quoque arceantru, adeo ut lares suos ac filios inviserenequeant, ex quo sit, ut vetitos hymenaeosmagis appetent, ac perversas curas animo diu noctuqueversantes, in hystericas passiones, easque vehementes,prolabantur, sic quicquid delirant Nutrices,seu qui ipsas domi alunt & oculatiùs quàmpropias Uxores custodiunt, plectuntur innoxia Infantumcorpuscula.Sentiant ergo, ut lubet, Scriptores fere omnes,&Galeni placito subscribant, iubeantque Nutrices àVirorum consortio prohibendas, ac in Gynecaeistanquam in carceribus detinendas, namque ego illorumpace aliter sentio, ac (veluti Orator quidam aiebatcirca iudicium recte dicendi) Ad populum provoco;adverto enim apud popularem gentem, Matresomnes foetus suos alere, nisi fortuitum aliquidcontigat, & cum suis Conjugibus qualibet nocte cubare,nec sine consueto Veneris exercitio, neque totincommoda, & lactis depravationes observari, quotverentur, ac sibi fingunt Medici in Magnatum, acPrincipum Nutricibus, quas volunt castitati addictas;propterea cautelam hanc non adeo tutam ac salutaremesse exiftimo, ut ut à celebrioribus Practiciscommendetur. Profecto in hac Civitate perpaucimodo funt Nobiles, qui propiis in Domibus Nutriceshabeant; tum ehim illarum salacitas& petulantis,poftquam benè pastae fuerint, intoleranda sit;nec quicquam foeliciùs observent filios suos educari,quam Urbanae plebes, & rusticanae gentis filios,ni forsan morbosiores sint ac imbecilliores,propterea omnes ferè liberos suos Nutricibustradunt, quae illos propiis in laribus unà cum fuafamilia nutrient, quinlubentiùs rusticanis Mulieribus,quam urbanis natos suos committunt, ut robustiorilacte alantur.Unus, quod sciam, laudatus Martianus regulamhanc Nutrices à virili concubitu aecendi, licetbona fide tam salutarem creditam, prorsus improbat,cum enim modum, prout ipse sentiebat, quo ingravidis & Puerperis lac generetur, indicasser, haecsubdit verba: Quae si vera sunt, non recte sentirevidentur illi, qui coitum Nutricibus prohibent, lacinde vitiati existimantes; coitu enim mediante motusconcitatur in Utero, à quo lactis generatio dependet,O ex coitu alacritas inducitur mulieri undevenale laxantur, ut dicebat Hippocrates, qua ad lactisabertatem, us bonitatem plurimant confere indubitatumest; imò si Veneri assuetas abstinentia tantoperelaedit, quod Viro orbatae quotidè experiuntur,quae variis morborum generibus fiunt subjecta,debe retirársele el niño inmediatamente para conferírseloa otra nodriza. Regnier de Graaf nos relatauna historia curiosa que debemos recordar: cuentaque en Delft había un señor que tenía en su casauna perra muy gorda, de cuyas ubres mamaba ungato, aunque la perra no había parido nunca. Eldueño se preocupaba, cuando la perra estaba en celo,de que ésta no saliera a la calle, para no encontrarseun perro al que unirse; pero a pesar de ello,un perro extraño, a escondidas, la dejó preñada, ydesde ese momento el gato ya no quiso seguir mamandolas ubres de la perra. Tampoco yo me atreveríaa negar que el trato amoroso, siendo intenso ymuy repetido, no termine produciendo algún desarregloen la leche; pero quizás hay que pensar queésta se deteriora más si las nodrizas, que amamantana los niños en casas ajenas, se ven apartadas detoda relación con sus esposos, hasta el punto de queno se les permita visitar sus casas y a sus propioshijos. Como consecuencia terminan deseando conmayor intensidad los himeneos prohibidos y, rondandoen su ánimo desquiciadas inquietudes, lesprovoca histéricas y vehementes perturbaciones; yasí, desvarían las