les diffufione faeta ipfoque ad violentam contraetionemcogente: Enecut me fpiritus, vix differo anbelitum,ajebat Curfor apud Plautum. Hinc fit, utnoflrorum temporum Curfores, ubi 40. Annum artigerint,ab hoc minifterio tanquam emeriti ad publicaNofocomia ablegentur. Mihi profeeto Curforesnoftri, quos paffim videmus in Civitatibus anhelantespraepeti curfu Dominorum fuorum Rhedas anteire,mihi inquam, ejufdem conditionis effe videntur,ac illi, quos eleganter delineavit Elius Spartianusin vita Imperatoris Veri, qui fuorum Curforumhumeris alas aptarat, &variis ventorumnominibus appellabat; noftris enim, fi non humeris,faltem pedibus fervilis neceffitas addidit alas.Lubet autem hic Scriptoris referreverba: Jam illaleviora, quòd Curforibus fuis, exemplo Cupidinumfrequenter, alas addidit, cofque Ventorum nominibusfapè vocitavit, Boream alium, alium Netum,item Aquilonem aut Circium, caterifque nominibusappellans, indefefsè, atque inhumaniter facionscurfitare.Curforibus etiam lien non rarò intumefcis, laxaenim hujas vifceris compages ex nimis concitatomotu, faguinis plus excipit, quàm dimittat, undeferofus humor in illius civitatibus reftagnans inflationemfacit; Lienem propterea Curforibus folitumantiquitus inuri, quòd illis in curfu impedimentoeffet fcripfit, Plinius fic modo defcriptus Servusplautinus:Genna bunc Curforem defecerunt Per ii, feditionemfacit lien.Haec igitur funt Cuforum vitia, quae porrò ipfimetmulta intemperantia, in vietu fovent, ac nutriiunt.Ab Herniis facilè fe praemunire poterunt fubligaculo,antequam ab ejufmodi infortunio corripiantur,quod illis familiare eft; extenuationem quoque,& cranium abfumptionem reparare poterunt, nonfolùm vietu humeetante, fed mollibus, & oleofisfrietionibus, ac Balneis, ubi otium illis fuppetat;hifce remeiis occurrent quoque cutis conftipationibus,quibus poft ingentes curfus, & fudationes obnoxiifunt. Identidem quoque venam fecando, vaforumruptiones, & fanguinis rejeetiones praecavebunt,quod remedii genus, ubi ex gravi aliquo affeetudecumbant, nequaquam omittendum. In Curforibusenim nulla pars magis laborat ac imbecilliorfit, quàm Pulmones: Labor articulis, carnibus cibusfommus vifceribus, ajebat Hippocrates. Motuenim&curfu roborantur articuli, ficuti otio, & exercitationibusinterniffione laguefcunt ac torpent;Es cierto que en la carrera la inspiración es mayorque la expiración de aire, pues para que se mantenganfuerzas para continuar corriendo es necesarioque se retenga aire dentro de la cavidad torácica; enefecto, al relajarse los músculos del tórax por unaexpiración intensa, comprobamos que las fuerzas sedebilitan ; en cambio, al hinchar el tórax y distenderselos pulmones se robustece el tono de los músculosy fibras de todo el cuerpo. Ahora bien, si lacarrera es demasiado acelerada y larga, al colmarselos pulmones con el mucho aire se hinchan los alvéolospulmonares, y la sangre que va desde el senoderecho del corazón por los vasos pneumónicosse les imprime un retardo, dado que los conductosse estrechan y comprimen; de aquí que se produzcanroturas de vasos y vómitos de sangre, que tambiénobserva Galeno . Por la misma causa, les sobrevienena estos mismos hombres padecimientosasmáticos, ya primarios, ya secundarios, es decir,convulsivos, como consecuencia — naturalmente— de la difusión del suero ácido por los músculosintercostales, y el mismo los obliga a contraerseviolentamente. "Me mata el asma, apenas mantengola respiración", decía un corredor en Plauto . Poresto ocurre que los corredores de nuestro tiempo,cuando alcanzan los cuarenta años, son dados comojubilados