tant. Ac oc tamen infortunio Principes & NobilesViri, qui frecuentius huic Studio se addixerint, interdumcavere non possunt. Non pauca extant apudScriptores exempla Principum Vitorum, qui a ferisoccisi fuerint, sive ex nimio labore gravissimismorbis correpti obierint. Mirun est sane quomodovenation cujuscumque conditionis homines oblecter,ut nec aestum, nec algorem, nec defatigaonemsentient, rerum domesticarum omnino obliti pernoctantesetiam sub dio, ut Uxores solas cubare sinant,unde eleganter Horatius: Manet sub Jove FrigidoVenator, tenere conjugis immemor.Absit tamen, quod venationis Studium hic improbareintendam, ex sui natura enim salutare est, & admultos morbos chronicos remedii loco, ad praeservationemquoque a gravissimis morbis, cum exRhasis quoque a testimonio in pestilenti constitutioneVenatores a peste immunes se preaservarint.Caeterum venatio exercitationis genus est, quodnon unam tantum corporis partem, sed omnes simulexercet, ut ex Galeno. Venatori enim necesse estdeambulare currere, saltare, modo erectum, modocurvum stare, vociferari etiam, summatin omnescorporis partes exerceri, idque modo vespertinishoris, modo per noctem, modo per hytemen subCoelo pluvio ventis preflato corpus male plecti &defatigari necesse est, sicque ad varias aegritudinesdissponi, quod potissimum iris evenit, quibus artsvenatoria in quaestu est, cum nullum illis toto Annoferiandi tempus sit consessum, tam per aesstatemlatrante Syrio, quam per hyemem, cum alta jacet,quo tempore, ut ait Virgilius, tunc lices “Gruibuspedicas, o retia ponere Cervis, Auritosque sequiLepores, O figere Damas”.Venatio antiquitus magis laboriosa erat, quam nostris,hisce temporibus, Venatorem enim oportebatesse armatum arcu, pharetra, venabulis, quae magnoerant impedimento, & magnis opus erat lacertisad arcum tendendum, modo sclopetis ut plurimunres agitur, non solum in Venatione, & Aucupio, sedetiam in piscatu, cum neque pisces in aquis degentesa pulveris pyriivi fluminea sint securi.Cum itaque Venatio certum moderamen habere nosposit in iis qui se huic arti adixere, ut in illa nonsecus ac alii Artifices urbani alimentum suscipiant,variis morborum generibus conflictari solentjuxtaanni tempora, ut plurimum tamen acutis morbis, sicper aetatem febribus ardentibus, cholera sicca, dysenteriiscorripi consueverunt biliosis humoribus asolaribus radiis ad fummam acredinem exaltatisyaque enferman muy a menudo como consecuenciadel arte que practican. Por ello, a veces, ni lospríncipes ni los nobles que con frecuencia se entregana esta afición, logran librarse de ello. Hay, segúnlos escritores, numerosos ejemplos de varonesde origen principesco que perecieron víctimas delas fieras o de gravísimas enfermedades provocadaspor la fatiga excesiva.Verdaderamente es admirable cómo la caza deleitaa hombres de toda condición hasta el extremo dedejarlos insensibles al frío, al calor y a la fatiga,ajenos por completo a su casa, pernoctando inclusoa la intemperie, dejando solas en el lecho a sus esposas;dice Horacio con elegancia:”Permanece el cazador, bajo el frío de Júpiter, de latierna esposa olvidado”Pero no está en mi ánimo censurar la afición a lacaza porque que es saludable por naturaleza y sirvede alivio a muchos males crónicos y previene otrosmuy graves ya que, según el testimonio de Rasís,los cazadores se han mantenido inmunes a la pestedebido a su constitución. Por otra parte, la caza esuna actividad que ejercita todas las partes del cuerpoa la vez, como Galeno asegura. Como el cazadordebe andar, correr, saltar, permanecer ahora erguido,ahora