ad materiales, & spirituales operationes rite obeundas:Laber articulis; carnibus cibus, somnus visceribus,Animae deambulatio, cogitatio hominibus.Sic Artis Magister; Omirtam hic referie, quae inhujus loci commento scripserit Galenus, ac literisprodiderit Vallesius; Cogitatio igitur; ex Hippocrate,cum Animae sit propia exercitation, atque in hoctotisint Literarum studiosi, scilicet ut cogitent acmeditentur (quando nostra hac aetate non desint,qui totam Animae essentiam in cogitatione constituant) fieri nequit , quid corpus a sua rectrice destitutumwxorbitet, ac multas aerumnas non sentiat,destilaltiones, ut ait Plato, membrorum corporem,atrophiam, ac praepoperam Senectam.Haec in universum patiuntur Literarum Professores;ex iistamen quidam sunt, qui peculiariousmorbis vexari solent, uti Concionatores, Philosophicontinuo in scholis dispurantes, asvocati in Foro, acpraecipue Patavini Professores in Lyceo, qui ubi abhyemis principio usque ad finem veris ab Exedrisdeclamarint ad ravim usque ut studio diosam Juventuteminstruant, tandem anxii & anhelosi palamfaciunt, quam graves noxas pectori inferat talisexercitatio, & quotcumque alii qui circa vocis exercitiumdetineri solent. Hienim Destillationibus, &Vasorum in pectore ruptionibus non raro sunt obnoxii.Politici vero Judices, & qui Principum ministeriosunt addicti, studiis, magnis laboribus, ac vigiliisattriti, inter hypochondriacos primas tenent, &in marasmum paulatim prolabuntur, Petri Xilandri,Regis Catholici in Brabantiae Cura Consiliarii, elegantissimaEpistola legitur, Operi Fortunati Plempii,de Togatorum Valetudine tuenda praefixa, ubiMagnus ille Juris Consultus malorum suorum Iliadem,ac aerumnosam vitam e Toga contractam describir.Ego equidem quotquot novi, tum in RomanaCuria, tum aliis in locis, ac in Aulis Principum, celebresJurisconsultos, ac Ministros, omnes observavimille morborum generibus male mulctatos, &Professionem, cui se addixerant, diris ejurantes.Multo minus vero cum Medicis res agitar, Clynicistamen, & lecticulariis; quórum Studium praecipueest circa medicam praxim, & quotidianam Aegrorumvisitationem; hi enim non toc morbis conflictantur,ac si aliquando aegrotant, non sedentariae,aut statariae vitae, ut J.C. sed cursuali, causam acceptamreferunt. Non semel profecto mirari subiit,quomodo grassantibus gravibus epidemiis, malignarumFebrium, Pleuritidum, aliorumque populariumassetuum, Medici Clynici, quídam veluti Artisuniendo todas sus energías en una, agota su cuerpoy lo desmorona; y cuando se da a la disertación y ala oratoria con ardor ambicioso, en privado o enpúblico, inflama el cuerpo y lo desencaja; inclusoprovocando, muchas veces, supuraciones y flujos,confunde a la mayor parte de los médicos y losconduce a considerar las causas opuestas”. Y asílos hombres de letras que “ grandes ánimos en tanangosto pecho revuelven”, dedicándose sin moderacióna los estudios, causan la enfermedad de suscuerpos, incapaces de sobrellevar los movimientosdel alma y de los espíritus. Y sucede que alma ycuerpo están tan íntimamente asociados, con ley tanestrecha, que todos los beneficios y los perjuiciosde uno de ellos influyen en el otro; y de la mismamanera que por el ejercicio excesivo del cuerpolanguidece y se embota el alma para las funcionesde la mente, también es inevitable que por la excesivatensión del alma por el ansia de saber, se marchiteel cuerpo, ya que los espíritus se consumen,que son la herramienta indispensable para realizardebidamente los trabajos materiales y espirituales.