por el hospital dado a este menester.Realmente pienso que , nuestros corredores, a losque vemos por todas partes en las ciudades, anhelantespor lo veloz de su carrera, yo — digo —que parecen ser de la misma condición de aquellosque elegantemente describió Elio Esparciano en laVida del emperador Vero, el cual había puesto unasalas en los hombros a sus corredores, y los llamabacon los nombres de los diversos vientos, pues a losnuestros, en vez en los hombros, sí en los pies leshan puesto alas la necesidad de la condición servil.Para bien reproducir aquí las palabras del escritorcitado: "Y luego, otros detalles de no tanta monta,corno que a menudo a sus corredores, a la manerade amorcillos, les ponía alas y los designaba conlos nombres de los vientos, llamando a uno Bóreas,a otro Noto y lo mismo Aquilón o Cierzo y con losdemás nombres, haciéndolos correr sin descanso yde manera inhumana". Además no con poca frecuenciase les inflama a los corredores el bazo, yaque la estructura flexible de esta víscera recibe, acausa del movimiento muy acelerado, más sangrede la que suelta, por lo que el humor seroso estancadoen sus cavidades provoca el hinchazón. Antiguamentea los corredores se les quemaba el bazoporque les suponía un impedimento a la hora de181
nonfic autem Pulmones, qui in violento curfu incalefcunt,& naturalem fuum tonum amittunt. Hifceremediis, ac monitis Curforum incolumitati eritconfulendum; at id genus hominum Medicorumconfilia, & praefidia non expofcit, aifi cum aetudecumbunt, feu ab aliquo ex dietis affeetibus obcurfuale minifterium detinentur, quibus in cafibus,non prorfus inutile erit noffe, quo exercitii genereutantur.Cum à vifcerum, ac lienis potiffimùm obftruetionemalè habent ( iis remediis adhibitis, quae infaretusexpediunt, qualia funt chalybeata ) moderata ambulationloco remedii erit, fic apud Plantum, CappadoxLeno fe quafil liene cinetum cun Palinuro conquerens:Lien difruptum eft, ait, cui refpondit alter:Ambula, id hieni optimum eft.Comentario:Es oportuno y creo que adecuado tratar de comparar el puestode trabajo analizado en el Capítulo XXXII “DE CURSO-RUM MORBIS” de la Obra de Ramazzini, De las enfermedadesde los corredores, con uno actual del siglo XXI, en el contextoque se evaluará los riesgos con el Marco NormativoActual en Prevención de Riesgos Laborales. Lo mas parecidoen cuanto a la actividad principal es los atletas profesionales,siendo su objetivo competitivo a diferencia de los que relataRamazzini, que digamos que su objetivos es cumplir un trabajoordenado por su dueño. Existen muchísimas diferenciasentre el atletas profesional y los corredores, como se vera y sededuce al comentar a continuación las condiciones de trabajosde los corredores: Jornadas “inagotables” corriendo, forzandoal máximo el organismo, con la presión mental de verse sometidoalgunos corredores en régimen de esclavitud, prácticamentesin ningún tipo de calzado y vestimenta, alimentacióninadecuada y falta de hidratación, algunas ocasiones con factoresmeteorológicos adversos , se puede decir en situacionesmás cercanas a animales de carrera que a personas. De dichascondiciones de trabajo se deducen multitud de riesgos: forzamientode organismo al máximo, derivándose de ello patologíasde los principales órganos, pulmones, bazo, riñones, etcJornadas de trabajos “inacabables” Condiciones meteorológicasadversas Falta de equipamiento El resultado de todosestos riesgos y de la falta de medidas preventivas comentar laque si adoptaban: Ingestión de resina egipcia con miel.Como consecuencia de estas condiciones, cuando