encorvado, incluso gritar y vocear, le esnecesario ejercitar todas las partes del cuerpo, enhoras vespertinas, de noche o en invierno; se veobligado a fatigar , incluso maltratar, su cuerpo bajoel cielo lluvioso expuesto a los vientos, predisponiéndoloasí a dolencias variadas, especialmenteaquellos que tienen la caza como medio de vida, yaque, a lo largo del año, no se les concede tiempopara el descanso; de idéntica manera en verano,bajo los ladridos de Sirio, que en invierno, cuandola nieve es profunda, buen tiempo, según Virgilio,para “ poner cepos para las grullas y redes para losciervos, para perseguir a las liebres de grandes orejasy para alancear a los gamos”.Antiguamente la caza era más fatigosa que ahora,ya que era necesario que el cazador se armara dearco, carcaj y flechas, lo que suponía muchos pertrechos,y hacía imprescindible brazos poderosospara tender el arco. Ahora la labor se hace, generalmente,con escopetas, y no solo la caza, incluida lasde aves, sino también la pesca ya que ni los pecesque viven en las aguas están a resguardo de la atrozfuerza de la pólvora.Como la caza no puede practicarse con moderación275
necnon a sitis & inediae tolerantia aliisque erroribus.Hyeme vero ob frigoris vehementiam, & facilepororum cutis constipationem, post aliquot sudarorum,in morbos pectoris incident, uti pleuritides,peripneumonias. Cephalalgiis quoque gravissimismale plectuntur, caput enim illud est quod prae caeteriscorporis partibus caloris & frigoris injuriis magisest expositum. Herniis etiam interdum obnoxiisunt ob saltus & motus incorditos dum feras sectantur.Qualis curatio hisce morbis sic adhibenda cuiqueperito Medico Practico satis est perspectum. Cuiergo contigerit hujusmondi venatorum curam suscipere,prae oculis potissimum habenda erit haec animadversatio,quod vires in hujusmondi aegrotantibusdébiles sint ab exaustu non autem ab humorumpravae natura copia, adeo ut in usu magnotum remediorumcaute sit procedendum, non enim tamfacile sustinent repetitas phlebotomias, neque validaspurgationes longe enim differunt exerciti in venationeab habitu exercitatorum, de quibus Hippocrates,venatus enim non est hujusmondiexercitatio,quae corpus augeat, sed potuis exolvat, ut suisetiam canibus venaticis similes reddantur; idcircoGalenus Venatores ajebat oportere ese durus & rigidos,neque pariter nimia diaeta ese macerandos,ne vires magis atterantur; necesse est enim ut quihuic arti se dederint robustae sint cosntitutionis ,aloquin cito fatiscunt, & variis morbis corripiuntur.Locus insignis est apud Hippocratem his verbis:“Eunuchus ex venatione o discursu hydropicus factusest”. Ars certe venatoria propia nos est Eunuchorum& Spadonum, sed eorum qui sint duro derobore nati. Caute itaque sunt tractandi, ac potissimumad humorum attemperationem est incumbendum,diaphoresi ad cute millos disponendo, cumenim sudationem habeant familiarem, ubi ex acutomorbo decumbum, promptius iis succurretur perremedia diaphoretica, quam alterius generis. Ansiquioresin usu habeant Balnea, sed nostra hac aetateillorum usus obsolevit, si tamen a suscepto frigore,& pororum cutis constipatione or_ium habuerit balneumaquae dulcis in usum revocari posset. Ubivero acutus morbus in chronicum migrarit, & praesertimin febres, seu quartanas, seu alterius generis,neglectis remediis quae ad obsstructiones tollendasin usu esse solent, neglecto etiam Chinae Chinaeusu, ablegandi sunt Venatores ad solitum suum ministerium,quod moderate exercitium illis remedioesse poterit, ut unde salute amiserant, eam feliciterredimant.cuando