DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT IIDE SCRIBARUM, AC NOTARIO-RUM MORBISCAPÍTULO IISOBRE LAS ENFERMEDADES DELOS ESCRIBANOS Y NOTARIOSLonge maiorem apud Veteres fuiste Scribarum,& Notariorum numerum, quàm nostris temporibus,ob Artis Typographicae inventum, satis constat,multos tamen in singuéis Civitatibus, & Oppidisesse, qui ex sola scriptione se, & familias suassustentant, norunt omnes. Scribas & Notarios servosfuiste ut plurimùm, seu libertos, satis fusè ostendisRosinus. Notariorum autem nomine haudquaquamhic intelligi velim eos, qui nostris temporibusCodicillos, & Testamenta condunt, quos Notariosvocamus, sed eos qui per parvas quasdamnotas artem callerent celericer scribendi, quos proptereaNotarios appellabant. Sic Plinius, ut in eiuldemvita refero Plinius Nepos, pro more habebatquotiesoumque, ter faceret, ad latus Notarium haberecum libro O pugillaribus, cuius manus byememanicis muniebantur, ut ne Coeli quidem asperitas,ullum studiis tempus eriperet. Hisce temporibusOrdinis Civiles sunt huismodi Scribae, quos in Curiaapud Magistratus, in Officinis Mercatorum, &Auis Principum ad rationaria conscribenda pretioconductos videmus; quipus itaque morbis obnociiunde scribis istis morbosi affectur proveniunt, primumcontinua sessio, secundum manus perpetua, &eodem semper tenere motio, tertium mensis attentio,ne Libros erroribus conspurcent, seu hominissuis damno sint in addenda, subducenlo, aliisqueArithmerica operationibus. Quos morbos secumafferat continua sessis, facilè est cognoscere, viscerumenim obstrucciones, uti depatis, Lienis, Stomachicruditates, crurum orporem, aliquam reflui sanguinisremoram, & malos habitus; summatim beneficiiscarent, quae motu moderato obtinentur, nonenim etiam si velint vacat ipsis exerceri, cum pretioconductiunt, illisque necesse sit tota die scriptioniincumsere. Necesitas porro calamo chartam exarandi,non levem in manu, & assiduam musculorum, &tenditum serè tonicam tensionem, unde sit quòsdEntre los antiguos fue mucho mayor el númerode Escribanos y Notarios de lo que lo es en nuestrostiempos, debido a la invención de la imprenta,con la que los antiguos no contaban, y consta suficientementeatestiguado históricamente que por elsolo trabajo de escribir muchos de ellos había enciudades y fortalezas que podían mantenerse ellos ya sus familias, y no carecían de nada. Los escribasy notarios eran esclavos o libertos en su mayoría,según ha probado sobradamente Rosinus. De todosmodos, en la antigüedad no se entendía por Notarioslo que entendemos hoy día, como los que confeccionanactas y testamentos, sino aquéllos queposeían el arte de tomar notas por escrito muy rápidamente,de donde se les daba el citado nombre.Así Plinio, según relata su sobrino del mismo nombre,que escribió su biografía, tenía la costumbre,cuando viajaba, de tener a su lado a un escribanoprovisto de un libro y tabletas de cera para escribir.En invierno, las manos de este escriba estaban cubiertasde guantes, a fin de que el rigor de esta estaciónno quitara tiempo a sus estudios. En aquellostiempos vemos siempre escribas que en el tribunaljunto a los magistrados, en las oficinas de los comerciantes,en los palacios de los príncipes actúancontratados para llevar los registros y estadísticas.Es de las enfermedades de estos artistas de las quenos ocuparemos. Tres son las causas de donde provienenlas afecciones morbosas para los escribanos;en primer lugar, la necesidad que tienen de estarcontinuamente sentados. La segunda causa, el movimientoperpetuo, y siempre el mismo, de la mano;la tercera, por fin, la concentrada atención de lamente, necesaria para no cometer errores en los libros,y para que no se produzca perjuicio para quienesles emplean, sea realizando sumas, restas, o encualquier tipo de operaciones aritméticas. Quéafecciones puedan derivarse de esta continua con-243