amas de cría — o desvarían aquellosque las mantienen en sus casas y las vigilanmás que a sus propias esposas — sufriendo las consecuenciaslos inocentes cuerpecitos de los niños.De este modo, piensen lo que quieran la mayoría delos escritores y suscriban el parecer de Galeno, ordenandoa las mujeres abstenerse del trato conyugaly reteniéndolas en los gineceos como en una cárcel,que yo, con perdón de todos ellos, pienso de formacontraria y, como decía un orador" acerca de la interpretaciónde la expresión correcta: "apelo al pueblo".Observo que, entre la gente sencilla, todas lasmadres dan de mamar a sus hijos, salvo que sufranalgún accidente fortuito, y siguen acostándose consus esposos cada noche, manteniendo con ellos surelación amorosa habitual, sin observar incomodida-des y deterioros en la leche como advierten y seinventan los médicos en las nodrizas de príncipes ymagnates, a las que quieren someter al voto de castidad.Por eso considero que está precaución no estan fiable ni saludable como para recomendarla losespecialistas más afamados.Es cierto que en esta ciudad son pocos los noblesque tienen nodrizas en sus casas señoriales; y esque, por un lado, la lascivia y el descaro de estasmujeres, una vez que se encuentran con el estómagobien lleno, es intolerable y, por otro, aquéllos109
Nutrices proprio Viro penitùs segregare non est tutum.Haec Vir Doctiffimus. Profecto si res benèpensitetur, lactis primordia genesin suam Utero debere,sateri necessum est; Utero enim Veneris delitiisexultante & commoto, universa corporis systasiscommovetur, & vasa sanguifera ampliora fiunt.Hic mihi succurit consuetudo quaedam, ac Nutricumapud Veteres in solemni Nuptiarum celebritateofficium; Nutrix enim novae Nuptae primòThalamum ingressurae Collum filo metiebatur,manè verò observabat, num idem filium ad collumremetiedum sufficeret, quod si non satis fuisset,laetabunda proclamabat Virginem à Viro Mulieremlactam fuisse; sic Catallus ad ritum hunc alluden inNuptiis Thetidis, & Pelei:Non illam Nutrix orienti luce revisens,Hesterno Collum poterit cirdumdare filo.Collo scilicet novae Nuptae turgidiore facto, ac venisin aphrodisiaca palaestra tumefactis.Mecum saepe ad mechanicum Naturae artificiumanimum advertens, quo edito foetu, ac etiamante partum, lac generetur in mammis, quasi ab intelligentiaquadam id fiat, quae prodituri foetus necessitatiin antecessum prospiciat, nihil investigarepotui, quo mihi saltem blandiri possem, sicuti curiositatihaud quaquam ab iis satisfactum, quiquaestionem hane tractarent, quos inter Diemerbrakius,Gasparus Bartholinus, Thome filius, aliique,quos memorat laudatus Diemerbrakius, quare circa,rem hanc paululùm digredi liceat.Lactearum historia, quam in hoc fortunatissimoSeculo primus inchoavit Aselius, absolyitPecquetus (quamvis illam adumbrasso visus fuerit-Hippócrates) sat celebris est, cum Professorum nemo in re Medica tam hospes sit, qui Chyli motumper propios ductus, & in Vasa sanguinua ingressumignoret, seu quid recentiores sentiant de alcéis materia,quam firmiter credunt a Chyli fontibus derivari(quamvis Profectorum industria vias adhuc nonindigitarit, ut ut Diemerbrokius multis exemplisillam demonstrasse persuasum habeat) adeo, ut lacChyli portionem esse sanguini permixtam, ac inmammis separatam credibile sit, uti BibliotecaAnatomica Auctores arbitrantur, dique sat probabiliusconiecturis; quas primus mente concepit, acMundo patefecit Martianus noster, qui egregiusHippocretis commentatur si modo viveret, ac lactearumsylvam, quam