quia radii fere paralelli oculum subeuntes post pupillamproprius coeant, experimur inquam, quodoculus, musculorum et palpebrarum ope, constringendoet arctando, objecta, quae antae confuse tantumvidebamus, ejusmodi Oculorum figurae mutationeClavius videmus, ac discernimus. Lepturgisigitur, qui circa minutissima opificia tota die sedentesoccupati sunt, necesse est, sires tenuísimas distinctevidere ac discernere debeant, ut acie intenta,et oculus motu veluti tonico fixos detineant; proindeetiamsi ex sua natura mobiles Oculos habeant,quod ut diximus ad res tam remotas, Quam propincuasdistincte perspicendas valde confert, ob hujusmoditamen contentionem, et motum tonicum,habitum quendam contrahunt, adeo ut retiformistunica in eodem situ obfirmata postmodum perstet,nec amplius pro lubito moveri possit ad res remotioresclare videndas, et hanc ob causam, holce Artificesvisus imbecillitas, Quam Myopiam apellant,sere Semper comitetur. His accedit, quod dum Oculiperpetuo ad opus intenti et immoti perstant,humores crassescunt, et una cum fluiditate perspicuitatemamittune, finque his Opificibus visus imbecillitaspaulatim suboritur; propterea etiamsi exsui natura oculos sortiti sint visus alaeritate praeditos,Myopes et lusciosi evadunt. Talem ergo calamitatemex Arte sua Lepturgi referunt, et ab alegantissimisoperibus tanti usus, qualia sunt Horologiapotissimum, talem visus imbecillitatem accerfunt,ut ante senium pene Coeli fiant. Novi ego MulieremHebraeam in hac Civitate, cujus praestantiain hoc poissimum commendabatur, quod perlas filoindere, ac tali ordine, et suo loco illas nosset disponere,ut illarum defectus, et menda, si quae essent,non apparerent, ex quo mangonio non vulgaremcesum sibi comparavit; ast annum 40. impressa, anullo perspicillorum genere opem referens, Lepturgiaejam vale dixit. Quibus presidiis forum Artificumcalamitati suecurri Quetta, ego certe non video,neque enim ipsis, ut Artem deserant unde lucrum,et victum captant, tam facile quis persuadeat,neque Medico remedium suppetit, quo, inveteratojam affectu, oculis pristinum robar, et mobilitatemreflituat. Neque enim purgaciones, venea secciones,aliaque medica praesidia hic locum habent, quandocaetera sani sunt hi Artifices, ac Satis vegeti , utspiritus crassi, ac tenebricosi in hanc re culpari nequeant,neque pharmacis plectendum sit inoxiumcaput. Non inútiles tamen, praeter perspicillorumusum, esset, si tales operarii non Samper obstinocapite ad opera sua intenti essent, sed identidemmanum tabula, et Oculos aliorsum diverterent, actura sea más adecuada para ver tanto las cosas remotascomo las cercanas de manera clara y distinta,es necesario que sea móvil y capaz de cambiar deforma, de modo que ya la túnica retiforme, ya elhumor cristalino, puedan moverse fácilmente delugar. Por todas partes comprobamos que cuandono vemos con bastante claridad las cosas alejadas,porque los rayos, entrando en el ojo casi paralelos,tras la pupila se juntan más, comprobamos — digo— que forzando y entrecerrando los ojos con ayudade los músculos y de los párpados, los objetos queantes veíamos sólo de manera confusa, con un cambiotal de la configuración de los ojos los vemos ydiscernimos más claramente.Así, pues, los que hacen trabajos de precisión, ocupadostodo el día en tareas muy minuciosas, necesarioes que, si han de ver y discernir claramentecosas muy sutiles, mantengan los ojos fijos con lamirada atenta y con un movimiento como tónico;en consecuencia, aunque por naturaleza tengan losojos móviles, lo cual — como dijimos — ayudamucho a la hora de percibir distintamente tanto lascosas remotas como las cercanas, sin embargo, poresta tensión y movimiento tónico contraen un ciertohábito, de manera que la túnica retiforme se quedaluego fija en la misma posición, y ya no puede moversecomo le plazca para ver con claridad las cosasmás alejadas; por esta razón a estos artíficescasi siempre los acompaña la debilidad de la vista,que llaman miopía.A esto se une que, al permanecer los ojos continuamenteatentos a la tarea e inmóviles, los humores seespesan, y junto con la fluidez pierden la transparencia,y así a estos artesanos les sobreviene poco apoco la fatiga de la vista. Por ello, aun cuando pornaturaleza les haya tocado en suerte unos ojos dotadosde gran agudeza, acaban miopes y con la vistacansada.