profperoeventu, praefcrpfiffe. Profecto its, quibusvolupe eft hoc remedio uti, in Officina ChymicaVifcerum elaborato, longe falubriorem puraremurina hominis fani, quam morbofi potum, uti fcite,&eleganter oftenditD. Rofinus Lentlius in EphemeridibusGerman de Verumnon tam facile cuiquam perfuaderi poteft, ut alienamurinamforbeat nifi interdum urinam pueri, quamtamen imbecilliorem urina Virili cenfeo, dum urinaepuerorum ut plurinum decolores funt ac velutiresfatua, exquibus non multum Spiritus ac Salisvolatilis elici poffit.Nemo fere eft ex Chymicorumfamlia, qui perperfpagyrycam analyfin examen aliquodde urina humana non inftituertit. Cum enimfaponariamac deterforiam vim in illa omnes agnofcant,obvaria ac omnigena Salia, quae in ipfahofpitantur,non adeó facile eft definire, quid in illa dominatumhabeat : Latex enim aquofus, feu Serumfanguinis, dum per VafAa fanguiflua in orbemfertur,Sales diverti generis ob tam diverfa efculenta&potulenta, quae affumimus, in quibustot varil acdivertfi fapores refident, abforbet,& per renales tubulosad Veficam deferí,ex quo fit, ut urina variosac diversos fapores adfcifcat, ut plurimum autemfaledinem praeferat cum aliquo amarore.ElegantiffimumTraetatum de urinis Vvillifiusconfcripfit, ftatuens in urina humana portionemmaganm aquofi laticis, minorem vero Salis, sulphuris,& Terra, ac portionem aliquam Spiritus: urinahumana multum falis communis ineffe , cum exilla rxtrahi poffit spiritus acidus, Chymicae opertionesfatis oftendunt; quale veròf it Sal urinae,& cujufnamindolis, nontam facile eftdecernere, quamvisin id operismultum infudarint Artis Magiftri.Ingenuèquidem Helmontius fatetur, Sal lotii in-In toto Naturae Syftemete fibi fimile non haberenon onim talis eft marinus,fontalis, rupeus, gemnumnon nitrum, non petra, non aluminis, auboracis,non denique naturalium ullins, ut neque …Salurina, vel armentorum.Multo autmem difficiliuscrediderim ftatui poffe, cujus naturae fit Salotiihumani, quam quodeumque aliud alterius fpecieiAnimalium, cum Brutorum multo fimpliciotfit vietus,quám hominum, qui cibaria elementa per omniaingenrunt, ac fimul affiscommifcent olixa, fimulconcbylia turdis, ut ait Horatius. Specifica tamen,&generofa remedia ex lotio humano ad variosufus,& crónicos morbos oppugnandos parari nemonon novit,& noftra hac aetate Spiritus Salis Ammoniaci,qui urinae coboles eft, pro polichrefto habetur.Ut ad propofitum de urina foetida, qua utunturFullones ad purgamenta veftium,fcio equidem,orina en distintas enfermedades, como en la hidropesía,aunque el hecho le resultó fatal a un allegadodel Rey Antígono, quien, corno cuenta Celso , aligerósu muerte bebiendo su propia orina, aunque elautor reconoce por su parte, que aquel hombrehabía sido de una intemperancia de todos conocida.Con la observación acerca del poder de la orina comoestimulante del flujo menstrual está de acuerdola información de Plinio" el cual señala "con laevaporación de la orina de niños impúberes se promuevela menstruación de las mujeres". Este remedioparece tener algo de razón y fácilmente se podríahacer la prueba, especialmente con orina evacuadapor la mañana, la que Van Helmont denomina"orina de sangre" ". Así como para descongestionarlas obstrucciones de las vísceras se recomiendansal amoniacal y así como de la orinahumana más sal común se obtiene sal artificial(como es natural — que en otro tiempo se solíatraer de África — se suele encontrar en la arena,procedente de la orina de los camellos, junto altemplo de Júpiter Amón), de la misma manera laorina humana, que extrae por absorción distintassales de la masa sanguínea y arrastra consigo elsuero, al ser transportada en circulación por el organismobajo