“Ejercicio para las articulaciones , alimento para lascarnes, sueño para las vísceras, paseo para el alma,pensamiento para los hombres”, escribió el maestrode nuestro arte. No referiré lo que Galeno escribiócomentando este pasaje y lo que Vallés publicó. Yya que para Hipócrates el pensamiento es el ejerciciodel alma y a él se entregan los hombres de estudioal pensar y al meditar -incluso no faltan quienesen nuestro tiempo radiquen toda la esencia del almaen el pensamiento-, es inevitable que el cuerpo, singuía, se desoriente y experimente muchas enfermedades,catarros, como afirma Platón, embotamientoy atrofia de los miembros y senilidad prematura.Todo esto en general lo padecen quienes profesanlas letras. Pero algunos de ellos suelen verse aquejadospor enfermedades singulares; los filósofos yoradores que polemizan continuamente en las escuelas,los abogados que lo hacen en el foro, y losprofesores de la Universidad de Padua, sobre todo,que después de disertar desde sus cátedras hastaenronquecer, desde comienzos del invierno hastafinales de la primavera, instruyendo a los jóvenesaplicados, acaban asmáticos y sin aliento, demostrandoqué graves afecciones de pecho provoca lapráctica del ejercicio de la voz, pues no es raro queestén expuestos a supuraciones y a roturas de vasosen el pecho. Por lo que respecta a los políticos, alos jueces y, los que consumidos por enormes responsabilidadesy vigilias, sirven a los príncipes, son229
Privilegio, impune incedant; quod non tam illorumcautela adscribendum putem, Quam magnae exercitationi,& animi hilaritati , dum bene nummati laressuos repetunt. Ego cerre nunquan Medicos observotan male se habere, Quam ubi Nemo male se habet,quod praecipue rerum deprehendi hisce quinqueannis elipsis, in quipus saluberrimae constitucionesvisae sunt, & nihil Epidemicum apparuit. NonSamper tamen impune evadunt;etenim ob asiduoslabores, & scalarum ascensum multos ex his herniososfactos novi. Similiter cum dysenterici fluxusvagantur, & ipsi dysenterici fiunt, quod forte ipsisevenit ob sessionem longam, coram aegro, ac miasmaper os, vel aliam partem sulceptum; quare fatiscaute se gerunt, qui in dysentericorum curationestantes se expediunt, & sessionem suspectamhabent.Haud minus malam morborum segetem exstudiis suis referunt Poetae , Philologi, Theologi,Scriptores omnes, & caeteri Literari circa mentisofficia occupati. Poetae praesertim ob phantasticasidaeas, quas die, ac nocte in mente versant, attonitisunt, morosi, graciales, uti illorum imagines ostendunt;areostus noster, ut iple in Satyris fatetur, valdegracilem habitum praeferebat, ac si vultum illiusdepictum spectemus, Eremicolae effigiem strigosamrefert; idem ajunt de aliis Poetis celebrioribus.Ludovicum Castelvetrum, Philologum fatis celebrem,ideo gracilem fuisse ajunt, ut Hannibal Carusillius Emulus nomine strigosae Caprae illum subsannaret.Eosporro, qui ingenio magis praeftant, acuti ingeniorum monstra praedicantur, quasi fatoquolam, & fortunae malignitate e vivis sublatos legimusJo: Picus, ingeniorum Phoenix, vix sex rumlustrum egressus, immaturam mortem Florentiaesubiit, magno Reipub Literariae damno, quamvis deillius morte varius fuerit rumor; creditum tamen estid Illia ob perpetuos labores, & nocturnas vigiliascontigisse, ut mirum sit, quomodo superfuerit Illiatempos ad scribendum, cum tot Auctores legerit,veluti ex illius Operibus, quae extant, videre est.Mathematici porro quibus animum asensibus, &corporia fere comercio sejunctum esse necessumest, ut res abstrusissimas, & a materialitate remotascomtemplentur, ac demonstrent, omnes fere stupidisunt, ignavi, veternosi, ac in humanis rebus semperhospites. Partes itaque omnes, ac totum corpus necesseest veluti situ quodam ac torpore languare,non