estos corredoresalcanzaban la edad de cuarentas años, eran relegados alos hospitales como jubilados.Concluyendo no hay un puesto de trabajo actual que coincidacon los corredores que describe Bernardino Ramazzini en elCapítulo XXXII “DE CURFORUM MORBIS”correr, según escribió Plinio; también así se describea un esclavo en Plauto:"Las rodillas han abandonado a este corredor;muerto estoy, el bazo hace sedición".Estos son, pues, los males de los corredores, que,además, ellos mismos favorecen y alimentan con sumucha falta de templanza en la comida. De las herniasse pueden proteger fácilmente con una faja antesde que se apodere de ellos tal desgracia, que tanfamiliar es en ellos. Igualmente, la extenuación y lapérdida de carnes podrán remediarla no sólo conalimentación fluida, sino también con friegas suavesde aceite y con baños, en su tiempo libre. Conestos remedios saldrán también al paso de los constipadosde la piel, a los que están expuestos por lasgrandes carreras y el mucho sudar. De igual modo,abriéndose continuamente la vena prevendrán lasroturas de vasos y las hemorragias; esta clase deremedio no debe omitirse si caen enfermos de algunaafección grave. En los corredores, en efecto,ninguna parte se fatiga y debilita más que los pulmones."Ejercicio para las articulaciones, para lascarnes alimento, para las vísceras sueño", decíaHipócrates . Y es que con el movimiento y la carrerase robustecen las articulaciones, al igual que conel ocio y la interrupción del ejercicio languidecen yse vuelven torpes, mas no así los pulmones, que enla carrera violenta se recalientan y pierden su tononatural.Con estos remedios y consejos han de cuidarse dela salud los corredores, pero esta clase de hombresno demanda los consejos y auxilios de los médicos,a no ser cuando de verdad caen postrados, o cuandopor alguna de las afecciones dichas se ven apartadosdel oficio de correr, casos en los que no serádel todo inútil saber qué clase de ejercicio practican.Cuando padezcan obstrucción de las vísceras y,sobre todo, del bazo, tras aplicárseles los remediosque liberan los infartos, como son los calibeatos, leservirá de medicina el andar moderadamente. Así,en Plauto , el lenón Capadocio, quejándose con Palinurode que está como atado por su bazo, dice:"mi bazo está partido", a lo que le responde el otro:"camina, eso es lo mejor para el bazo".D. Teodoro Rosa LópezTécnico Superior PRL Grupo Procarion SL182
- Page 4 and 5:
El Instituto Nacional de Seguridad
- Page 6 and 7:
ÍNDICE DE CONTENIDOSTRATADO SOBRE
- Page 8 and 9:
XXIV. Lapicidae (Canteros, Trabajad
- Page 12 and 13:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBALas man
- Page 14 and 15:
Módena y Países Bajos), pueden ha
- Page 16 and 17:
Ramazzini le lleve a citar admirado
- Page 18:
Cabe resaltar la grandiosa labor ll
- Page 22 and 23:
Morbis Artificum subiturum video, v
- Page 24:
Cum ad Aegrotum deveneris, interrog
- Page 27 and 28:
gingivarum ulcera, artuum dolires a
- Page 29 and 30:
Asthamatis speciera quamdam describ
- Page 31 and 32:
metallorum, , & fosfilium, quae hab
- Page 33 and 34:
Naturae consilio, u tunde malum pro
- Page 35 and 36:
electrolítica. Esta técnica se ut
- Page 37 and 38:
motum impediiffe. Nimius effem, fi
- Page 39 and 40:
ob torporem inductum, & vim fentien
- Page 41 and 42:
Esta última vía de entrada se enc
- Page 43 and 44:
corium, per quod Mercurius alioquin
- Page 45 and 46:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 47 and 48:
Ut ad penfum meum redeam, chymicis
- Page 49 and 50:
opera indigent. Mirari autem defii,