forma de líquido seroso, adquiere poderdesobstruyente. Dice Solenander " que él harecetado, con éxito, a los campesinos enfer-mos delhígado y del bazo beber su propia orina. Yo soy dela opinión de que a aquellos que se complacen enutilizar este remedio, elaborado en el laboratorioquímico de las vísceras, es mucho más saludablebeber orina de hombre sano que de hombre enfermo,como científica y elegantemente lo hizo ver D.Rosino Lentilio en sus Efemérides germánicas", alexaminarlo. No es tan fácil persuadir a nadie á quebeba orina ajena a no ser, a veces, la de un niño,que tiene, creo, menos vigor que la de hombre,siendo la orina de los niños, por lo común, baja decolor y como insípida y de la que no se puede sacarmucho espíritu ni sal volátil. Se puede afirmar queprácticamente no hay ningún químico , que, a travésdel análisis espagírico, no haya hecho algúnexamen de la orina humana. A pesar de que todo elmundo conoce el poder jabonoso y detergente quetiene, a causa de todos los tipos de sales que tienensu asiento, no es tan fácil determinar qué es la quetiene la primacía. En efecto, el humor acuoso o suerode la sangre, al ser arrastrado, a través del organismo,por los vasos sanguíneos, va absorbiendosales de diverso tipo debido a los tan distintos alimentosy bebidas que tomamos, yendo a parar a la79
Chymicos tam de urina resentí hominis fani, quámveteri poft longam digeftionem in fimo equino locutosfuiffe, fed apud eofdem non multum difcriminisadverto inter Salem, & Spiritum volatilem, quiab utraque urinae fpcie edueitur; imo CollectenaeChymicae Leydenfis Auetores, forum recenti urinahominis fani utuntur ad operaciones fuas perficiendas,cum tamen in urina foetida, ac veterrima majorvis deterforia Fullonibus agnofcatur, quám in recenti,quam vis rationem ignorent. Ariftóteles quaerit,cur urina foetidior reddatur, quo diutius in corporedetenta fuerit: problematice refpondet, aitque,in forlan fieri, quia ob longiorem moram urina craffioreffici foleat, recens veró potioni ingefta fimifimilis fit, at forfan quaefito meliús fatisfieret, dicendo,magis foetere urinam diu retentam, quod eafit urina fanguinis, quae fecum deferat maffae fanguineaeimpuritates abforptas, altera veró fit urinapotus.Forfan ergo urina hominum diu affervata,qualis eft Fullonum, acin teftis illis fracedine imbutisfermentata,exhalante aquofo humore, acriorfit,& magis abfteriva pro ufu Fullonum. Columellapro ovium fcabifarum remadio urinam humanamveterem,per nares& os infufam, commendat, imopecudem puftulofam jubet defodiendam in fcrobeprope limen refupinatam in fcrobe prope limen refupinatam,fuper quam totus grex mejat, quo pactoait fanitati reftitui.At abtrudet aliquis ,fi hominumurinae tam egregios praeftant ufus,& ex iis tot paranturremedia, quae vi polleant deobftrundi, &chronicos morbos oppugandi,& hanc ob caufamforfan Fullones olim non tentarentur podraga; undefit quód iidem, ut fuperius dictum, cachectici fiant,lentis febribus, aliifque morbis ab humorum infarctuobnoxii Verum reponam ego,non tam ab urinaefoetidae graveolentia, quam à lanis oleo imbutis,&diuturna mora Lanificum in locis conclufis, & fordidis,ubi degunt feminudi, Operarios praedictisaffectibus laborare: foetidos tamen halitus continuoper nares, & os fufceptos spirituum animalium puritatemfoedare,indubium eft; ac quemadmodumlongior mora in loco odoribus a lioquin gratis oppleto,noxas, parit,haud fecus cenfendum de iis, quiinfuaves funt, quamvis aliquando ad fpritum torporemexcutiendum adhibeantur. Antequam claudamhoc capuz, lubet hic refere , antiquitus in hac CivitateArtem Fullonicam ( cujus modo pauca funtveftigia)adeo, excelluif , ac tam lucrofam exftitiffe,ut