DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT XXXVIIIDE AGRICOLARUM MORBISCAPÍTULO XXXVIIISOBRE LASENFERMEDADES DE LOSAGRICULTORES fortunatos nimium, sua si bona norint Agricolas.Sic olim Poetarum Princeps, quod forsan deprisca illa mortalium gente, quae patria rura bobusfuis exercebat, cenfèndum eft, non ita vero noftrahac aetate de noftris Agricolis, quibus in alienofundo cum perpetuis laboribus, & çum fummaegeftate colluctandum eft. Morbi ergo, quibus rufticanagens, in Italia faltem, ac potiffimum in Ciipadana& Tranfpadana regione tentarifolet, funt Pleuritides,Peripneumoniae, necnon Afthmata, Colicidolores, Erifipelata, Ophtalmiae, Anginae, dentiumdolores, & corruptiones: Ad binas caufas occafionalespotiffimum hofce afectus licet referre, aermfcilicet, & viftus pravitatem; aeris quippé indementiaeexpofiti in agricolationis operibus, exercendismodo auftralibus, modo feptentrionalibus ventisperflati, modo pluviis, ac rore nocturno madefacti,aeftivis folibus torrefacti, ut ut fortes, ac duro derobore nati, tam magnas mutationes tolderare nequeunt;quare modo fudore difluentes, modo perfrigerati,victu pravo accedente, crafforum, glutinoforumhumorum apparatum cumulant, unde malorumcohors ipfis incumbit. Sic in tota maffàhumorali febrili effervefcentia concitata, facili negotioin Vafis pneumonicis, ad quae fit totius fanguinisvenofi confluxus, craiffi ac lenti humoresreftagnant, ita ut, veluti pluries obfervavi, quotiefcumquealiqua epideica pulmonaris conftitutiograffari incipiant, a rufticana gente clafficum canat,ac in illa tyrannidem exerceat. Eafdem ob caufas iisperfaepe contingunt dolores colici, & affectio hippocondriaca,quam ipfi appellant, il mal del Padrone,eo quod talis affectio nefcio quid hyftericae paffionisfapere videatur; ob alimenta enim craffa, &vifcida, multa in ftomacho inteftinis pituitofi, &acidi fucci fitcongeftio, unde inteftinorum lancinatio,ac diftontio ortum habent. Cum autem varia, acdiveríá, juxta regionum diverfitatem, & fecundumvaria anni témpora, agricolationis fint Opera; Hyemeac sub Veris203Oh, mil veces afortunados labradores, si conocieranlos bienes que tienen. Así hablaba en sutiempo el príncipe de los poetas; algo que tal vezhay que creer de aquella vieja generación de losmortales, que cultivaba los campos paternos con losbueyes propios, pero no en esta nuestra edad yacerca de nuestros labradores, quienes han de lucharen propiedad ajena con las perpetuas fatigas yla mayor necesidad. Es, pues, el caso que las enfermedadesque suelen amenazar a la gente del campo,al menos en Italia y especialmente en las regionesCispadana y Transpadana, son las pleuritis, lasneumonías y también el asma; los dolores cólicos,las erisipelas, las oftalmías, las anginas y los doloresy caries dentales. De manera general, es posibleatribuir estas dolencias a dos causas ocasionales,que son lo dañino del clima y de la alimentación.En efecto, expuestos a las inclemencias deltiempo al realizar las faenas del campo, recibiendoya el soplo de los vientos del Sur, ya de los delNorte, ya empapados por las lluvias y el rocío de lanoche, tostados por los soles del estío, por muyfuertes que sean y aunque estén hechos de duro roble,no pueden soportar grandes cambios; por ello,unas veces empapados de sudor; otras tiritando defrío, y teniendo encima una alimentación