Ésta es, la calamidad que quienes hacen, trabajosde precisión sacan de su actividad; de trabajos detanto refinamiento y utilidad como son especialmentelos relojes, se deriva tal fatiga de la vista queantes de llegar a la vejez se vuelven casi ciegos.Conocí yo en esta ciudad a una mujer hebrea, tenidapor especialmente habilidosa por saber enhebrarlas perlas en el hilo y colocarlas de tal manera y tanen su lugar, que sus defectos y taras, si algunohabía, no se notaban, y con tal negocio se procuróun capital no despreciable; pero al cumplir los cuarentaaños, al no lograr ya ayuda de ninguna. clase197
horas aliquot interpolate opere suo surriperent,Oculosque objectorum diversitate recrearent. Nonenim Satis quis credar, quantum ad membranarumOculi mobilitatem, ac humorum nativam fluidatemsartam tactam servandam conferat, varia ac diversaobjecta, propincua, remota, directe, oblique, et quoquomodointueri; hoc enim pacto naturalisdispositioQuam habet Oculus conservatur, ut pupilla modocorrugetur, modo dilatetur, et humor cristallinusmodo ad pupillam propius, cum opus est, possitaccedere, modo recedere, prout usus ac necessitasexigit,tum remota, tum proxima objecta perspiciendi;alioquin Oculo idem continget ac caeteris partibus,quaesi eodem situ diu detinerantur obrigescint,ad motum minus aptae reddantur. Id Satis planumest in iis qui obscuris in carceribus diu fueriunt detenti,ac postea educti: sensim enim luci captandaedebent assuescere, cum in tenebris pupilla diu dilatata,ac illius elatere infirmato; prompte constringir,uti solebat antea, quodammodo dediscat.Comentario:Es increíble como usaba nuestro médico protagonista los escasosconocimiento ópticos para interrelacionar las dolencias de losartesanos con oficios que requerían gran atención de sus ojos.Identifica perfectamente dolencias como el cansancio de la vista,miopía y demás fatigas resultantes de tales artes. En la Edad Mediasólo los árabes hicieron estudios sobre la óptica ya que una delas ramas de la medicina islámica más desarrollada fue el estudiode las enfermedades de los ojos debido a lo cual se interesaronespecialmente por su estructura. Los físicos árabes entendieron ladióptrica en el sentido de "paso de la luz por los cuerpos transparentes", llegándose a partir de ahí a la fundación de la ópticamoderna. Todo buen profesional de la prevención entiende perfectamentela importancia de justificar los niveles de iluminaciónen el puesto laboral. El cristalino indicó el modo de emplear lentesde cristal o de vidrio para ampliar la imagen o para leer, especialmentelos ancianos. En las lentes tenemos la primera prolongacióndel aparato ocular humano. La invención de las gafas seatribuye a un fraile italiano llamado Alessandro della Spina, allápor el siglo XIII. Gracias a su invento, los artesanos y frailespodrían seguir trabajando incluso cuando comenzaban a tenerproblemas de visión. Evidentemente, es un invento redondo, y nosólo por su forma. Así, Venecia disfrutó durante años del controlde las lentes, y su gremio de vidrieros obtuvo un importante beneficiode ello. Ya Umberto Eco, en su obra “El nombre de laRosa”, describió el asombro de los monjes ante la utilización porparte del Guillermo de Baskerville, de los anteojos, y cómo todoslo