Fullo olim in ventus fuerit, qui eo opulentiaedevenit, ut Mutinenfi populo munus gladiatoiumexhibuerit quod eodem tempore Bononiae, quoqueSutor praeftitit; quare horum duorum Artificumvejiga a través de los canales renales; asi se derivaque la orina adquiera sabores diversos y variados,aunque principalmente predomine el salobre unidoa un cierto amargor. Willis ha compuesto un documentadísimoTratado sobre los orines, estableciendoque en la orina humana hay una parte mayorde humor acuoso, otra menor de sal, azufre y tierra,así como alguna porción de espíritu. Las elaboracionesquímicas dejan ver con suficiente claridadque en la orina humana hay gran cantidad de salcomún, pudiéndose extraer de ella espíritu ácido.Ahora bien, cual es la sal propia de la orina y dequé índole es. Aunque en averiguarlo han trabajadomucho los maestros del arte química. Van Helmontreconoce que la sal de la orina humana no tiene semejanteen toda la naturaleza. En efecto, no esigual a ella ni "la sal marina, ni la de las fuentes, nila de las rocas, ni la sal gema, ni el nitrato, ni la salpétrea, ni la de aluminio o la de bórax; finalmente,ninguna tampoco de las naturales, como la sal de laorina incluso de animales". Mucho más difícil espoder establecer cuál es la naturaleza de la orinahumana que la de cualquier otra especie animal, alser la alimentación de los brutos mucho más elementalque la de los hombres, que ingieren elementosnutritivos a través de todo tipo de manjar exquisito,"y mezclan, todo junto, lo cocido con lo asadoy el molusco con los tordos", como dice Horacio .Todo el mundo sabe que con la orina humana sepreparan remedios específicos y efectivos de diversosusos, tendentes a curar enfermedades crónicas,y en nuestros tiempos el espíritu de sal amoniacal,que es un pariente de la orina, es considerado corno"la purga de Benito".Volviendo al tema de la mal oliente orina que utilizanlos bataneros en la limpieza de los vestidos,conozco que los químicos han dicho lo mismo sobrela orina reciente del hombre sano que sobre lavieja que ha permanecido largo tiempo entre el fiemode caballo; pero en ellos advierto muy poca diferenciaentre la sal y el espíritu volátil que se sacade ambas clases de orina. Es más, los autores de laColección química Leyden se solamente usan orinareciente de hombre sano en sus trabajos, a pesar deque entre los bataneros es cosa sabida que la maloliente y vieja orina tiene mayor poder limpiador,por mucho que se desconozca la causa. Aristótelesse pregunta por qué es más fétida la orina cuantomás tiempo es retenida dentro del cuerpo. Su respuestaes problemática cuando dice que tal vez sedeba a que, al permanecer allí más tiempo, la orina80
- Page 4 and 5:
El Instituto Nacional de Seguridad
- Page 6 and 7:
ÍNDICE DE CONTENIDOSTRATADO SOBRE
- Page 8 and 9:
XXIV. Lapicidae (Canteros, Trabajad
- Page 12 and 13:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBALas man
- Page 14 and 15:
Módena y Países Bajos), pueden ha
- Page 16 and 17:
Ramazzini le lleve a citar admirado
- Page 18:
Cabe resaltar la grandiosa labor ll
- Page 22 and 23:
Morbis Artificum subiturum video, v
- Page 24:
Cum ad Aegrotum deveneris, interrog
- Page 27 and 28:
gingivarum ulcera, artuum dolires a
- Page 29 and 30:
Asthamatis speciera quamdam describ
- Page 31 and 32:
metallorum, , & fosfilium, quae hab
- Page 33 and 34:
Naturae consilio, u tunde malum pro
- Page 35 and 36:
electrolítica. Esta técnica se ut
- Page 37 and 38:
motum impediiffe. Nimius effem, fi
- Page 39 and 40: ob torporem inductum, & vim fentien
- Page 41 and 42: Esta última vía de entrada se enc
- Page 43 and 44: corium, per quod Mercurius alioquin