secus ac perpetuis tenebris damnatum. Dumenim mens ad hujusmodi studia intenta est, tota luxanimalis in centro conclusa est, neque ad exteriorailluminanda diffunditur,. In Professoribus id genuslos primeros entre los hipocondríacos, y poco a pocose ven abocados al marasmo. Pedro Xilandro,gran jurista, consejero del Rey Católico en el Consejode Brabante, en una elegantísima carta, anteriora la obra de Fortunato de Plemp “De la preservaciónde la salud de los togados” describe la vidallena de dolencias y de enfermedades a la que latoga le condujo. He observado que todos los juristasy togados que he conocido, tanto en la CuriaRomana como en las Cortes de los Príncipes yotros lugares, habían sido mortificados por mil enfermedades,y que, con imprecaciones, renegabandel oficio al que se habían dedicado.Para los médicos, sin embargo, la situación es muchomás favorable, sobre todo entre los clínicos yde cabecera, ya que su actividad primordial es lapráctica médica y la visita diaria a los enfermos.Ellos no se ven aquejados de tantas enfermedades,y si alguna vez enferman, no es por causa de la vidasedentaria o por estar de pie, sino por andar moviéndose.A veces he estado tentado de admirar cómo los médicosclínicos, mientras viven rodeados por gravesepidemias de pleuritis y fiebres malignas y otrasdolencias comunes, andan impunes, como por privilegiode su profesión. Y pienso que no debe atribuirsea su precaución, a la su gran pericia o a sualegría de espíritu, ya que regresan a casa repletosde monedas. Observo que los médicos jamás estántan afectados como cuando nadie está enfermo. Mehe dado cuenta de ello especialmente en los últimoscinco años, en los que las constituciones atmosféricashan sido tan saludables y no ha habido epidemiaalguna. Pero no siempre son inmunes, ya quehe conocido a muchos que acabaron herniados porlos trabajos y por mucho subir escaleras. Igualmente,cuando los flujos disentéricos se expanden, puedencontraer disentería también ellos, quizás porestar demasiado tiempo sentados ante el enfermo ypor los miasmas que perciben por la boca u otraspartes. Por eso los que tratan a disentéricos actúancon prudencia y permanecen de pie, evitando sentarse.Los poetas, filólogos, teólogos, todos losescritores y demás hombres que se dedican a lastareas del espíritu recogen también, con sus estudios,una maligna cosecha de enfermedades. Especialmentelos poetas, según nos cuentan sus retratos,por las ocurrencias fantásticas a las que día ynoche dan vueltas en su mente, terminan atónitos,230
- Page 4 and 5:
El Instituto Nacional de Seguridad
- Page 6 and 7:
ÍNDICE DE CONTENIDOSTRATADO SOBRE
- Page 8 and 9:
XXIV. Lapicidae (Canteros, Trabajad
- Page 12 and 13:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBALas man
- Page 14 and 15:
Módena y Países Bajos), pueden ha
- Page 16 and 17:
Ramazzini le lleve a citar admirado
- Page 18:
Cabe resaltar la grandiosa labor ll
- Page 22 and 23:
Morbis Artificum subiturum video, v
- Page 24:
Cum ad Aegrotum deveneris, interrog
- Page 27 and 28:
gingivarum ulcera, artuum dolires a
- Page 29 and 30:
Asthamatis speciera quamdam describ
- Page 31 and 32:
metallorum, , & fosfilium, quae hab
- Page 33 and 34:
Naturae consilio, u tunde malum pro
- Page 35 and 36:
electrolítica. Esta técnica se ut
- Page 37 and 38:
motum impediiffe. Nimius effem, fi
- Page 39 and 40:
ob torporem inductum, & vim fentien
- Page 41 and 42:
Esta última vía de entrada se enc
- Page 43 and 44:
corium, per quod Mercurius alioquin
- Page 45 and 46:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 47 and 48:
Ut ad penfum meum redeam, chymicis