sibi confixit, interetur, quan-comprueban que sus hijos no son mejor criados quelos hijos de la plebe urbana o los de los campesinos,siendo incluso, más enfermizos y más enclenques.Por ello, generalmente entregan sus hijos alas nodrizas para que los amamanten en sus propiascasas, junto con el resto de los miembros de la familia;incluso, prefieren dar a sus hijos a mujeresaldeanas en lugar de dárselos a mujeres de la ciudad,para que se alimenten con leche más sustanciosa.Solamente conozco un autor, el citado Marciano ,que desaprueba rotundamente la costumbre deapartar a las nodrizas del contacto con varón, opiniónjuzgada de buena fe tan saludable. De hecho,una vez indicado cómo se forma la leche en las embarazadasy parturientas, según él afirma, añadeestas palabras: "Si esto es así, parece que están confundidosaquellos que prohíben el coito a las nodrizas,afirmando que con ello se promueve una agitaciónen el útero de lo que depende la producción dela leche, y como consecuencia del coito la mujertiene un cierto entusiasmo por lo que las venillas serelajan, como decía Hipócrates , lo que contribuyemuchísimo a la abundancia y bondad de la leche.Es más, si la abstinencia perjudica tanto a las queestán acostumbradas al trato amoroso, como lo experimentantodos los días las viudas que se ven sometidasa diversas enfermedades, es un riesgo apartartotalmente de sus maridos a las amas de cría".Esto dice aquel varón doctísimo.Ciertamente, si el asunto se examina con detenimiento,es preciso reconocer que los elementos primordialesde la leche deben su origen al útero. Dehecho, al entusiasmarse y turbarse éste gracias a lasdelicias venéreas, todo el cuerpo se conmociona ylos vasos sanguíneos se dilatan. Recuerdo ahorauna costumbre antigua que formaba parte de lasatribuciones de las nodrizas en las ceremonias deboda: la nodriza medía con un hilo el cuello de larecién casada al entrar ésta por primera vez en elaposento nupcial; a la mañana siguiente comprobabasi ese mismo hilo era suficiente para medir denuevo el cuello y, si el tal hilo no llegaba, gritabaalegremente que "la virgen había sido convertida enmujer por el esposo"; y así dice Catulo, aludiendo aeste rito en las bodas de Tetis y Peleo:"Su nodriza, al volverla a ver al rayar el alba, nopodrá rodear su cuello con el hilo de la víspera",y ello debido a aumentar la turgencia del cuello de110
- Page 4 and 5:
El Instituto Nacional de Seguridad
- Page 6 and 7:
ÍNDICE DE CONTENIDOSTRATADO SOBRE
- Page 8 and 9:
XXIV. Lapicidae (Canteros, Trabajad
- Page 12 and 13:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBALas man
- Page 14 and 15:
Módena y Países Bajos), pueden ha
- Page 16 and 17:
Ramazzini le lleve a citar admirado
- Page 18:
Cabe resaltar la grandiosa labor ll
- Page 22 and 23:
Morbis Artificum subiturum video, v
- Page 24:
Cum ad Aegrotum deveneris, interrog
- Page 27 and 28:
gingivarum ulcera, artuum dolires a
- Page 29 and 30:
Asthamatis speciera quamdam describ
- Page 31 and 32:
metallorum, , & fosfilium, quae hab
- Page 33 and 34:
Naturae consilio, u tunde malum pro
- Page 35 and 36:
electrolítica. Esta técnica se ut
- Page 37 and 38:
motum impediiffe. Nimius effem, fi
- Page 39 and 40:
ob torporem inductum, & vim fentien
- Page 41 and 42:
Esta última vía de entrada se enc
- Page 43 and 44:
corium, per quod Mercurius alioquin
- Page 45 and 46:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 47 and 48:
Ut ad penfum meum redeam, chymicis
- Page 49 and 50:
opera indigent. Mirari autem defii,