es el medio de procurarse el sustento, igualque les sucede a los artesanos de la ciudad, los quese dedican a ella suelen verse agobiados por diversasenfermedades, según las estaciones del año,normalmente, agudas. Así, en verano, suelen caerpresos de fiebres ardientes, de cólera seca o disentería,al aumentar los humores biliosos, debido a losrayos solares, a la sed y al hambre que soportan, ytambién a otras causas o errores. En cambio en invierno,por la crudeza del frío y la constipación fácilde los poros de la piel, sufren, tras algunos sudoresleves, enfermedades del pecho, como pleuritis yperineumonías. También de ven atacados por gravísimascefalalgias, ya que es la cabeza, más que elresto del cuerpo, la que está más expuesta a las inclemenciasdel frío y del calor. A veces tambiénsufren las hernias debido a los movimientos bruscosy a los saltos que realizan persiguiendo a lasfieras.Cualquier médico práctico y con experiencia conoceel tratamiento que es necesario aplicar a estasenfermedades. Así quien deba encargarse del cuidadode estos cazadores, debe pensar, sobre todo,que están débiles por la fatiga y no por el exceso dehumores de naturaleza perniciosa, y debiera serprecavido al usar los grandes remedios que posee.En efecto, no soportan fácilmente ni las flebotomíasrepetidas ni las purgas enérgicas, porque loshombres curtidos en la caza no están en la situaciónde las personas que hacen ejercicio y a las queHipócrates se refiere; la caza no es un ejercicio querobustezca el cuerpo, sino que más bien lo desencaja,de tal modo que incluso llegan a parecerse asus perros de caza. Galeno, por ello, decía que convieneque los cazadores sean sólidos y recios, y queno se deben debilitar con una dieta muy rigurosapara no desgastar más su fuerza. Es necesario, enefecto, que quienes se dediquen a este arte sean deconstitución robusta, pues de otro modo pronto seagotan y son presos de enfermedades varias. Hipócrates,en un famoso fragmento dice: “A causa dela caza y del correr, un eunuco terminó hidrópico”;y es cierto que el arte de la venatoria no es adecuadopara eunucos y castrados, sino para los que hannacido de duro roble. Por lo tanto debe de tratárselescon esmero y es necesario moderar sus humores,aproximándolos a la piel mediante la transpiración;como están habituados a sudar, cuando enfermande una dolencia aguda se les ayudará antes conremedios diaforéticos que .276
- Page 4 and 5:
El Instituto Nacional de Seguridad
- Page 6 and 7:
ÍNDICE DE CONTENIDOSTRATADO SOBRE
- Page 8 and 9:
XXIV. Lapicidae (Canteros, Trabajad
- Page 12 and 13:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBALas man
- Page 14 and 15:
Módena y Países Bajos), pueden ha
- Page 16 and 17:
Ramazzini le lleve a citar admirado
- Page 18:
Cabe resaltar la grandiosa labor ll
- Page 22 and 23:
Morbis Artificum subiturum video, v
- Page 24:
Cum ad Aegrotum deveneris, interrog
- Page 27 and 28:
gingivarum ulcera, artuum dolires a
- Page 29 and 30:
Asthamatis speciera quamdam describ
- Page 31 and 32:
metallorum, , & fosfilium, quae hab
- Page 33 and 34:
Naturae consilio, u tunde malum pro
- Page 35 and 36:
electrolítica. Esta técnica se ut
- Page 37 and 38:
motum impediiffe. Nimius effem, fi
- Page 39 and 40:
ob torporem inductum, & vim fentien
- Page 41 and 42:
Esta última vía de entrada se enc
- Page 43 and 44:
corium, per quod Mercurius alioquin
- Page 45 and 46:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 47 and 48:
Ut ad penfum meum redeam, chymicis
- Page 49 and 50:
opera indigent. Mirari autem defii,
- Page 51 and 52:
Comentario:El autor comienza su art
- Page 53 and 54:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 55 and 56:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 57 and 58:
Specularii ergo Artifices, Mercuriu
- Page 59 and 60:
Fere colorum materiam e mineralium
- Page 61 and 62:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 63 and 64:
Comentario:Ramazzini reconoce la du
- Page 65 and 66:
Sero vaccino, atque amulfionibus fe
- Page 67 and 68:
adfcribunt Recentiores , uti Caefal
- Page 69 and 70:
ergo tunc temporis oblaedit Artific
- Page 71 and 72:
Mitridatum, ac ea quae fpecifica vi
- Page 73 and 74:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 75 and 76:
ComentarioLo que más me ha llamado
- Page 77 and 78:
lassitudinem incideret, tunc miser
- Page 79 and 80:
Fascinationem similiter, quae per o
- Page 81 and 82:
Ya, hace unos 2500 años, en Babilo
- Page 83 and 84:
Desde cualquier percepción, consid
- Page 85 and 86:
utebantur Fullones ut Veftes purpur
- Page 87 and 88:
maligna Serofitate, in Vulgus vagar
- Page 89 and 90:
in publicas vias conjectis, ob grav
- Page 91 and 92:
Chymicos tam de urina resentí homi
- Page 93 and 94:
mascarillas respiratorias adecuadas
- Page 95 and 96:
qui claufo Cubiculo, & ubi mullum f
- Page 97 and 98:
hujufmodi minifteria ad loca vilior
- Page 99 and 100:
femper licet, aliquid labis humorib
- Page 101 and 102:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 103 and 104:
corporibus enim obefis, & ubi craff
- Page 105 and 106:
Spirituum Medicina juxta Modernos o
- Page 107 and 108:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 109 and 110:
Id autem tribus ex causis agebant,
- Page 111 and 112:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 113 and 114:
eddit, non tam funefta eft, nec tam
- Page 115 and 116:
Comentario:En la naturaleza el ciel
- Page 117 and 118:
egregié explicat Martinnus noster
- Page 119 and 120:
potissimum in iis Nutricibus, quae
- Page 121 and 122:
Nutrices proprio Viro penitùs segr
- Page 123 and 124:
cos ductus propellendo versus mamma
- Page 125 and 126:
quae nunquam nubunt, lac in mammis
- Page 127 and 128:
Si verò passiones hystericae à ni
- Page 129 and 130:
se ipsas sensim exhauriunt, & Infan
- Page 131 and 132:
pítulo, como pústulas, sarna, cos
- Page 133 and 134:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 135 and 136:
aceto extractio, ut chymicae operat
- Page 137 and 138:
quuae per Spiritum Sal. Armoniaci f
- Page 139 and 140:
Non femel, nee fine admiratione mih
- Page 141 and 142:
tempus faltem, quo tali minifterio
- Page 143 and 144:
tos de Hajji Firuz Tepe en los Mont
- Page 145 and 146:
succo fermentatur, et fauces non so
- Page 147 and 148:
Romanos quoque ab Urbe condita usqu
- Page 149 and 150:
Comentario:¿Qué otra cosa hay par
- Page 151 and 152:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 153 and 154:
quodcumque ex lino contextum opus a
- Page 155 and 156:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 157 and 158:
volatilium, quibus ad turgentiam sa
- Page 159 and 160:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 161 and 162:
El Instituto Nacional de Silicosis
- Page 163 and 164:
His addendum, quod dum linteamina,
- Page 165 and 166:
obruantur, ut infra aquam demersa p
- Page 167 and 168:
das, fungicidas, nematocidas y otro
- Page 169 and 170:
inquam, creyere licet variis aegrit
- Page 171 and 172:
Los baños de más reconocido prest
- Page 173 and 174:
modum illos curandi varium inibi es
- Page 175 and 176:
morborum in pejorem statum lapsus.