insana,acumulan una masa de humores crasos y pegajosos,por lo que cae sobre ellos una legión de males. Provocadaasí una efervescencia febril en toda la masahumoral, se estancan sin gran esfuerzo en los vasosneumónicos, en los que confluye toda la sangre venosa,los humores crasos y lentos, de manera que,según he observado con frecuencia, cuantas vecesuna situación de epidemia pulmonar empieza a cobrarcuerpo, la señal de alarma la da la gente delcampo, y entre ella ejerce su tiranía. Por las mismasrazones les sobrevienen a menudo dolores cólicos yafecciones hipocondríacas, que ellos llaman "el mal
initium morbis pectoris, fluxiohibus ad oculos, Anginislaborare folent; quorum aflfectuum cafa, utdiximus, eft fanguinis lentor & craffities, propterquam pigro lapfu circulum fanguinis abfolvit, &facile reftagnans, inflammationes variis in locis excitat.Sanguis enim, qui hujufmodi tempore, venafecta, emittitur, tam craffus eft, ut ceras apiariae,denfitate & colore, fpecíem referat.Nullum porròhominum genus effe exiftimo, in quibus majoremmutationem , idque brevi tempore, fanguis fubeat,quàm in rufticana gente; iis enim, quibus vernotempore fanguis denfus ac glutinofus detractus eft,fub aetatis initium, data alicujus morbi occafione,vividus ac floridas apparet; tanta eft exercitationis, laborum poteftas, ut tarn promptè in contrariamcrafim tranfeat humoralis maffa, quod non fic inUrbana gente, observatur.Rem fatis curiofam in noftratibus Agricolis,ac in Pueris praefertim, non femel obfervavi. MenfeMartio circa AEquinoctium, Pueri, intra decenniumcirciter, in magnam vifus hebetudinem incidunt,ac per totam diem parum ferè nihil vident,ficque coecorum ad inftar palantes, & errabundi percampos difcurrunt: ubi. autem nox accefferit, fatiscommodè vident, quae affectio fine ullo remediofpontè définit, nam circa medium Aprilis menfemacies oculorum priftina reintegratur. Saepius, ubidata eft occafio, horum Puerorum oculos. Obfervavi,& magnam in Pupilla dilatationes deprehendi.Affectum hunc Medici Mydriafim vocant, in cujuscaufa exponenda non fatis conveniunt Scriptores, utapud Sennertum, Riverittm, Platerum, videre eft.Non muleùm à pupillae refolutione morbumhunc differre, tradit Goraus; mihi itaque vifum eft,poffe radios folares Martii menfis colliquationemaliquam in Cerebro, nervis viforiis efficere, undeuvaeae tunicae tonus diffolvatur, ut in fe ipfamconcidat, Pueri ifi in ftabulis impcnsè calidis, acbumentibus per totam hyemem degunt, hyeme verofolutaa, quod circa AEquinoctium contingit, erumpunte Jatibulis, & nuda capita radiis folaribus exponunt,ex quo facillimè fit humorum diffufio, undepupillae dilatatio, proinde vifus imbecillitas,ob nimiam lucem admiffam.Sub finem Aprilis poftmodum à folarium radiorumefficacia difcuffis, qui influxerant, humoribus, pupilareftricta, ac naturali fuae tenfioni reftituta, integravdfio fine ullo remedio reftituitur.del patrón" porque tal padecimiento parece dar nosé qué sensación de afección histérica; en efecto,por causa de los alimentos grasos y viscosos, seproduce en el estómago y en los intestinos una granacumulación de jugo ácido y pituitoso, de dondetornan origen desgarros y distensión de los intestinos.Partiendo de que son variadas y distintas lastareas agrícolas, según la diversidad de regiones ysegún las diferentes estaciones del año, las tareasagrícolas, en