tildaban como invento de Satanás.Pero sin embargo, es muy posible que los chinos pudieranser los primeros en usar lentes de vidrio para los ojos, de hechohay un relato de Confucio del siglo V a.c. en que se menciona aun zapatero que tiene “cristales en los ojos”, aunque es muy posibleque los chinos no conocieran las propiedades dióptricas delas lentes y su uso tuviera más que ver con un rito supersticioso(los utilizaban para ayudar mediante las fuerzas imaginarias del"Yoh Shui" a la persona que veía mal). Aun así, Marco Polo, ende lentes, dijo adiós a tan delicado trabajo.Con qué remedios se puede socorrer el mal de estosartesanos, no lo veo yo con certeza, pues ni seríatan fácil persuadirlos para que abandonaran el traba-jo del que sacan su ganancia y sustento ni tiene adisposición el médico un remedio con el cual, al serya vieja la afección, pueda devolver a sus ojos elprístino vigor y movilidad. Pues tampoco la purgas,las sangrías y otros recursos médicos tienen lugaraquí, dado que en lo demás estos artesanos estánsanos y bien llenos de vida, dé manera que no puedeculparse a los espíritus espesos y tenebrosos eneste asunto, y no se debe castigar con fármacos aquien es inocente.Con todo, y aparte el uso de lentes, no sería cosainútil que tales artesanos no estuvieran siempre conla cabeza inclinada volcados sobre sus tareas, sinoque de vez en cuando hicieran un alto y dirigieranhacia otra parte sus ojos, y que en., medio de la tarearobaran a su trabajo algunas horas para refrescarsus ojos con variedad de objetos. Pues nadie escapaz de hacerse cargo adecuadamente de hastaqué punto importa la. conservación de la movilidadde las membranas del ojo y de la natural fluidez delos humores a buen reparo el mirar a objetos variosy diversos, cercanos, remotos, de frente, de lado yde todas las maneras; en efecto, de este modo ladisposición natural que el ojo tiene se conserva, deforma que la pupila bien se encoge, bien se dilata, yel humor cristalino puede ya acercarse más a la pupila,cuando es necesario, ya apartarse, según loexigen el uso y la necesidad de mirar sea objetospróximos, sea objetos remotos. De otro modo leocurrirá al ojo lo mismo que a los demás miembros:que si se detienen largo tiempo en la mismaposición se vuelven rígidos y menos aptos para elmovimiento. Esto queda bien claro en aquellos quehan estado presos en cárceles oscuras por largotiempo; en efecto, deben acostumbrarse poco a pocoá captar la luz, pues la pupila, por haberse dilatadoal estar en tinieblas largo tiempo y haberse debilitadosu impulsor, olvidada, por así decirlo, la manerade estrecharse prontamente como antes solía.uno de sus viajes a China en 1270, ya vio el uso de las gafas yalgunos historiadores creen que se trajo el invento a occidente,teoría no demostrada y con más detractores que adeptos.C.M.R.Laboratorios Himalaya SL198
- Page 4 and 5:
El Instituto Nacional de Seguridad
- Page 6 and 7:
ÍNDICE DE CONTENIDOSTRATADO SOBRE
- Page 8 and 9:
XXIV. Lapicidae (Canteros, Trabajad
- Page 12 and 13:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBALas man
- Page 14 and 15:
Módena y Países Bajos), pueden ha
- Page 16 and 17:
Ramazzini le lleve a citar admirado
- Page 18:
Cabe resaltar la grandiosa labor ll
- Page 22 and 23:
Morbis Artificum subiturum video, v
- Page 24:
Cum ad Aegrotum deveneris, interrog
- Page 27 and 28:
gingivarum ulcera, artuum dolires a
- Page 29 and 30:
Asthamatis speciera quamdam describ
- Page 31 and 32:
metallorum, , & fosfilium, quae hab
- Page 33 and 34:
Naturae consilio, u tunde malum pro
- Page 35 and 36:
electrolítica. Esta técnica se ut
- Page 37 and 38:
motum impediiffe. Nimius effem, fi
- Page 39 and 40:
ob torporem inductum, & vim fentien
- Page 41 and 42:
Esta última vía de entrada se enc
- Page 43 and 44:
corium, per quod Mercurius alioquin
- Page 45 and 46:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 47 and 48:
Ut ad penfum meum redeam, chymicis
- Page 49 and 50:
opera indigent. Mirari autem defii,
- Page 51 and 52:
Comentario:El autor comienza su art
- Page 53 and 54:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 55 and 56:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 57 and 58:
Specularii ergo Artifices, Mercuriu
- Page 59 and 60:
Fere colorum materiam e mineralium
- Page 61 and 62:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 63 and 64:
Comentario:Ramazzini reconoce la du
- Page 65 and 66:
Sero vaccino, atque amulfionibus fe
- Page 67 and 68:
adfcribunt Recentiores , uti Caefal
- Page 69 and 70:
ergo tunc temporis oblaedit Artific
- Page 71 and 72:
Mitridatum, ac ea quae fpecifica vi
- Page 73 and 74:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 75 and 76:
ComentarioLo que más me ha llamado
- Page 77 and 78:
lassitudinem incideret, tunc miser
- Page 79 and 80:
Fascinationem similiter, quae per o
- Page 81 and 82:
Ya, hace unos 2500 años, en Babilo
- Page 83 and 84:
Desde cualquier percepción, consid
- Page 85 and 86:
utebantur Fullones ut Veftes purpur
- Page 87 and 88:
maligna Serofitate, in Vulgus vagar
- Page 89 and 90:
in publicas vias conjectis, ob grav
- Page 91 and 92:
Chymicos tam de urina resentí homi
- Page 93 and 94:
mascarillas respiratorias adecuadas
- Page 95 and 96:
qui claufo Cubiculo, & ubi mullum f
- Page 97 and 98:
hujufmodi minifteria ad loca vilior
- Page 99 and 100:
femper licet, aliquid labis humorib
- Page 101 and 102:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 103 and 104:
corporibus enim obefis, & ubi craff
- Page 105 and 106:
Spirituum Medicina juxta Modernos o
- Page 107 and 108:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 109 and 110:
Id autem tribus ex causis agebant,
- Page 111 and 112:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 113 and 114:
eddit, non tam funefta eft, nec tam
- Page 115 and 116:
Comentario:En la naturaleza el ciel
- Page 117 and 118:
egregié explicat Martinnus noster
- Page 119 and 120:
potissimum in iis Nutricibus, quae
- Page 121 and 122:
Nutrices proprio Viro penitùs segr
- Page 123 and 124:
cos ductus propellendo versus mamma
- Page 125 and 126:
quae nunquam nubunt, lac in mammis
- Page 127 and 128:
Si verò passiones hystericae à ni
- Page 129 and 130:
se ipsas sensim exhauriunt, & Infan
- Page 131 and 132:
pítulo, como pústulas, sarna, cos
- Page 133 and 134:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 135 and 136:
aceto extractio, ut chymicae operat
- Page 137 and 138:
quuae per Spiritum Sal. Armoniaci f
- Page 139 and 140:
Non femel, nee fine admiratione mih
- Page 141 and 142:
tempus faltem, quo tali minifterio
- Page 143 and 144:
tos de Hajji Firuz Tepe en los Mont
- Page 145 and 146:
succo fermentatur, et fauces non so
- Page 147 and 148:
Romanos quoque ab Urbe condita usqu
- Page 149 and 150:
Comentario:¿Qué otra cosa hay par
- Page 151 and 152:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 153 and 154:
quodcumque ex lino contextum opus a
- Page 155 and 156:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 157 and 158: volatilium, quibus ad turgentiam sa
- Page 159 and 160: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 161 and 162: El Instituto Nacional de Silicosis
- Page 163 and 164: His addendum, quod dum linteamina,
- Page 165 and 166: obruantur, ut infra aquam demersa p
- Page 167 and 168: das, fungicidas, nematocidas y otro
- Page 169 and 170: inquam, creyere licet variis aegrit
- Page 171 and 172: Los baños de más reconocido prest
- Page 173 and 174: modum illos curandi varium inibi es
- Page 175 and 176: morborum in pejorem statum lapsus.