temporis progressu desterré robar fatiscat. Novi egohominem professione Notarium, qui adhuc vivit,hic toto vital suae tempore assiduus fuit in scriptione,ex qua non parum lucri illi accedebat; hic primoquidem conqueri coepit de magna lassitudine totiusbrachii, quae nullo remedio potnit tolli, tandem aParasi absoluta totum brachium dexterum occupatumest. Ut damnum reparet laeva manu ad scribendumcoepit assuescere, sed post aliquod tempusipsa quoque eodem morbo correpta est. Quod veròhisce Operariis crucem figit, est fortis & assiduaanimi intention, in hoc enim opera cerebrum totum,nervos, fibres, in magna contentione esse necesseest, & exinde atoniam subsequi; Hinc cephalalgiae,gravedines, raucediner, fluxiones in oculos obfixum in chartam obtutum quales fectus magis premuntratiocinators, calculi magistros, ut vocant,quales sunt qui apud Mercatores operam suam locarint.In hoc ensu quoque reponendi qui à Secretissunt Principum, quorum genio placere non ultimalaus est, in conscribendis enim literis in magnaanimi tortura persaepè sunt, non solum prae literarummultitudine, sed quia vel Principibus pro artesit ad suos fines nolle intelligi; hinc fit, ut qui huismuneri se addixerit, non rarò diris Artem suam &Aulam simul devoveat.At quae praesidia iis qui assidua scriptione tamgravia mala sibi accersunt, praescribet Ars MedicaPrimó quidem ad resarciendum damnum, quod vitasedentaria inferred posit, proderunt corporit exercitia,moderate tamen, festis diebus , ubi sacris rebusin Templis fuerit indultum; frictiones iuoquefrequentes, erunt ex usu. Frictio contranas habetvires, nam ut aiebat Celsus: Frictione si vehemenssit duratur corpus, si lenis mollitur, si modica impletur,quod tamen desumpsit ub Hippocrate. Siobstructionis incipienstis signa in viceribus extent,non alienum erit identidem corpus solvento aliquoexpurgare, & universals purgationes Verè & Autumnoinstituere. Ab lassitudinem verò brachii &manus dexterae, eadem frictiones, sed molliores exoleo amigdalarum dilcium, cui ad parties roburcommisceri poterit modicum aquae vitae, conferrepoterunt. Hyeme cavendum no ex frigore nimiomanus torpeant , adcirco bonis chirotecis armandaesunt. Ad caput praeservandum à malis quae illi persaepèincumbunt audantur omniaCephalica, eapraecipuè quae sale volatili praedita sunt, ut spiritussalis Ammoniaei, qui sorlo odore potens est torporemexcutere. Particulares etiam capitis purgationesinstituendae, Pillula Joannis Cratonis identidemcentración y sedentariedad, es fácil inferirlo: obstruccionesviscerales y hepáticas, indigestiones,torpeza de las piernas, estancamiento de la sangre,y un aspecto caquéctico; en suma, carecen de losbeneficios que se obtienen de un ejercicio moderado,ya que no pueden tomarse vacaciones, pues paraganarse la vida necesitan escribir de la mañana ala noche continuamente. Asimismo la necesidad deestar esgrimiendo continuamente la pluma, y demoverla para escribir, fatiga su mano, e incluso todoel brazo, a causa de la continua tensión de losmúsculos y los tendones, lo que produce con eltiempo una inutilidad del brazo derecho. Yo conocíun escribano que aún vive, que durante toda su vidase dedicó a las escrituras públicas, de lo que le veníano poca riqueza; pero contrajo primero una granlaxitud de todo el brazo derecho, que no respondióa tratamiento alguno, de modo que le aquejó unaparálisis absoluta de dicho brazo. Para compensareste inconveniente se acostumbró a escribir con laizquierda, pero tras algún tiempo también dichamano sufrió el mismo destino.Lo que verdaderamente aqueja a estos artesanoses la fuerte y asidua concentración del espíritu, paralo cual es necesario una intensa contención de todoel cerebro, los nervios y los músculos, de lo que sesigue poco a poco la atonía de estos órganos; deello cefalalgias, ronqueras, flujos de los ojos, quepor otra parte se debilitan al tener siempre fija lavista en los papeles blancos, males que afligen a loscalculadores como los que emplean los comerciantes.Sucede también a quienes están al servicio delos Príncipes, no sólo por la multitud de asuntossobre los que tienen que escribir, sino porque nosean capaces de transcribir lo que los Príncipes deseanexpresar, o bien porque los mismos Príncipesquieren que, mediante el arte literario, no se sepa loque pretenden, y con frecuencia quieren tambiénconfundir o comprometer a los destinatarios de susmisivas. Por éso quienes realizan este trabajo lodetestan con frecuencia tanto como las incomodidadesde la Corte.¿Qué ayuda puede prestar la medicina a los malesde estos hombres? En primer lugar, para compensarlos perjuicios de la vida sedentaria, harán un ejerciciomoderado los días de fiesta, después del oficiodivino. Las fricciones también les serán de utilidad.Este remedio tiene cualidades opuestas según se loadministre. Celso ha dicho: “Una fricción fuerteendurece el cuerpo, una suave lo ablanda, una multiplicadalo debilita, y una moderada lo llena”. Este244
- Page 4 and 5:
El Instituto Nacional de Seguridad
- Page 6 and 7:
ÍNDICE DE CONTENIDOSTRATADO SOBRE
- Page 8 and 9:
XXIV. Lapicidae (Canteros, Trabajad
- Page 12 and 13:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBALas man