el invierno y a comienzos de la primaverasuelen sufrir de enfermedades del pecho, defluxiones en los ojos, y de anginas. La causa deesas afecciones es, según dijimos, lo lento y espesode la sangre, como consecuencia de lo cual completasu circuito a un ritmo perezoso, y al estancarsecon facilidad provoca inflamaciones en lugares varios;en efecto, la sangre que en tales épocas brotaal cortarles una vena es tan espesa, que en densidady color presenta la apariencia de la cera de abeja.Desde luego, no creo que haya una clase de hombresen los que sobrevenga una mayor mutación dela sangre, y en breve tiempo, que entre la gente rústica;en efecto, a esos mismos a los que en primaverase les ha sacado una sangre densa y pegajosa,por el comienzo del verano, si se produce el eventode alguna enfermedad, les aparece vivaz y fresca.Tanto es el poder del ejercicio y del trabajo, que asíde prontamente pasa a la constitución contraria" lamasa humoral, lo que no se observa así en la gentede la ciudad.Una cosa bastante curiosa he observado mas de unavez en nuestros campesinos, especialmente en losniños, más de una vez. En el mes de marzo, en tornoal equinoccio, los niños que andan sobre los diezaños sufren una fuerte perturbación de la visión, ydurante todo el día ven poco o casi nada, y así, a lamanera de los ciegos, desorientados y errantes, discurrenpor los campos. Sin embargo, cuando llegala noche ven bastante bien, y la afección cesa espontáneamentesin remedio alguno, pues hacia lamitad de abril recuperan su antigua agudeza visual.Muy a menudo, cuando tuve ocasión, observé losojos de estos niños y percibí una gran dilatación dela pupila. A esta afección la llaman los médicosmidriasis, y en la explicación de su causa no haymucho acuerdo entre los autores, según puede verseen Sennert, Riviére y Plater.Dice Gorris que esta enfermedad no difiere muchodel desprendimiento de pupila; y así a mí me haparecido posible que los rayos del sol de marzo204
- Page 4 and 5:
El Instituto Nacional de Seguridad
- Page 6 and 7:
ÍNDICE DE CONTENIDOSTRATADO SOBRE
- Page 8 and 9:
XXIV. Lapicidae (Canteros, Trabajad
- Page 12 and 13:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBALas man
- Page 14 and 15:
Módena y Países Bajos), pueden ha
- Page 16 and 17:
Ramazzini le lleve a citar admirado
- Page 18:
Cabe resaltar la grandiosa labor ll
- Page 22 and 23:
Morbis Artificum subiturum video, v
- Page 24:
Cum ad Aegrotum deveneris, interrog
- Page 27 and 28:
gingivarum ulcera, artuum dolires a
- Page 29 and 30:
Asthamatis speciera quamdam describ
- Page 31 and 32:
metallorum, , & fosfilium, quae hab
- Page 33 and 34:
Naturae consilio, u tunde malum pro
- Page 35 and 36:
electrolítica. Esta técnica se ut
- Page 37 and 38:
motum impediiffe. Nimius effem, fi
- Page 39 and 40:
ob torporem inductum, & vim fentien
- Page 41 and 42:
Esta última vía de entrada se enc
- Page 43 and 44:
corium, per quod Mercurius alioquin
- Page 45 and 46:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 47 and 48:
Ut ad penfum meum redeam, chymicis
- Page 49 and 50:
opera indigent. Mirari autem defii,
- Page 51 and 52:
Comentario:El autor comienza su art
- Page 53 and 54:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 55 and 56:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 57 and 58:
Specularii ergo Artifices, Mercuriu