- Page 49 and 50:
opera indigent. Mirari autem defii,
- Page 51 and 52:
Comentario:El autor comienza su art
- Page 53 and 54:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 55 and 56:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 57 and 58:
Specularii ergo Artifices, Mercuriu
- Page 59 and 60:
Fere colorum materiam e mineralium
- Page 61 and 62:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 63 and 64:
Comentario:Ramazzini reconoce la du
- Page 65 and 66:
Sero vaccino, atque amulfionibus fe
- Page 67 and 68:
adfcribunt Recentiores , uti Caefal
- Page 69 and 70:
ergo tunc temporis oblaedit Artific
- Page 71 and 72:
Mitridatum, ac ea quae fpecifica vi
- Page 73 and 74:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 75 and 76:
ComentarioLo que más me ha llamado
- Page 77 and 78:
lassitudinem incideret, tunc miser
- Page 79 and 80:
Fascinationem similiter, quae per o
- Page 81 and 82:
Ya, hace unos 2500 años, en Babilo
- Page 83 and 84:
Desde cualquier percepción, consid
- Page 85 and 86:
utebantur Fullones ut Veftes purpur
- Page 87 and 88:
maligna Serofitate, in Vulgus vagar
- Page 89 and 90:
in publicas vias conjectis, ob grav
- Page 91 and 92:
Chymicos tam de urina resentí homi
- Page 93 and 94:
mascarillas respiratorias adecuadas
- Page 95 and 96:
qui claufo Cubiculo, & ubi mullum f
- Page 97 and 98:
hujufmodi minifteria ad loca vilior
- Page 99 and 100:
femper licet, aliquid labis humorib
- Page 101 and 102:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 103 and 104:
corporibus enim obefis, & ubi craff
- Page 105 and 106:
Spirituum Medicina juxta Modernos o
- Page 107 and 108:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 109 and 110:
Id autem tribus ex causis agebant,
- Page 111 and 112:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 113 and 114:
eddit, non tam funefta eft, nec tam
- Page 115 and 116:
Comentario:En la naturaleza el ciel
- Page 117 and 118:
egregié explicat Martinnus noster
- Page 119 and 120:
potissimum in iis Nutricibus, quae
- Page 121 and 122:
Nutrices proprio Viro penitùs segr
- Page 123 and 124:
cos ductus propellendo versus mamma
- Page 125 and 126:
quae nunquam nubunt, lac in mammis
- Page 127 and 128:
Si verò passiones hystericae à ni
- Page 129 and 130:
se ipsas sensim exhauriunt, & Infan
- Page 131 and 132:
pítulo, como pústulas, sarna, cos
- Page 133 and 134:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 135 and 136:
aceto extractio, ut chymicae operat
- Page 137 and 138:
quuae per Spiritum Sal. Armoniaci f
- Page 139 and 140:
Non femel, nee fine admiratione mih
- Page 141 and 142:
tempus faltem, quo tali minifterio
- Page 143 and 144:
tos de Hajji Firuz Tepe en los Mont
- Page 145 and 146:
succo fermentatur, et fauces non so
- Page 147 and 148:
Romanos quoque ab Urbe condita usqu
- Page 149 and 150:
Comentario:¿Qué otra cosa hay par
- Page 151 and 152:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 153 and 154:
quodcumque ex lino contextum opus a
- Page 155 and 156:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 157 and 158:
volatilium, quibus ad turgentiam sa
- Page 159 and 160:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 161 and 162:
El Instituto Nacional de Silicosis
- Page 163 and 164:
His addendum, quod dum linteamina,
- Page 165 and 166:
obruantur, ut infra aquam demersa p
- Page 167 and 168:
das, fungicidas, nematocidas y otro
- Page 169 and 170:
inquam, creyere licet variis aegrit
- Page 171 and 172:
Los baños de más reconocido prest
- Page 173 and 174:
modum illos curandi varium inibi es
- Page 175 and 176:
morborum in pejorem statum lapsus.
