sura frugum in motum cieri, ac per aerem dispergi,et ex iis cuti haerentibus, ac per os exceptis, talemardorem, ac pruritum per totum corpus, ac in faucibusexcitari. Celeberrimus A. Lewenoek suis Microscopiistradit, se in frumento quosdam Vermiculosobservasse, quos, nec inepte, lupos apellat; verminosamitque progeniem eam esse, quae holceOperarios tam graviter infestet, sat probabiliter credipoterit.Non munis quoque admiratione dignum, quomodoex Tritico, ubi diu in loco concluso, veluti in locissubterraneis, uti mos est in Hetruria, asservatumfuerit, tam noxia exhalation elevetur, ut fatis sit adnecandum, si quis in dicta loca pedem imitate adfrumentum eximendum, nisi prius permittatur, utreferato ostio pernicialis aura paulisper exspiret.Hanc ob causam putat ZAcchia, non solum prohiberiposse viccinos, ne tales frumentarios puteosconstruant, sed etiam cogi, ut constructos destruant;monetque, Civitatum salubritati magis prospici, sitales putei apricis in locis, quamlonge ab incolarumhabitatione construantur. Sapienter sane LucensisRespubl. Pro more habet, uti accepi, quotannis, Augustomense, frumentum e publicis horreis eductum,et cribatum solaribus radiis per aliquot diesexponere, ac postodum in priorem locum recondere,quo pacto ad plures sua publicum in bonumpraeservant.Cur autem Tricticum magis quam aliae fruges, pulverulentumfiat, ac minus longeavum, quaeritTeophrastus, et causam referet in horrea, opera tectoriolaevigata calce nempe et arena illita. Sic enimait:Triticum plus caloris sentire, ac pulverem calidum,ac siccum, calcisque illinimentum calorem fovere,hancque ob causam putrescere, ac in pulverem dissolve;quam rationem haud quaquam approbat J.C.Scaliger in hjus loci commento; ea enim, quae calidasunt, et sicca, inquit ille, tantum abest, ut putrendinemdisponant, ut potius ab illa praeservent.Putat ergo, pulverulentum Triticum fieri, eo, quodacervatum sufficeintem non habeat transpiratum,quod enim suffocatum est, Servet ac putret, ait ille;at ratio isthaec non plane satisfacit; observationeetenim Satis compertum est, frumentum, si tamensiccum, et bene custoditum in horreis fuerit repositum,diutius conservari, si multum sit, atque confertum,et nunquam agitetur. Facilem ergo Tritici inpulverem fatiscentiam, ac illius minorem longaevitatem,quam caeterarum frugum, ex copia partiumse observa a veces en los aquejados de urticaria.Admirándome yo a veces de cómo de un cereal tanbeneficioso, como es el trigo, puede emanar un polvotan, pernicioso, comencé a sospechar que enaquel polvo hay escondidos unos gusanillos inapreciablesa los sentidos que en el cribado y tasaciónde los cereales son puestos en movimiento y se dispersanpor el aire, los cuales, adhiriéndose con facilidaddespués a la piel, pueden provocar en todo elcuerpo tal ardor y comenzón. El famosísimo Ant.Leuwenhoeckt nos informa de que a través de susmicroscopios ha visto en el trigo ciertos gusanillosa los que, muy atinadamente, denomina "lobos". Sepuede pensar bastante fundadamente que es esaprogenie vermicular la que ataca tan gravemente aestos trabajadores.No es menos digno de asombro ver cómo del trigo,cuando ha sido guardado durante mucho tiempo enun local cerrado, como en subterráneos al estilo dela Toscana, se eleva una emanación tan nociva quebasta para producir la muerte si alguien entra endichos lugares para sacar el trigo sin dejar previamenteque, abierta la puerta, se expanda algún tantoaquel aire pernicioso. Por esta causa piensaZacchiaz que los vecinos no sólo pueden prohibirque se construyan