- Page 59 and 60:
Fere colorum materiam e mineralium
- Page 61 and 62:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 63 and 64:
Comentario:Ramazzini reconoce la du
- Page 65 and 66:
Sero vaccino, atque amulfionibus fe
- Page 67 and 68:
adfcribunt Recentiores , uti Caefal
- Page 69 and 70:
ergo tunc temporis oblaedit Artific
- Page 71 and 72:
Mitridatum, ac ea quae fpecifica vi
- Page 73 and 74:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 75 and 76:
ComentarioLo que más me ha llamado
- Page 77 and 78:
lassitudinem incideret, tunc miser
- Page 79 and 80:
Fascinationem similiter, quae per o
- Page 81 and 82:
Ya, hace unos 2500 años, en Babilo
- Page 83 and 84:
Desde cualquier percepción, consid
- Page 85 and 86:
utebantur Fullones ut Veftes purpur
- Page 87 and 88:
maligna Serofitate, in Vulgus vagar
- Page 89 and 90:
in publicas vias conjectis, ob grav
- Page 91 and 92:
Chymicos tam de urina resentí homi
- Page 93 and 94:
mascarillas respiratorias adecuadas
- Page 95 and 96:
qui claufo Cubiculo, & ubi mullum f
- Page 97 and 98:
hujufmodi minifteria ad loca vilior
- Page 99 and 100:
femper licet, aliquid labis humorib
- Page 101 and 102:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 103 and 104:
corporibus enim obefis, & ubi craff
- Page 105 and 106:
Spirituum Medicina juxta Modernos o
- Page 107 and 108:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 109 and 110:
Id autem tribus ex causis agebant,
- Page 111 and 112:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 113 and 114:
eddit, non tam funefta eft, nec tam
- Page 115 and 116:
Comentario:En la naturaleza el ciel
- Page 117 and 118:
egregié explicat Martinnus noster
- Page 119 and 120:
potissimum in iis Nutricibus, quae
- Page 121 and 122:
Nutrices proprio Viro penitùs segr
- Page 123 and 124:
cos ductus propellendo versus mamma
- Page 125 and 126:
quae nunquam nubunt, lac in mammis
- Page 127 and 128:
Si verò passiones hystericae à ni
- Page 129 and 130:
se ipsas sensim exhauriunt, & Infan
- Page 131 and 132:
pítulo, como pústulas, sarna, cos
- Page 133 and 134:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 135 and 136:
aceto extractio, ut chymicae operat
- Page 137 and 138:
quuae per Spiritum Sal. Armoniaci f
- Page 139 and 140:
Non femel, nee fine admiratione mih
- Page 141 and 142:
tempus faltem, quo tali minifterio
- Page 143 and 144:
tos de Hajji Firuz Tepe en los Mont
- Page 145 and 146:
succo fermentatur, et fauces non so
- Page 147 and 148:
Romanos quoque ab Urbe condita usqu
- Page 149 and 150:
Comentario:¿Qué otra cosa hay par
- Page 151 and 152:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 153 and 154:
quodcumque ex lino contextum opus a
- Page 155 and 156:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 157 and 158:
volatilium, quibus ad turgentiam sa
- Page 159 and 160:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 161 and 162:
El Instituto Nacional de Silicosis
- Page 163 and 164: His addendum, quod dum linteamina,
- Page 165 and 166: obruantur, ut infra aquam demersa p
- Page 167 and 168: das, fungicidas, nematocidas y otro
- Page 169 and 170: inquam, creyere licet variis aegrit
- Page 171 and 172: Los baños de más reconocido prest
- Page 173 and 174: modum illos curandi varium inibi es
- Page 175 and 176: morborum in pejorem statum lapsus.