- Page 51 and 52:
Comentario:El autor comienza su art
- Page 53 and 54:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 55 and 56:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 57 and 58:
Specularii ergo Artifices, Mercuriu
- Page 59 and 60:
Fere colorum materiam e mineralium
- Page 61 and 62:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 63 and 64:
Comentario:Ramazzini reconoce la du
- Page 65 and 66:
Sero vaccino, atque amulfionibus fe
- Page 67 and 68:
adfcribunt Recentiores , uti Caefal
- Page 69 and 70:
ergo tunc temporis oblaedit Artific
- Page 71 and 72:
Mitridatum, ac ea quae fpecifica vi
- Page 73 and 74:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 75 and 76:
ComentarioLo que más me ha llamado
- Page 77 and 78:
lassitudinem incideret, tunc miser
- Page 79 and 80:
Fascinationem similiter, quae per o
- Page 81 and 82:
Ya, hace unos 2500 años, en Babilo
- Page 83 and 84:
Desde cualquier percepción, consid
- Page 85 and 86:
utebantur Fullones ut Veftes purpur
- Page 87 and 88:
maligna Serofitate, in Vulgus vagar
- Page 89 and 90:
in publicas vias conjectis, ob grav
- Page 91 and 92:
Chymicos tam de urina resentí homi
- Page 93 and 94:
mascarillas respiratorias adecuadas
- Page 95 and 96:
qui claufo Cubiculo, & ubi mullum f
- Page 97 and 98:
hujufmodi minifteria ad loca vilior
- Page 99 and 100:
femper licet, aliquid labis humorib
- Page 101 and 102:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 103 and 104:
corporibus enim obefis, & ubi craff
- Page 105 and 106:
Spirituum Medicina juxta Modernos o
- Page 107 and 108:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 109 and 110:
Id autem tribus ex causis agebant,
- Page 111 and 112:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 113 and 114:
eddit, non tam funefta eft, nec tam
- Page 115 and 116:
Comentario:En la naturaleza el ciel
- Page 117 and 118:
egregié explicat Martinnus noster
- Page 119 and 120:
potissimum in iis Nutricibus, quae
- Page 121 and 122:
Nutrices proprio Viro penitùs segr
- Page 123 and 124:
cos ductus propellendo versus mamma
- Page 125 and 126:
quae nunquam nubunt, lac in mammis
- Page 127 and 128:
Si verò passiones hystericae à ni
- Page 129 and 130:
se ipsas sensim exhauriunt, & Infan
- Page 131 and 132:
pítulo, como pústulas, sarna, cos
- Page 133 and 134:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 135 and 136:
aceto extractio, ut chymicae operat
- Page 137 and 138:
quuae per Spiritum Sal. Armoniaci f
- Page 139 and 140:
Non femel, nee fine admiratione mih
- Page 141 and 142: tempus faltem, quo tali minifterio
- Page 143 and 144: tos de Hajji Firuz Tepe en los Mont
- Page 145 and 146: succo fermentatur, et fauces non so
- Page 147 and 148: Romanos quoque ab Urbe condita usqu
- Page 149 and 150: Comentario:¿Qué otra cosa hay par
- Page 151 and 152: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 153 and 154: quodcumque ex lino contextum opus a
- Page 155 and 156: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 157 and 158: volatilium, quibus ad turgentiam sa
- Page 159 and 160: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 161 and 162: El Instituto Nacional de Silicosis
- Page 163 and 164: His addendum, quod dum linteamina,
- Page 165 and 166: obruantur, ut infra aquam demersa p
- Page 167 and 168: das, fungicidas, nematocidas y otro
- Page 169 and 170: inquam, creyere licet variis aegrit
- Page 171 and 172: Los baños de más reconocido prest
- Page 173 and 174: modum illos curandi varium inibi es
- Page 175 and 176: morborum in pejorem statum lapsus.