- Page 14 and 15:
Módena y Países Bajos), pueden ha
- Page 16 and 17:
Ramazzini le lleve a citar admirado
- Page 18:
Cabe resaltar la grandiosa labor ll
- Page 22 and 23:
Morbis Artificum subiturum video, v
- Page 24:
Cum ad Aegrotum deveneris, interrog
- Page 27 and 28:
gingivarum ulcera, artuum dolires a
- Page 29 and 30:
Asthamatis speciera quamdam describ
- Page 31 and 32:
metallorum, , & fosfilium, quae hab
- Page 33 and 34:
Naturae consilio, u tunde malum pro
- Page 35 and 36:
electrolítica. Esta técnica se ut
- Page 37 and 38:
motum impediiffe. Nimius effem, fi
- Page 39 and 40:
ob torporem inductum, & vim fentien
- Page 41 and 42:
Esta última vía de entrada se enc
- Page 43 and 44:
corium, per quod Mercurius alioquin
- Page 45 and 46:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 47 and 48:
Ut ad penfum meum redeam, chymicis
- Page 49 and 50:
opera indigent. Mirari autem defii,
- Page 51 and 52:
Comentario:El autor comienza su art
- Page 53 and 54:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 55 and 56:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 57 and 58:
Specularii ergo Artifices, Mercuriu
- Page 59 and 60:
Fere colorum materiam e mineralium
- Page 61 and 62:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 63 and 64:
Comentario:Ramazzini reconoce la du
- Page 65 and 66:
Sero vaccino, atque amulfionibus fe
- Page 67 and 68:
adfcribunt Recentiores , uti Caefal
- Page 69 and 70:
ergo tunc temporis oblaedit Artific
- Page 71 and 72:
Mitridatum, ac ea quae fpecifica vi
- Page 73 and 74:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 75 and 76:
ComentarioLo que más me ha llamado
- Page 77 and 78:
lassitudinem incideret, tunc miser
- Page 79 and 80:
Fascinationem similiter, quae per o
- Page 81 and 82:
Ya, hace unos 2500 años, en Babilo
- Page 83 and 84:
Desde cualquier percepción, consid
- Page 85 and 86:
utebantur Fullones ut Veftes purpur
- Page 87 and 88:
maligna Serofitate, in Vulgus vagar
- Page 89 and 90:
in publicas vias conjectis, ob grav
- Page 91 and 92:
Chymicos tam de urina resentí homi
- Page 93 and 94:
mascarillas respiratorias adecuadas
- Page 95 and 96:
qui claufo Cubiculo, & ubi mullum f
- Page 97 and 98:
hujufmodi minifteria ad loca vilior
- Page 99 and 100:
femper licet, aliquid labis humorib
- Page 101 and 102:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 103 and 104:
corporibus enim obefis, & ubi craff
- Page 105 and 106:
Spirituum Medicina juxta Modernos o
- Page 107 and 108:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 109 and 110:
Id autem tribus ex causis agebant,
- Page 111 and 112:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 113 and 114:
eddit, non tam funefta eft, nec tam
- Page 115 and 116:
Comentario:En la naturaleza el ciel
- Page 117 and 118:
egregié explicat Martinnus noster
- Page 119 and 120:
potissimum in iis Nutricibus, quae
- Page 121 and 122:
Nutrices proprio Viro penitùs segr
- Page 123 and 124:
cos ductus propellendo versus mamma
- Page 125 and 126:
quae nunquam nubunt, lac in mammis
- Page 127 and 128:
Si verò passiones hystericae à ni
- Page 129 and 130:
se ipsas sensim exhauriunt, & Infan
- Page 131 and 132:
pítulo, como pústulas, sarna, cos
- Page 133 and 134:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 135 and 136:
aceto extractio, ut chymicae operat
- Page 137 and 138:
quuae per Spiritum Sal. Armoniaci f
- Page 139 and 140:
Non femel, nee fine admiratione mih
- Page 141 and 142:
tempus faltem, quo tali minifterio
- Page 143 and 144:
tos de Hajji Firuz Tepe en los Mont
- Page 145 and 146:
succo fermentatur, et fauces non so
- Page 147 and 148:
Romanos quoque ab Urbe condita usqu
- Page 149 and 150:
Comentario:¿Qué otra cosa hay par
- Page 151 and 152:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 153 and 154:
quodcumque ex lino contextum opus a
- Page 155 and 156:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 157 and 158:
volatilium, quibus ad turgentiam sa
- Page 159 and 160:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 161 and 162:
El Instituto Nacional de Silicosis
- Page 163 and 164:
His addendum, quod dum linteamina,
- Page 165 and 166:
obruantur, ut infra aquam demersa p
- Page 167 and 168:
das, fungicidas, nematocidas y otro
- Page 169 and 170:
inquam, creyere licet variis aegrit
- Page 171 and 172:
Los baños de más reconocido prest
- Page 173 and 174:
modum illos curandi varium inibi es
- Page 175 and 176:
morborum in pejorem statum lapsus.