- Page 177 and 178: con óxido metálico para formar un
- Page 179 and 180: doctiffimus Mercurialis, ubi ait, f
- Page 181 and 182: Comentario:Tras la lectura del Cap
- Page 183 and 184: data opera, ad hujusmodi spectaculu
- Page 185 and 186: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 187 and 188: more habet publicos proventus condu
- Page 189 and 190: Lo que ocurrió antes del 70, en el
- Page 191 and 192: cui Herus Chremes respondes: Refina
- Page 193 and 194: nonfic autem Pulmones, qui in viole
- Page 195 and 196: purinvocat Hippocrates, ulcus callo
- Page 197 and 198: Comentario:El capítulo XXXIII de B
- Page 199 and 200: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 201 and 202: magis in medio, quam in extremitati
- Page 203 and 204: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 205 and 206: sicuti & tenuissiman diaetam, quoti
- Page 207: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 211 and 212: anhelitus cohibitione opus est ad a
- Page 213 and 214: Comentario:Una peculiar voz…No mu
- Page 215 and 216: initium morbis pectoris, fluxiohibu
- Page 217 and 218: tanquam id morbid anfa extitiffet;
- Page 219 and 220: mox allium pane comedit; & in confu
- Page 221 and 222: Para Ramazzini las causas determina
- Page 223 and 224: undur, uti acutae febres, morbid pe
- Page 225 and 226: Golpes derivados de aparejos o con
- Page 227 and 228: sunt Deuteronomii verba: Habebis ex
- Page 229 and 230: considerandam inquit; siquidem si c
- Page 231 and 232: is sigillum, et tristissimam mortis
- Page 233 and 234: Comentario:A veces los técnicos no
- Page 235 and 236: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBADE LITE
- Page 237 and 238: damna, quae cacochylian, licet Jovi
- Page 239 and 240: cujus propia est prudentia, ut Merc
- Page 241 and 242: Privilegio, impune incedant; quod n
- Page 243 and 244: sui , ut hujusmodi capillamentis ,
- Page 245 and 246: erat, ac ordo. Sic Homerus: Ut lavi
- Page 247 and 248: um Profesores, sed cum moderamine i
- Page 249 and 250: cometidos por tanto impío como deb
- Page 251 and 252: in charta apparet impressum totum i
- Page 253 and 254: Al grupo de operarios que realizan
- Page 255 and 256: temporis progressu desterré robar
- Page 257 and 258: ción, regular adecuadamente los si
- Page 259 and 260:
fuerit, Helmontius, ipfemet refert
- Page 261 and 262:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 263 and 264:
ium certe laboriosumest, brachiis p
- Page 265 and 266:
Iidem quoque gibbosi evadunt ex con
- Page 267 and 268:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 269 and 270:
abajo, ya que el serrín le caen so
- Page 271 and 272:
opere vacare. Nec tanti lucrum face
- Page 273 and 274:
mum rapido, mirum non eft figraviff
- Page 275 and 276:
pasaban largas jornadas en las mism
- Page 277 and 278:
jurgis extat Mons Festinus dictus,
- Page 279 and 280:
Comentario:A modo de introducción
- Page 281 and 282:
in mare cecidit; nunc autem reperto
- Page 283 and 284:
sensibili perspiratu, locus enim in
- Page 285 and 286:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 287 and 288:
necnon a sitis & inediae tolerantia
- Page 289 and 290:
Tirando tórtolas o codornices en l
- Page 291 and 292:
ex hac mixtura acres particulas com
- Page 293 and 294:
no contaminamos nuestros ríos. Tra
- Page 295 and 296:
dentem, honestisque moribus praedit
- Page 297 and 298:
moderatio. Iis quae carnibus abstin
- Page 299 and 300:
non atis noctu somnum captasse vide
- Page 301 and 302:
Quoniam vero quearere quis posset,
- Page 304 and 305:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBAHipócr
- Page 306 and 307:
jardín de Antonio Castor y conoci
- Page 308 and 309:
con el título de Methodus curandis
- Page 310 and 311:
CelsoAulo Cornelio Celso (ca.25 a.
- Page 312 and 313:
capaz de realizar las operaciones d
- Page 314 and 315:
ta el 25%: unos 4 L) y extravascula
- Page 316 and 317:
sia. Diágoras y Erasístrato lo co
- Page 318 and 319:
Ha quedado obsoleta, aunque se la p
- Page 320 and 321:
gisto + cenizas o Metal = flogisto
- Page 322 and 323:
pas antes de quedar el que ahora ti
- Page 324:
ENSAYO “De Morbis Artificum Diatr