tales pozos junto a sus casas, sinoincluso pueden obligar a la demolición de los yaconstruidos y advierte que para la salud pública serámás beneficioso que tales pozos se construyan alaire libre y lo más alejado posible de las zonashabitadas. La república de Lucca tiene la sabia costumbre,según tengo entendido, de todos los años,en el mes de agosto, sacar el trigo de los granerospúblicos y, una vez cribado, exponerlo al sol duranteunos cuantos días, volviéndolo después a los graneros;con este procedimiento preservan su trigodurante muchos años de la carcoma y la corrupciónpara bien de toda la comunidad.Teofrasto se plantea la cuestión de por qué el trigose pulveriza más fácilmente y tiene menor vida quelos otros cereales y atribuye la causa al revoque yenlucido de los graneros, hecho a base de cal y dearena. Dice que así "el trigo siente más calor y queel polvo cálido y seco, así como la untura de cal,fomentan el calor" y que por este motivo se pudre yse pulveriza. Esta razón es rechazada por J. S. Escalígeroen su comentario a este pasaje: según esteautor, las cosas cálidas y secas distan tanto de provocarla putrefacción que más bien hay que pensarque preservan de ella. Piensa, pues, Escalígero que145
volatilium, quibus ad turgentiam saturatum est, necnon a laxiori ejusdem textura lubet deducere.Multae in hanc rem curiosae quaestiones examinandaeoccurrerent, ni vererer, ne a proposito (quodmihi procul dubio objectum iri existimo) nimis longedigredi possem. Disquisitione profecto dignumesset; quare Lolium, quod probabiliter esse creditordegenere Tritici soboles, quando ob ingentes vernalespluvias triticum in lolium degenerate, sicuti nuperisannis experti fuimus; quare, inquam, Loliumad viginti ac amplius annos integrum et incorruptumservetur, Triticum vero vix quartum annumpertingat, quin fere totum in pulverem abeat? Anquod Lolium compactae ac durioris subtantiae sit,quam Triticum, cum vere Lolium, si fragantur etconteratur, manifeste solidius deprehendatur, quade causa caeterae fruges, ut fabae, ciceres, vitiaedurabiliores sunt? An potius, quod Tineae ac Teredinesob amorem, et ingratum alimentum, quodpraestat Lolium, illud aversentur?Cum annis elapsis ob carbuncularem morbum, quoin his regionibus laborarunt fruges, necesse fueritTriticum aqua pura in magnis vasis diligenturabluere, ac ad solis radios exsiccare, oservavi, niveumcandorem pani ex frumento sit loco conciliari;quare etiam si frumentum sanum sit, non inutilemdiligentiam fore crediderim, illud, antequam adMolendinum deferatur, diligenter abluere et exsiccare.Pro more equidem habent hujusmodi Operariistrophiolis suffocentur, ac persaepe frigida fauces,et oculos abluere, vesteque excutere; at neque siccavendo satis cavent.Commodum certe iis esset balneis uti ad abluendaspulvereas sordes, quae cuti una cum sudore inhaeserint,sed ob illorum desuetudinem ac obsoletumusum tam grandi beneficio carent miseri Artifices.Neque enim credendum est, a priscis illis Urbium,et Legum Conditoribus tanta impensa acmagnificentia, non solum in magnis Civitatibus,sed Oppidis quoque publicas Thermas institutas adsolum luxum, ac delitias foeminarum, hominumqueotiosorum, qui crudum Pavonem in balnea ferrent,sed in hominum exercitatorum, et Artificum commodumquoque, ut pauco aere, aquae lavacro in iissordes, ac lassitudinem deponerent, corpusque laboribusconfectum reficerent. Quare male eveniatiis, qui rem tam bellam infamaverunt; cum enimmille flagitia in balneis promiscuis perpetrarentur,illorum usum a Christiana pietate