- Page 177 and 178:
con óxido metálico para formar un
- Page 179 and 180:
doctiffimus Mercurialis, ubi ait, f
- Page 181 and 182:
Comentario:Tras la lectura del Cap
- Page 183 and 184:
data opera, ad hujusmodi spectaculu
- Page 185 and 186:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 187 and 188:
more habet publicos proventus condu
- Page 189 and 190: Lo que ocurrió antes del 70, en el
- Page 191 and 192: cui Herus Chremes respondes: Refina
- Page 193 and 194: nonfic autem Pulmones, qui in viole
- Page 195 and 196: purinvocat Hippocrates, ulcus callo
- Page 197 and 198: Comentario:El capítulo XXXIII de B
- Page 199 and 200: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 201 and 202: magis in medio, quam in extremitati
- Page 203 and 204: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 205 and 206: sicuti & tenuissiman diaetam, quoti
- Page 207 and 208: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 209 and 210: horas aliquot interpolate opere suo
- Page 211 and 212: anhelitus cohibitione opus est ad a
- Page 213 and 214: Comentario:Una peculiar voz…No mu
- Page 215 and 216: initium morbis pectoris, fluxiohibu
- Page 217 and 218: tanquam id morbid anfa extitiffet;
- Page 219 and 220: mox allium pane comedit; & in confu
- Page 221 and 222: Para Ramazzini las causas determina
- Page 223 and 224: undur, uti acutae febres, morbid pe
- Page 225 and 226: Golpes derivados de aparejos o con
- Page 227 and 228: sunt Deuteronomii verba: Habebis ex
- Page 229 and 230: considerandam inquit; siquidem si c
- Page 231 and 232: is sigillum, et tristissimam mortis
- Page 233 and 234: Comentario:A veces los técnicos no
- Page 235 and 236: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBADE LITE
- Page 237 and 238: damna, quae cacochylian, licet Jovi
- Page 239: cujus propia est prudentia, ut Merc
- Page 243 and 244: sui , ut hujusmodi capillamentis ,
- Page 245 and 246: erat, ac ordo. Sic Homerus: Ut lavi
- Page 247 and 248: um Profesores, sed cum moderamine i
- Page 249 and 250: cometidos por tanto impío como deb
- Page 251 and 252: in charta apparet impressum totum i
- Page 253 and 254: Al grupo de operarios que realizan
- Page 255 and 256: temporis progressu desterré robar
- Page 257 and 258: ción, regular adecuadamente los si
- Page 259 and 260: fuerit, Helmontius, ipfemet refert
- Page 261 and 262: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 263 and 264: ium certe laboriosumest, brachiis p
- Page 265 and 266: Iidem quoque gibbosi evadunt ex con
- Page 267 and 268: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 269 and 270: abajo, ya que el serrín le caen so
- Page 271 and 272: opere vacare. Nec tanti lucrum face
- Page 273 and 274: mum rapido, mirum non eft figraviff
- Page 275 and 276: pasaban largas jornadas en las mism
- Page 277 and 278: jurgis extat Mons Festinus dictus,
- Page 279 and 280: Comentario:A modo de introducción
- Page 281 and 282: in mare cecidit; nunc autem reperto
- Page 283 and 284: sensibili perspiratu, locus enim in
- Page 285 and 286: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 287 and 288: necnon a sitis & inediae tolerantia
- Page 289 and 290: Tirando tórtolas o codornices en l
- Page 291 and 292:
ex hac mixtura acres particulas com
- Page 293 and 294:
no contaminamos nuestros ríos. Tra
- Page 295 and 296:
dentem, honestisque moribus praedit
- Page 297 and 298:
moderatio. Iis quae carnibus abstin
- Page 299 and 300:
non atis noctu somnum captasse vide
- Page 301 and 302:
Quoniam vero quearere quis posset,
- Page 304 and 305:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBAHipócr
- Page 306 and 307:
jardín de Antonio Castor y conoci
- Page 308 and 309:
con el título de Methodus curandis
- Page 310 and 311:
CelsoAulo Cornelio Celso (ca.25 a.
- Page 312 and 313:
capaz de realizar las operaciones d
- Page 314 and 315:
ta el 25%: unos 4 L) y extravascula
- Page 316 and 317:
sia. Diágoras y Erasístrato lo co
- Page 318 and 319:
Ha quedado obsoleta, aunque se la p
- Page 320 and 321:
gisto + cenizas o Metal = flogisto
- Page 322 and 323:
pas antes de quedar el que ahora ti
- Page 324:
ENSAYO “De Morbis Artificum Diatr