunc miser
- Page 79 and 80: Fascinationem similiter, quae per o
- Page 81 and 82: Ya, hace unos 2500 años, en Babilo
- Page 83 and 84: Desde cualquier percepción, consid
- Page 85 and 86: utebantur Fullones ut Veftes purpur
- Page 87 and 88: maligna Serofitate, in Vulgus vagar
- Page 89 and 90: in publicas vias conjectis, ob grav
- Page 91 and 92: Chymicos tam de urina resentí homi
- Page 93 and 94: mascarillas respiratorias adecuadas
- Page 95 and 96: qui claufo Cubiculo, & ubi mullum f
- Page 97 and 98: hujufmodi minifteria ad loca vilior
- Page 99 and 100: femper licet, aliquid labis humorib
- Page 101 and 102: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 103: corporibus enim obefis, & ubi craff
- Page 107 and 108: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 109 and 110: Id autem tribus ex causis agebant,
- Page 111 and 112: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 113 and 114: eddit, non tam funefta eft, nec tam
- Page 115 and 116: Comentario:En la naturaleza el ciel
- Page 117 and 118: egregié explicat Martinnus noster
- Page 119 and 120: potissimum in iis Nutricibus, quae
- Page 121 and 122: Nutrices proprio Viro penitùs segr
- Page 123 and 124: cos ductus propellendo versus mamma
- Page 125 and 126: quae nunquam nubunt, lac in mammis
- Page 127 and 128: Si verò passiones hystericae à ni
- Page 129 and 130: se ipsas sensim exhauriunt, & Infan
- Page 131 and 132: pítulo, como pústulas, sarna, cos
- Page 133 and 134: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 135 and 136: aceto extractio, ut chymicae operat
- Page 137 and 138: quuae per Spiritum Sal. Armoniaci f
- Page 139 and 140: Non femel, nee fine admiratione mih
- Page 141 and 142: tempus faltem, quo tali minifterio
- Page 143 and 144: tos de Hajji Firuz Tepe en los Mont
- Page 145 and 146: succo fermentatur, et fauces non so
- Page 147 and 148: Romanos quoque ab Urbe condita usqu
- Page 149 and 150: Comentario:¿Qué otra cosa hay par
- Page 151 and 152: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 153 and 154: quodcumque ex lino contextum opus a
- Page 155 and 156:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 157 and 158:
volatilium, quibus ad turgentiam sa
- Page 159 and 160:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 161 and 162:
El Instituto Nacional de Silicosis
- Page 163 and 164:
His addendum, quod dum linteamina,
- Page 165 and 166:
obruantur, ut infra aquam demersa p
- Page 167 and 168:
das, fungicidas, nematocidas y otro
- Page 169 and 170:
inquam, creyere licet variis aegrit
- Page 171 and 172:
Los baños de más reconocido prest
- Page 173 and 174:
modum illos curandi varium inibi es
- Page 175 and 176:
morborum in pejorem statum lapsus.
- Page 177 and 178:
con óxido metálico para formar un
- Page 179 and 180:
doctiffimus Mercurialis, ubi ait, f
- Page 181 and 182:
Comentario:Tras la lectura del Cap
- Page 183 and 184:
data opera, ad hujusmodi spectaculu
- Page 185 and 186:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 187 and 188:
more habet publicos proventus condu
- Page 189 and 190:
Lo que ocurrió antes del 70, en el
- Page 191 and 192:
cui Herus Chremes respondes: Refina
- Page 193 and 194:
nonfic autem Pulmones, qui in viole
- Page 195 and 196:
purinvocat Hippocrates, ulcus callo
- Page 197 and 198:
Comentario:El capítulo XXXIII de B
- Page 199 and 200:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 201 and 202:
magis in medio, quam in extremitati
- Page 203 and 204:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 205 and 206:
sicuti & tenuissiman diaetam, quoti
- Page 207 and 208:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 209 and 210:
horas aliquot interpolate opere suo
- Page 211 and 212:
anhelitus cohibitione opus est ad a
- Page 213 and 214:
Comentario:Una peculiar voz…No mu
- Page 215 and 216:
initium morbis pectoris, fluxiohibu
- Page 217 and 218:
tanquam id morbid anfa extitiffet;
- Page 219 and 220:
mox allium pane comedit; & in confu
- Page 221 and 222:
Para Ramazzini las causas determina
- Page 223 and 224:
undur, uti acutae febres, morbid pe
- Page 225 and 226:
Golpes derivados de aparejos o con
- Page 227 and 228:
sunt Deuteronomii verba: Habebis ex
- Page 229 and 230:
considerandam inquit; siquidem si c
- Page 231 and 232:
is sigillum, et tristissimam mortis
- Page 233 and 234:
Comentario:A veces los técnicos no
- Page 235 and 236:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBADE LITE
- Page 237 and 238:
damna, quae cacochylian, licet Jovi
- Page 239 and 240:
cujus propia est prudentia, ut Merc
- Page 241 and 242:
Privilegio, impune incedant; quod n
- Page 243 and 244:
sui , ut hujusmodi capillamentis ,
- Page 245 and 246:
erat, ac ordo. Sic Homerus: Ut lavi
- Page 247 and 248:
um Profesores, sed cum moderamine i
- Page 249 and 250:
cometidos por tanto impío como deb
- Page 251 and 252:
in charta apparet impressum totum i
- Page 253 and 254:
Al grupo de operarios que realizan
- Page 255 and 256:
temporis progressu desterré robar
- Page 257 and 258:
ción, regular adecuadamente los si
- Page 259 and 260:
fuerit, Helmontius, ipfemet refert
- Page 261 and 262:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 263 and 264:
ium certe laboriosumest, brachiis p
- Page 265 and 266:
Iidem quoque gibbosi evadunt ex con
- Page 267 and 268:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 269 and 270:
abajo, ya que el serrín le caen so
- Page 271 and 272:
opere vacare. Nec tanti lucrum face
- Page 273 and 274:
mum rapido, mirum non eft figraviff
- Page 275 and 276:
pasaban largas jornadas en las mism
- Page 277 and 278:
jurgis extat Mons Festinus dictus,
- Page 279 and 280:
Comentario:A modo de introducción
- Page 281 and 282:
in mare cecidit; nunc autem reperto
- Page 283 and 284:
sensibili perspiratu, locus enim in
- Page 285 and 286:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 287 and 288:
necnon a sitis & inediae tolerantia
- Page 289 and 290:
Tirando tórtolas o codornices en l
- Page 291 and 292:
ex hac mixtura acres particulas com
- Page 293 and 294:
no contaminamos nuestros ríos. Tra
- Page 295 and 296:
dentem, honestisque moribus praedit
- Page 297 and 298:
moderatio. Iis quae carnibus abstin
- Page 299 and 300:
non atis noctu somnum captasse vide
- Page 301 and 302:
Quoniam vero quearere quis posset,
- Page 304 and 305:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBAHipócr
- Page 306 and 307:
jardín de Antonio Castor y conoci
- Page 308 and 309:
con el título de Methodus curandis
- Page 310 and 311:
CelsoAulo Cornelio Celso (ca.25 a.
- Page 312 and 313:
capaz de realizar las operaciones d
- Page 314 and 315:
ta el 25%: unos 4 L) y extravascula
- Page 316 and 317:
sia. Diágoras y Erasístrato lo co
- Page 318 and 319:
Ha quedado obsoleta, aunque se la p
- Page 320 and 321:
gisto + cenizas o Metal = flogisto
- Page 322 and 323:
pas antes de quedar el que ahora ti
- Page 324:
ENSAYO “De Morbis Artificum Diatr