- Page 51 and 52:
Comentario:El autor comienza su art
- Page 53 and 54:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 55 and 56:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 57 and 58:
Specularii ergo Artifices, Mercuriu
- Page 59 and 60:
Fere colorum materiam e mineralium
- Page 61 and 62:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 63 and 64:
Comentario:Ramazzini reconoce la du
- Page 65 and 66:
Sero vaccino, atque amulfionibus fe
- Page 67 and 68:
adfcribunt Recentiores , uti Caefal
- Page 69 and 70: ergo tunc temporis oblaedit Artific
- Page 71 and 72: Mitridatum, ac ea quae fpecifica vi
- Page 73 and 74: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 75 and 76: ComentarioLo que más me ha llamado
- Page 77 and 78: lassitudinem incideret, tunc miser
- Page 79 and 80: Fascinationem similiter, quae per o
- Page 81 and 82: Ya, hace unos 2500 años, en Babilo
- Page 83 and 84: Desde cualquier percepción, consid
- Page 85 and 86: utebantur Fullones ut Veftes purpur
- Page 87 and 88: maligna Serofitate, in Vulgus vagar
- Page 89 and 90: in publicas vias conjectis, ob grav
- Page 91 and 92: Chymicos tam de urina resentí homi
- Page 93 and 94: mascarillas respiratorias adecuadas
- Page 95 and 96: qui claufo Cubiculo, & ubi mullum f
- Page 97 and 98: hujufmodi minifteria ad loca vilior
- Page 99 and 100: femper licet, aliquid labis humorib
- Page 101 and 102: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 103 and 104: corporibus enim obefis, & ubi craff
- Page 105 and 106: Spirituum Medicina juxta Modernos o
- Page 107 and 108: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 109 and 110: Id autem tribus ex causis agebant,
- Page 111 and 112: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 113 and 114: eddit, non tam funefta eft, nec tam
- Page 115 and 116: Comentario:En la naturaleza el ciel
- Page 117 and 118: egregié explicat Martinnus noster
- Page 119: potissimum in iis Nutricibus, quae
- Page 123 and 124: cos ductus propellendo versus mamma
- Page 125 and 126: quae nunquam nubunt, lac in mammis
- Page 127 and 128: Si verò passiones hystericae à ni
- Page 129 and 130: se ipsas sensim exhauriunt, & Infan
- Page 131 and 132: pítulo, como pústulas, sarna, cos
- Page 133 and 134: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 135 and 136: aceto extractio, ut chymicae operat
- Page 137 and 138: quuae per Spiritum Sal. Armoniaci f
- Page 139 and 140: Non femel, nee fine admiratione mih
- Page 141 and 142: tempus faltem, quo tali minifterio
- Page 143 and 144: tos de Hajji Firuz Tepe en los Mont
- Page 145 and 146: succo fermentatur, et fauces non so
- Page 147 and 148: Romanos quoque ab Urbe condita usqu
- Page 149 and 150: Comentario:¿Qué otra cosa hay par
- Page 151 and 152: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 153 and 154: quodcumque ex lino contextum opus a
- Page 155 and 156: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 157 and 158: volatilium, quibus ad turgentiam sa
- Page 159 and 160: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 161 and 162: El Instituto Nacional de Silicosis
- Page 163 and 164: His addendum, quod dum linteamina,
- Page 165 and 166: obruantur, ut infra aquam demersa p
- Page 167 and 168: das, fungicidas, nematocidas y otro
- Page 169 and 170: inquam, creyere licet variis aegrit
- Page 171 and 172:
Los baños de más reconocido prest
- Page 173 and 174:
modum illos curandi varium inibi es
- Page 175 and 176:
morborum in pejorem statum lapsus.