- Page 177 and 178: con óxido metálico para formar un
- Page 179 and 180: doctiffimus Mercurialis, ubi ait, f
- Page 181 and 182: Comentario:Tras la lectura del Cap
- Page 183 and 184: data opera, ad hujusmodi spectaculu
- Page 185 and 186: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 187 and 188: more habet publicos proventus condu
- Page 189 and 190: Lo que ocurrió antes del 70, en el
- Page 191: cui Herus Chremes respondes: Refina
- Page 195 and 196: purinvocat Hippocrates, ulcus callo
- Page 197 and 198: Comentario:El capítulo XXXIII de B
- Page 199 and 200: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 201 and 202: magis in medio, quam in extremitati
- Page 203 and 204: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 205 and 206: sicuti & tenuissiman diaetam, quoti
- Page 207 and 208: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 209 and 210: horas aliquot interpolate opere suo
- Page 211 and 212: anhelitus cohibitione opus est ad a
- Page 213 and 214: Comentario:Una peculiar voz…No mu
- Page 215 and 216: initium morbis pectoris, fluxiohibu
- Page 217 and 218: tanquam id morbid anfa extitiffet;
- Page 219 and 220: mox allium pane comedit; & in confu
- Page 221 and 222: Para Ramazzini las causas determina
- Page 223 and 224: undur, uti acutae febres, morbid pe
- Page 225 and 226: Golpes derivados de aparejos o con
- Page 227 and 228: sunt Deuteronomii verba: Habebis ex
- Page 229 and 230: considerandam inquit; siquidem si c
- Page 231 and 232: is sigillum, et tristissimam mortis
- Page 233 and 234: Comentario:A veces los técnicos no
- Page 235 and 236: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBADE LITE
- Page 237 and 238: damna, quae cacochylian, licet Jovi
- Page 239 and 240: cujus propia est prudentia, ut Merc
- Page 241 and 242: Privilegio, impune incedant; quod n
- Page 243 and 244:
sui , ut hujusmodi capillamentis ,
- Page 245 and 246:
erat, ac ordo. Sic Homerus: Ut lavi
- Page 247 and 248:
um Profesores, sed cum moderamine i
- Page 249 and 250:
cometidos por tanto impío como deb
- Page 251 and 252:
in charta apparet impressum totum i
- Page 253 and 254:
Al grupo de operarios que realizan
- Page 255 and 256:
temporis progressu desterré robar
- Page 257 and 258:
ción, regular adecuadamente los si
- Page 259 and 260:
fuerit, Helmontius, ipfemet refert
- Page 261 and 262:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 263 and 264:
ium certe laboriosumest, brachiis p
- Page 265 and 266:
Iidem quoque gibbosi evadunt ex con
- Page 267 and 268:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 269 and 270:
abajo, ya que el serrín le caen so
- Page 271 and 272:
opere vacare. Nec tanti lucrum face
- Page 273 and 274:
mum rapido, mirum non eft figraviff
- Page 275 and 276:
pasaban largas jornadas en las mism
- Page 277 and 278:
jurgis extat Mons Festinus dictus,
- Page 279 and 280:
Comentario:A modo de introducción
- Page 281 and 282:
in mare cecidit; nunc autem reperto
- Page 283 and 284:
sensibili perspiratu, locus enim in
- Page 285 and 286:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 287 and 288:
necnon a sitis & inediae tolerantia
- Page 289 and 290:
Tirando tórtolas o codornices en l
- Page 291 and 292:
ex hac mixtura acres particulas com
- Page 293 and 294:
no contaminamos nuestros ríos. Tra
- Page 295 and 296:
dentem, honestisque moribus praedit
- Page 297 and 298:
moderatio. Iis quae carnibus abstin
- Page 299 and 300:
non atis noctu somnum captasse vide
- Page 301 and 302:
Quoniam vero quearere quis posset,
- Page 304 and 305:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBAHipócr
- Page 306 and 307:
jardín de Antonio Castor y conoci
- Page 308 and 309:
con el título de Methodus curandis
- Page 310 and 311:
CelsoAulo Cornelio Celso (ca.25 a.
- Page 312 and 313:
capaz de realizar las operaciones d
- Page 314 and 315:
ta el 25%: unos 4 L) y extravascula
- Page 316 and 317:
sia. Diágoras y Erasístrato lo co
- Page 318 and 319:
Ha quedado obsoleta, aunque se la p
- Page 320 and 321:
gisto + cenizas o Metal = flogisto
- Page 322 and 323:
pas antes de quedar el que ahora ti
- Page 324:
ENSAYO “De Morbis Artificum Diatr