- Page 177 and 178:
con óxido metálico para formar un
- Page 179 and 180:
doctiffimus Mercurialis, ubi ait, f
- Page 181 and 182:
Comentario:Tras la lectura del Cap
- Page 183 and 184:
data opera, ad hujusmodi spectaculu
- Page 185 and 186:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 187 and 188:
more habet publicos proventus condu
- Page 189 and 190:
Lo que ocurrió antes del 70, en el
- Page 191 and 192:
cui Herus Chremes respondes: Refina
- Page 193 and 194:
nonfic autem Pulmones, qui in viole
- Page 195 and 196:
purinvocat Hippocrates, ulcus callo
- Page 197 and 198:
Comentario:El capítulo XXXIII de B
- Page 199 and 200:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 201 and 202:
magis in medio, quam in extremitati
- Page 203 and 204:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 205 and 206:
sicuti & tenuissiman diaetam, quoti
- Page 207 and 208:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 209 and 210:
horas aliquot interpolate opere suo
- Page 211 and 212:
anhelitus cohibitione opus est ad a
- Page 213 and 214:
Comentario:Una peculiar voz…No mu
- Page 215 and 216:
initium morbis pectoris, fluxiohibu
- Page 217 and 218:
tanquam id morbid anfa extitiffet;
- Page 219 and 220:
mox allium pane comedit; & in confu
- Page 221 and 222:
Para Ramazzini las causas determina
- Page 223 and 224:
undur, uti acutae febres, morbid pe
- Page 225 and 226:
Golpes derivados de aparejos o con
- Page 227 and 228:
sunt Deuteronomii verba: Habebis ex
- Page 229 and 230:
considerandam inquit; siquidem si c
- Page 231 and 232:
is sigillum, et tristissimam mortis
- Page 233 and 234:
Comentario:A veces los técnicos no
- Page 235 and 236: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBADE LITE
- Page 237 and 238: damna, quae cacochylian, licet Jovi
- Page 239 and 240: cujus propia est prudentia, ut Merc
- Page 241 and 242: Privilegio, impune incedant; quod n
- Page 243 and 244: sui , ut hujusmodi capillamentis ,
- Page 245 and 246: erat, ac ordo. Sic Homerus: Ut lavi
- Page 247 and 248: um Profesores, sed cum moderamine i
- Page 249 and 250: cometidos por tanto impío como deb
- Page 251 and 252: in charta apparet impressum totum i
- Page 253 and 254: Al grupo de operarios que realizan
- Page 255 and 256: temporis progressu desterré robar
- Page 257 and 258: ción, regular adecuadamente los si
- Page 259 and 260: fuerit, Helmontius, ipfemet refert
- Page 261 and 262: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 263 and 264: ium certe laboriosumest, brachiis p
- Page 265 and 266: Iidem quoque gibbosi evadunt ex con
- Page 267 and 268: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 269 and 270: abajo, ya que el serrín le caen so
- Page 271 and 272: opere vacare. Nec tanti lucrum face
- Page 273 and 274: mum rapido, mirum non eft figraviff
- Page 275 and 276: pasaban largas jornadas en las mism
- Page 277 and 278: jurgis extat Mons Festinus dictus,
- Page 279 and 280: Comentario:A modo de introducción
- Page 281 and 282: in mare cecidit; nunc autem reperto
- Page 283 and 284: sensibili perspiratu, locus enim in
- Page 285: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 289 and 290: Tirando tórtolas o codornices en l
- Page 291 and 292: ex hac mixtura acres particulas com
- Page 293 and 294: no contaminamos nuestros ríos. Tra
- Page 295 and 296: dentem, honestisque moribus praedit
- Page 297 and 298: moderatio. Iis quae carnibus abstin
- Page 299 and 300: non atis noctu somnum captasse vide
- Page 301 and 302: Quoniam vero quearere quis posset,
- Page 304 and 305: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBAHipócr
- Page 306 and 307: jardín de Antonio Castor y conoci
- Page 308 and 309: con el título de Methodus curandis
- Page 310 and 311: CelsoAulo Cornelio Celso (ca.25 a.
- Page 312 and 313: capaz de realizar las operaciones d
- Page 314 and 315: ta el 25%: unos 4 L) y extravascula
- Page 316 and 317: sia. Diágoras y Erasístrato lo co
- Page 318 and 319: Ha quedado obsoleta, aunque se la p
- Page 320 and 321: gisto + cenizas o Metal = flogisto
- Page 322 and 323: pas antes de quedar el que ahora ti
- Page 324: ENSAYO “De Morbis Artificum Diatr