- Page 45 and 46: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 47 and 48: Ut ad penfum meum redeam, chymicis
- Page 49 and 50: opera indigent. Mirari autem defii,
- Page 51 and 52: Comentario:El autor comienza su art
- Page 53 and 54: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 55 and 56: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 57 and 58: Specularii ergo Artifices, Mercuriu
- Page 59 and 60: Fere colorum materiam e mineralium
- Page 61 and 62: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 63 and 64: Comentario:Ramazzini reconoce la du
- Page 65 and 66: Sero vaccino, atque amulfionibus fe
- Page 67 and 68: adfcribunt Recentiores , uti Caefal
- Page 69 and 70: ergo tunc temporis oblaedit Artific
- Page 71 and 72: Mitridatum, ac ea quae fpecifica vi
- Page 73 and 74: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 75 and 76: ComentarioLo que más me ha llamado
- Page 77 and 78: lassitudinem incideret, tunc miser
- Page 79 and 80: Fascinationem similiter, quae per o
- Page 81 and 82: Ya, hace unos 2500 años, en Babilo
- Page 83 and 84: Desde cualquier percepción, consid
- Page 85 and 86: utebantur Fullones ut Veftes purpur
- Page 87 and 88: maligna Serofitate, in Vulgus vagar
- Page 89: in publicas vias conjectis, ob grav
- Page 93 and 94: mascarillas respiratorias adecuadas
- Page 95 and 96: qui claufo Cubiculo, & ubi mullum f
- Page 97 and 98: hujufmodi minifteria ad loca vilior
- Page 99 and 100: femper licet, aliquid labis humorib
- Page 101 and 102: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 103 and 104: corporibus enim obefis, & ubi craff
- Page 105 and 106: Spirituum Medicina juxta Modernos o
- Page 107 and 108: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 109 and 110: Id autem tribus ex causis agebant,
- Page 111 and 112: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 113 and 114: eddit, non tam funefta eft, nec tam
- Page 115 and 116: Comentario:En la naturaleza el ciel
- Page 117 and 118: egregié explicat Martinnus noster
- Page 119 and 120: potissimum in iis Nutricibus, quae
- Page 121 and 122: Nutrices proprio Viro penitùs segr
- Page 123 and 124: cos ductus propellendo versus mamma
- Page 125 and 126: quae nunquam nubunt, lac in mammis
- Page 127 and 128: Si verò passiones hystericae à ni
- Page 129 and 130: se ipsas sensim exhauriunt, & Infan
- Page 131 and 132: pítulo, como pústulas, sarna, cos
- Page 133 and 134: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 135 and 136: aceto extractio, ut chymicae operat
- Page 137 and 138: quuae per Spiritum Sal. Armoniaci f
- Page 139 and 140: Non femel, nee fine admiratione mih
- Page 141 and 142:
tempus faltem, quo tali minifterio
- Page 143 and 144:
tos de Hajji Firuz Tepe en los Mont
- Page 145 and 146:
succo fermentatur, et fauces non so
- Page 147 and 148:
Romanos quoque ab Urbe condita usqu
- Page 149 and 150:
Comentario:¿Qué otra cosa hay par
- Page 151 and 152:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 153 and 154:
quodcumque ex lino contextum opus a
- Page 155 and 156:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 157 and 158:
volatilium, quibus ad turgentiam sa
- Page 159 and 160:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 161 and 162:
El Instituto Nacional de Silicosis
- Page 163 and 164:
His addendum, quod dum linteamina,
- Page 165 and 166:
obruantur, ut infra aquam demersa p
- Page 167 and 168:
das, fungicidas, nematocidas y otro
- Page 169 and 170:
inquam, creyere licet variis aegrit
- Page 171 and 172:
Los baños de más reconocido prest
- Page 173 and 174:
modum illos curandi varium inibi es
- Page 175 and 176:
morborum in pejorem statum lapsus.