sublatum constat.el trigo se pulveriza porque, al estar amontonado,no tiene suficiente transpiración, y dice: "lo queestá sofocado hierve y se pudre". Pero esta razónno me convence totalmente: es un hecho suficientementecomprobado que el trigo, si se almacena enlos graneros seco y bien guardado, se conserva durantelargo tiempo por abundante que sea y por apiñadoque esté y aunque no sea removido nunca. Espreferible, pues, achacar el desmenuzamiento deltrigo hasta pulverizarse, lo mismo que su menorlongevidad en relación con los restantes cereales, ala abundancia de partículas volátiles que lo colmanhasta hincharlo, así como a su contextura más relajada.Sobre este tema son muchas las cuestiones curiosasque nos saldrían al paso dignas de ser examinadas,si a mí no me diera miedo alejarme demasiado demi propósito (cosa que estoy seguro que se me objetaría).Sería ciertamente digno de investigaciónpor qué la cizaña, que se cree que es, con toda probabilidad,un pariente bastardeado del trigo (ya queel trigo degenera en cizaña cuando hay de por medioingentes lluvias primaverales, como lo hemoscom-probado en estos últimos años), por qué, repito,la cizaña se conserva íntegra e incorrupta veinteaños y más, mientras que el trigo apenas si alcanzael cuarto año sin que casi todo él se acabe pulverizando;¿se deberá a que la cizaña es de una sustanciacompacta y más dura que el trigo — como se veque, si se rompe y fritura aquélla, es manifiestamentemás sólida —, causa que explicaría que losrestantes cereales, como habas, garbanzos, arvejas,son más duraderos? ¿O se deberá, más bien, alhecho de que la polilla y la carcoma rehúsan la cizañadebido a la acritud de ésta y al desagradablealimento que les ofrece?Cuando, hace unos años y. debido al carbunclo queen esta región atacó a los cereales, hubo necesidadde lavar el trigo en agua pura en grandes tinas ysecado al sol, yo observé que el pan fabricado conel trigo así lavado tenía un color blanco como denieve; por lo que, aun en el caso del trigo sano, miparecer es que no sería una medida inútil, antes dellevarlo al molino, lavarlo con cuidado y secarlo.Estos operarios tienen la costumbre de cubrirse lagarganta y la nariz con unos velos para que el polvono los sofoque, enjuagan la garganta y los ojos conagua fría y se sacuden la ropa y, a pesar de todasestas precauciones, no se precaven lo suficiente.Ciertamente les serviría de gran utilidad tomar unos146
- Page 4 and 5:
El Instituto Nacional de Seguridad
- Page 6 and 7:
ÍNDICE DE CONTENIDOSTRATADO SOBRE
- Page 8 and 9:
XXIV. Lapicidae (Canteros, Trabajad
- Page 12 and 13:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBALas man
- Page 14 and 15:
Módena y Países Bajos), pueden ha
- Page 16 and 17:
Ramazzini le lleve a citar admirado
- Page 18:
Cabe resaltar la grandiosa labor ll
- Page 22 and 23:
Morbis Artificum subiturum video, v
- Page 24:
Cum ad Aegrotum deveneris, interrog
- Page 27 and 28:
gingivarum ulcera, artuum dolires a
- Page 29 and 30:
Asthamatis speciera quamdam describ
- Page 31 and 32:
metallorum, , & fosfilium, quae hab
- Page 33 and 34:
Naturae consilio, u tunde malum pro
- Page 35 and 36:
electrolítica. Esta técnica se ut
- Page 37 and 38:
motum impediiffe. Nimius effem, fi
- Page 39 and 40:
ob torporem inductum, & vim fentien
- Page 41 and 42:
Esta última vía de entrada se enc
- Page 43 and 44:
corium, per quod Mercurius alioquin
- Page 45 and 46:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 47 and 48:
Ut ad penfum meum redeam, chymicis
- Page 49 and 50:
opera indigent. Mirari autem defii,
- Page 51 and 52:
Comentario:El autor comienza su art
- Page 53 and 54:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 55 and 56:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 57 and 58:
Specularii ergo Artifices, Mercuriu
- Page 59 and 60:
Fere colorum materiam e mineralium
- Page 61 and 62:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 63 and 64:
Comentario:Ramazzini reconoce la du
- Page 65 and 66:
Sero vaccino, atque amulfionibus fe
- Page 67 and 68:
adfcribunt Recentiores , uti Caefal
- Page 69 and 70:
ergo tunc temporis oblaedit Artific
- Page 71 and 72:
Mitridatum, ac ea quae fpecifica vi
- Page 73 and 74:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 75 and 76:
ComentarioLo que más me ha llamado
- Page 77 and 78:
lassitudinem incideret, tunc miser
- Page 79 and 80:
Fascinationem similiter, quae per o
- Page 81 and 82:
Ya, hace unos 2500 años, en Babilo
- Page 83 and 84:
Desde cualquier percepción, consid
- Page 85 and 86:
utebantur Fullones ut Veftes purpur
- Page 87 and 88:
maligna Serofitate, in Vulgus vagar
- Page 89 and 90:
in publicas vias conjectis, ob grav
- Page 91 and 92:
Chymicos tam de urina resentí homi
- Page 93 and 94:
mascarillas respiratorias adecuadas
- Page 95 and 96:
qui claufo Cubiculo, & ubi mullum f
- Page 97 and 98:
hujufmodi minifteria ad loca vilior
- Page 99 and 100:
femper licet, aliquid labis humorib
- Page 101 and 102:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 103 and 104:
corporibus enim obefis, & ubi craff
- Page 105 and 106: Spirituum Medicina juxta Modernos o
- Page 107 and 108: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 109 and 110: Id autem tribus ex causis agebant,
- Page 111 and 112: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 113 and 114: eddit, non tam funefta eft, nec tam
- Page 115 and 116: Comentario:En la naturaleza el ciel
- Page 117 and 118: egregié explicat Martinnus noster
- Page 119 and 120: potissimum in iis Nutricibus, quae
- Page 121 and 122: Nutrices proprio Viro penitùs segr
- Page 123 and 124: cos ductus propellendo versus mamma
- Page 125 and 126: quae nunquam nubunt, lac in mammis
- Page 127 and 128: Si verò passiones hystericae à ni
- Page 129 and 130: se ipsas sensim exhauriunt, & Infan
- Page 131 and 132: pítulo, como pústulas, sarna, cos
- Page 133 and 134: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 135 and 136: aceto extractio, ut chymicae operat
- Page 137 and 138: quuae per Spiritum Sal. Armoniaci f
- Page 139 and 140: Non femel, nee fine admiratione mih
- Page 141 and 142: tempus faltem, quo tali minifterio
- Page 143 and 144: tos de Hajji Firuz Tepe en los Mont
- Page 145 and 146: succo fermentatur, et fauces non so
- Page 147 and 148: Romanos quoque ab Urbe condita usqu
- Page 149 and 150: Comentario:¿Qué otra cosa hay par
- Page 151 and 152: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 153 and 154: quodcumque ex lino contextum opus a
- Page 155: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 159 and 160: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 161 and 162: El Instituto Nacional de Silicosis
- Page 163 and 164: His addendum, quod dum linteamina,
- Page 165 and 166: obruantur, ut infra aquam demersa p
- Page 167 and 168: das, fungicidas, nematocidas y otro
- Page 169 and 170: inquam, creyere licet variis aegrit
- Page 171 and 172: Los baños de más reconocido prest
- Page 173 and 174: modum illos curandi varium inibi es
- Page 175 and 176: morborum in pejorem statum lapsus.