- Page 177 and 178:
con óxido metálico para formar un
- Page 179 and 180:
doctiffimus Mercurialis, ubi ait, f
- Page 181 and 182:
Comentario:Tras la lectura del Cap
- Page 183 and 184:
data opera, ad hujusmodi spectaculu
- Page 185 and 186:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 187 and 188:
more habet publicos proventus condu
- Page 189 and 190:
Lo que ocurrió antes del 70, en el
- Page 191 and 192:
cui Herus Chremes respondes: Refina
- Page 193 and 194:
nonfic autem Pulmones, qui in viole
- Page 195 and 196:
purinvocat Hippocrates, ulcus callo
- Page 197 and 198:
Comentario:El capítulo XXXIII de B
- Page 199 and 200:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 201 and 202:
magis in medio, quam in extremitati
- Page 203 and 204:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 205 and 206:
sicuti & tenuissiman diaetam, quoti
- Page 207 and 208:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 209 and 210:
horas aliquot interpolate opere suo
- Page 211 and 212:
anhelitus cohibitione opus est ad a
- Page 213 and 214:
Comentario:Una peculiar voz…No mu
- Page 215 and 216:
initium morbis pectoris, fluxiohibu
- Page 217 and 218:
tanquam id morbid anfa extitiffet;
- Page 219 and 220:
mox allium pane comedit; & in confu
- Page 221 and 222:
Para Ramazzini las causas determina
- Page 223 and 224:
undur, uti acutae febres, morbid pe
- Page 225 and 226:
Golpes derivados de aparejos o con
- Page 227 and 228:
sunt Deuteronomii verba: Habebis ex
- Page 229 and 230:
considerandam inquit; siquidem si c
- Page 231 and 232:
is sigillum, et tristissimam mortis
- Page 233 and 234:
Comentario:A veces los técnicos no
- Page 235 and 236:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBADE LITE
- Page 237 and 238:
damna, quae cacochylian, licet Jovi
- Page 239 and 240:
cujus propia est prudentia, ut Merc
- Page 241 and 242:
Privilegio, impune incedant; quod n
- Page 243 and 244:
sui , ut hujusmodi capillamentis ,
- Page 245 and 246:
erat, ac ordo. Sic Homerus: Ut lavi
- Page 247 and 248:
um Profesores, sed cum moderamine i
- Page 249 and 250:
cometidos por tanto impío como deb
- Page 251 and 252:
in charta apparet impressum totum i
- Page 253 and 254:
Al grupo de operarios que realizan
- Page 255 and 256:
temporis progressu desterré robar
- Page 257 and 258:
ción, regular adecuadamente los si
- Page 259 and 260:
fuerit, Helmontius, ipfemet refert
- Page 261 and 262:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 263 and 264:
ium certe laboriosumest, brachiis p
- Page 265 and 266:
Iidem quoque gibbosi evadunt ex con
- Page 267 and 268:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 269 and 270:
abajo, ya que el serrín le caen so
- Page 271 and 272:
opere vacare. Nec tanti lucrum face
- Page 273 and 274:
mum rapido, mirum non eft figraviff
- Page 275 and 276:
pasaban largas jornadas en las mism
- Page 277 and 278:
jurgis extat Mons Festinus dictus,
- Page 279 and 280:
Comentario:A modo de introducción
- Page 281 and 282:
in mare cecidit; nunc autem reperto
- Page 283 and 284:
sensibili perspiratu, locus enim in
- Page 285 and 286:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 287 and 288:
necnon a sitis & inediae tolerantia
- Page 289 and 290:
Tirando tórtolas o codornices en l
- Page 291 and 292:
ex hac mixtura acres particulas com
- Page 293 and 294:
no contaminamos nuestros ríos. Tra
- Page 295 and 296:
dentem, honestisque moribus praedit
- Page 297 and 298:
moderatio. Iis quae carnibus abstin
- Page 299 and 300:
non atis noctu somnum captasse vide
- Page 301 and 302:
Quoniam vero quearere quis posset,
- Page 304 and 305:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBAHipócr
- Page 306 and 307:
jardín de Antonio Castor y conoci
- Page 308 and 309:
con el título de Methodus curandis
- Page 310 and 311:
CelsoAulo Cornelio Celso (ca.25 a.
- Page 312 and 313:
capaz de realizar las operaciones d
- Page 314 and 315:
ta el 25%: unos 4 L) y extravascula
- Page 316 and 317:
sia. Diágoras y Erasístrato lo co
- Page 318 and 319:
Ha quedado obsoleta, aunque se la p
- Page 320 and 321:
gisto + cenizas o Metal = flogisto
- Page 322 and 323:
pas antes de quedar el que ahora ti
- Page 324:
ENSAYO “De Morbis Artificum Diatr