- Page 177 and 178: con óxido metálico para formar un
- Page 179 and 180: doctiffimus Mercurialis, ubi ait, f
- Page 181 and 182: Comentario:Tras la lectura del Cap
- Page 183 and 184: data opera, ad hujusmodi spectaculu
- Page 185 and 186: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 187 and 188: more habet publicos proventus condu
- Page 189 and 190: Lo que ocurrió antes del 70, en el
- Page 191 and 192: cui Herus Chremes respondes: Refina
- Page 193 and 194: nonfic autem Pulmones, qui in viole
- Page 195 and 196: purinvocat Hippocrates, ulcus callo
- Page 197 and 198: Comentario:El capítulo XXXIII de B
- Page 199 and 200: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 201 and 202: magis in medio, quam in extremitati
- Page 203 and 204: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 205 and 206: sicuti & tenuissiman diaetam, quoti
- Page 207 and 208: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 209 and 210: horas aliquot interpolate opere suo
- Page 211 and 212: anhelitus cohibitione opus est ad a
- Page 213: Comentario:Una peculiar voz…No mu
- Page 217 and 218: tanquam id morbid anfa extitiffet;
- Page 219 and 220: mox allium pane comedit; & in confu
- Page 221 and 222: Para Ramazzini las causas determina
- Page 223 and 224: undur, uti acutae febres, morbid pe
- Page 225 and 226: Golpes derivados de aparejos o con
- Page 227 and 228: sunt Deuteronomii verba: Habebis ex
- Page 229 and 230: considerandam inquit; siquidem si c
- Page 231 and 232: is sigillum, et tristissimam mortis
- Page 233 and 234: Comentario:A veces los técnicos no
- Page 235 and 236: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBADE LITE
- Page 237 and 238: damna, quae cacochylian, licet Jovi
- Page 239 and 240: cujus propia est prudentia, ut Merc
- Page 241 and 242: Privilegio, impune incedant; quod n
- Page 243 and 244: sui , ut hujusmodi capillamentis ,
- Page 245 and 246: erat, ac ordo. Sic Homerus: Ut lavi
- Page 247 and 248: um Profesores, sed cum moderamine i
- Page 249 and 250: cometidos por tanto impío como deb
- Page 251 and 252: in charta apparet impressum totum i
- Page 253 and 254: Al grupo de operarios que realizan
- Page 255 and 256: temporis progressu desterré robar
- Page 257 and 258: ción, regular adecuadamente los si
- Page 259 and 260: fuerit, Helmontius, ipfemet refert
- Page 261 and 262: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 263 and 264: ium certe laboriosumest, brachiis p
- Page 265 and 266:
Iidem quoque gibbosi evadunt ex con
- Page 267 and 268:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 269 and 270:
abajo, ya que el serrín le caen so
- Page 271 and 272:
opere vacare. Nec tanti lucrum face
- Page 273 and 274:
mum rapido, mirum non eft figraviff
- Page 275 and 276:
pasaban largas jornadas en las mism
- Page 277 and 278:
jurgis extat Mons Festinus dictus,
- Page 279 and 280:
Comentario:A modo de introducción
- Page 281 and 282:
in mare cecidit; nunc autem reperto
- Page 283 and 284:
sensibili perspiratu, locus enim in
- Page 285 and 286:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 287 and 288:
necnon a sitis & inediae tolerantia
- Page 289 and 290:
Tirando tórtolas o codornices en l
- Page 291 and 292:
ex hac mixtura acres particulas com
- Page 293 and 294:
no contaminamos nuestros ríos. Tra
- Page 295 and 296:
dentem, honestisque moribus praedit
- Page 297 and 298:
moderatio. Iis quae carnibus abstin
- Page 299 and 300:
non atis noctu somnum captasse vide
- Page 301 and 302:
Quoniam vero quearere quis posset,
- Page 304 and 305:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBAHipócr
- Page 306 and 307:
jardín de Antonio Castor y conoci
- Page 308 and 309:
con el título de Methodus curandis
- Page 310 and 311:
CelsoAulo Cornelio Celso (ca.25 a.
- Page 312 and 313:
capaz de realizar las operaciones d
- Page 314 and 315:
ta el 25%: unos 4 L) y extravascula
- Page 316 and 317:
sia. Diágoras y Erasístrato lo co
- Page 318 and 319:
Ha quedado obsoleta, aunque se la p
- Page 320 and 321:
gisto + cenizas o Metal = flogisto
- Page 322 and 323:
pas antes de quedar el que ahora ti
- Page 324:
ENSAYO “De Morbis Artificum Diatr