- Page 177 and 178: con óxido metálico para formar un
- Page 179 and 180: doctiffimus Mercurialis, ubi ait, f
- Page 181 and 182: Comentario:Tras la lectura del Cap
- Page 183 and 184: data opera, ad hujusmodi spectaculu
- Page 185 and 186: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 187 and 188: more habet publicos proventus condu
- Page 189 and 190: Lo que ocurrió antes del 70, en el
- Page 191 and 192: cui Herus Chremes respondes: Refina
- Page 193 and 194: nonfic autem Pulmones, qui in viole
- Page 195 and 196: purinvocat Hippocrates, ulcus callo
- Page 197 and 198: Comentario:El capítulo XXXIII de B
- Page 199 and 200: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 201 and 202: magis in medio, quam in extremitati
- Page 203 and 204: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 205 and 206: sicuti & tenuissiman diaetam, quoti
- Page 207 and 208:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 209 and 210:
horas aliquot interpolate opere suo
- Page 211 and 212:
anhelitus cohibitione opus est ad a
- Page 213 and 214:
Comentario:Una peculiar voz…No mu
- Page 215 and 216:
initium morbis pectoris, fluxiohibu
- Page 217 and 218:
tanquam id morbid anfa extitiffet;
- Page 219 and 220:
mox allium pane comedit; & in confu
- Page 221 and 222:
Para Ramazzini las causas determina
- Page 223 and 224:
undur, uti acutae febres, morbid pe
- Page 225 and 226:
Golpes derivados de aparejos o con
- Page 227 and 228:
sunt Deuteronomii verba: Habebis ex
- Page 229 and 230:
considerandam inquit; siquidem si c
- Page 231 and 232:
is sigillum, et tristissimam mortis
- Page 233 and 234:
Comentario:A veces los técnicos no
- Page 235 and 236:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBADE LITE
- Page 237 and 238:
damna, quae cacochylian, licet Jovi
- Page 239 and 240:
cujus propia est prudentia, ut Merc
- Page 241 and 242:
Privilegio, impune incedant; quod n
- Page 243 and 244:
sui , ut hujusmodi capillamentis ,
- Page 245 and 246:
erat, ac ordo. Sic Homerus: Ut lavi
- Page 247 and 248:
um Profesores, sed cum moderamine i
- Page 249 and 250:
cometidos por tanto impío como deb
- Page 251 and 252:
in charta apparet impressum totum i
- Page 253 and 254:
Al grupo de operarios que realizan
- Page 255 and 256:
temporis progressu desterré robar
- Page 257 and 258:
ción, regular adecuadamente los si
- Page 259 and 260:
fuerit, Helmontius, ipfemet refert
- Page 261 and 262:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 263 and 264:
ium certe laboriosumest, brachiis p
- Page 265 and 266:
Iidem quoque gibbosi evadunt ex con
- Page 267 and 268:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 269 and 270:
abajo, ya que el serrín le caen so
- Page 271 and 272:
opere vacare. Nec tanti lucrum face
- Page 273 and 274:
mum rapido, mirum non eft figraviff
- Page 275 and 276:
pasaban largas jornadas en las mism
- Page 277 and 278:
jurgis extat Mons Festinus dictus,
- Page 279 and 280:
Comentario:A modo de introducción
- Page 281 and 282:
in mare cecidit; nunc autem reperto
- Page 283 and 284:
sensibili perspiratu, locus enim in
- Page 285 and 286:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 287 and 288:
necnon a sitis & inediae tolerantia
- Page 289 and 290:
Tirando tórtolas o codornices en l
- Page 291 and 292:
ex hac mixtura acres particulas com
- Page 293 and 294:
no contaminamos nuestros ríos. Tra
- Page 295 and 296:
dentem, honestisque moribus praedit
- Page 297 and 298:
moderatio. Iis quae carnibus abstin
- Page 299 and 300:
non atis noctu somnum captasse vide
- Page 301 and 302:
Quoniam vero quearere quis posset,
- Page 304 and 305:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBAHipócr
- Page 306 and 307:
jardín de Antonio Castor y conoci
- Page 308 and 309:
con el título de Methodus curandis
- Page 310 and 311:
CelsoAulo Cornelio Celso (ca.25 a.
- Page 312 and 313:
capaz de realizar las operaciones d
- Page 314 and 315:
ta el 25%: unos 4 L) y extravascula
- Page 316 and 317:
sia. Diágoras y Erasístrato lo co
- Page 318 and 319:
Ha quedado obsoleta, aunque se la p
- Page 320 and 321:
gisto + cenizas o Metal = flogisto
- Page 322 and 323:
pas antes de quedar el que ahora ti
- Page 324:
ENSAYO “De Morbis Artificum Diatr