- Page 177 and 178:
con óxido metálico para formar un
- Page 179 and 180:
doctiffimus Mercurialis, ubi ait, f
- Page 181 and 182:
Comentario:Tras la lectura del Cap
- Page 183 and 184:
data opera, ad hujusmodi spectaculu
- Page 185 and 186:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 187 and 188:
more habet publicos proventus condu
- Page 189 and 190:
Lo que ocurrió antes del 70, en el
- Page 191 and 192:
cui Herus Chremes respondes: Refina
- Page 193 and 194:
nonfic autem Pulmones, qui in viole
- Page 195 and 196:
purinvocat Hippocrates, ulcus callo
- Page 197 and 198:
Comentario:El capítulo XXXIII de B
- Page 199 and 200:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 201 and 202:
magis in medio, quam in extremitati
- Page 203 and 204: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 205 and 206: sicuti & tenuissiman diaetam, quoti
- Page 207 and 208: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 209 and 210: horas aliquot interpolate opere suo
- Page 211 and 212: anhelitus cohibitione opus est ad a
- Page 213 and 214: Comentario:Una peculiar voz…No mu
- Page 215 and 216: initium morbis pectoris, fluxiohibu
- Page 217 and 218: tanquam id morbid anfa extitiffet;
- Page 219 and 220: mox allium pane comedit; & in confu
- Page 221 and 222: Para Ramazzini las causas determina
- Page 223 and 224: undur, uti acutae febres, morbid pe
- Page 225 and 226: Golpes derivados de aparejos o con
- Page 227 and 228: sunt Deuteronomii verba: Habebis ex
- Page 229 and 230: considerandam inquit; siquidem si c
- Page 231 and 232: is sigillum, et tristissimam mortis
- Page 233 and 234: Comentario:A veces los técnicos no
- Page 235 and 236: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBADE LITE
- Page 237 and 238: damna, quae cacochylian, licet Jovi
- Page 239 and 240: cujus propia est prudentia, ut Merc
- Page 241 and 242: Privilegio, impune incedant; quod n
- Page 243 and 244: sui , ut hujusmodi capillamentis ,
- Page 245 and 246: erat, ac ordo. Sic Homerus: Ut lavi
- Page 247 and 248: um Profesores, sed cum moderamine i
- Page 249 and 250: cometidos por tanto impío como deb
- Page 251 and 252: in charta apparet impressum totum i
- Page 253: Al grupo de operarios que realizan
- Page 257 and 258: ción, regular adecuadamente los si
- Page 259 and 260: fuerit, Helmontius, ipfemet refert
- Page 261 and 262: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 263 and 264: ium certe laboriosumest, brachiis p
- Page 265 and 266: Iidem quoque gibbosi evadunt ex con
- Page 267 and 268: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 269 and 270: abajo, ya que el serrín le caen so
- Page 271 and 272: opere vacare. Nec tanti lucrum face
- Page 273 and 274: mum rapido, mirum non eft figraviff
- Page 275 and 276: pasaban largas jornadas en las mism
- Page 277 and 278: jurgis extat Mons Festinus dictus,
- Page 279 and 280: Comentario:A modo de introducción
- Page 281 and 282: in mare cecidit; nunc autem reperto
- Page 283 and 284: sensibili perspiratu, locus enim in
- Page 285 and 286: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 287 and 288: necnon a sitis & inediae tolerantia
- Page 289 and 290: Tirando tórtolas o codornices en l
- Page 291 and 292: ex hac mixtura acres particulas com
- Page 293 and 294: no contaminamos nuestros ríos. Tra
- Page 295 and 296: dentem, honestisque moribus praedit
- Page 297 and 298: moderatio. Iis quae carnibus abstin
- Page 299 and 300: non atis noctu somnum captasse vide
- Page 301 and 302: Quoniam vero quearere quis posset,
- Page 304 and 305:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBAHipócr
- Page 306 and 307:
jardín de Antonio Castor y conoci
- Page 308 and 309:
con el título de Methodus curandis
- Page 310 and 311:
CelsoAulo Cornelio Celso (ca.25 a.
- Page 312 and 313:
capaz de realizar las operaciones d
- Page 314 and 315:
ta el 25%: unos 4 L) y extravascula
- Page 316 and 317:
sia. Diágoras y Erasístrato lo co
- Page 318 and 319:
Ha quedado obsoleta, aunque se la p
- Page 320 and 321:
gisto + cenizas o Metal = flogisto
- Page 322 and 323:
pas antes de quedar el que ahora ti
- Page 324:
ENSAYO “De Morbis Artificum Diatr