- Page 177 and 178:
con óxido metálico para formar un
- Page 179 and 180:
doctiffimus Mercurialis, ubi ait, f
- Page 181 and 182:
Comentario:Tras la lectura del Cap
- Page 183 and 184:
data opera, ad hujusmodi spectaculu
- Page 185 and 186:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 187 and 188:
more habet publicos proventus condu
- Page 189 and 190:
Lo que ocurrió antes del 70, en el
- Page 191 and 192:
cui Herus Chremes respondes: Refina
- Page 193 and 194:
nonfic autem Pulmones, qui in viole
- Page 195 and 196:
purinvocat Hippocrates, ulcus callo
- Page 197 and 198:
Comentario:El capítulo XXXIII de B
- Page 199 and 200:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 201 and 202:
magis in medio, quam in extremitati
- Page 203 and 204:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 205 and 206:
sicuti & tenuissiman diaetam, quoti
- Page 207 and 208:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 209 and 210:
horas aliquot interpolate opere suo
- Page 211 and 212:
anhelitus cohibitione opus est ad a
- Page 213 and 214:
Comentario:Una peculiar voz…No mu
- Page 215 and 216:
initium morbis pectoris, fluxiohibu
- Page 217 and 218:
tanquam id morbid anfa extitiffet;
- Page 219 and 220:
mox allium pane comedit; & in confu
- Page 221 and 222:
Para Ramazzini las causas determina
- Page 223 and 224:
undur, uti acutae febres, morbid pe
- Page 225 and 226:
Golpes derivados de aparejos o con
- Page 227 and 228:
sunt Deuteronomii verba: Habebis ex
- Page 229 and 230:
considerandam inquit; siquidem si c
- Page 231 and 232:
is sigillum, et tristissimam mortis
- Page 233 and 234:
Comentario:A veces los técnicos no
- Page 235 and 236:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBADE LITE
- Page 237 and 238:
damna, quae cacochylian, licet Jovi
- Page 239 and 240:
cujus propia est prudentia, ut Merc
- Page 241 and 242:
Privilegio, impune incedant; quod n
- Page 243 and 244:
sui , ut hujusmodi capillamentis ,
- Page 245 and 246:
erat, ac ordo. Sic Homerus: Ut lavi
- Page 247 and 248:
um Profesores, sed cum moderamine i
- Page 249 and 250:
cometidos por tanto impío como deb
- Page 251 and 252:
in charta apparet impressum totum i
- Page 253 and 254:
Al grupo de operarios que realizan
- Page 255 and 256:
temporis progressu desterré robar
- Page 257 and 258:
ción, regular adecuadamente los si
- Page 259 and 260:
fuerit, Helmontius, ipfemet refert
- Page 261 and 262:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 263 and 264:
ium certe laboriosumest, brachiis p
- Page 265 and 266:
Iidem quoque gibbosi evadunt ex con
- Page 267 and 268:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 269 and 270:
abajo, ya que el serrín le caen so
- Page 271 and 272:
opere vacare. Nec tanti lucrum face
- Page 273 and 274:
mum rapido, mirum non eft figraviff
- Page 275 and 276:
pasaban largas jornadas en las mism
- Page 277 and 278:
jurgis extat Mons Festinus dictus,
- Page 279 and 280:
Comentario:A modo de introducción
- Page 281 and 282:
in mare cecidit; nunc autem reperto
- Page 283 and 284:
sensibili perspiratu, locus enim in
- Page 285 and 286:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 287 and 288:
necnon a sitis & inediae tolerantia
- Page 289 and 290:
Tirando tórtolas o codornices en l
- Page 291 and 292:
ex hac mixtura acres particulas com
- Page 293 and 294:
no contaminamos nuestros ríos. Tra
- Page 295 and 296:
dentem, honestisque moribus praedit
- Page 297 and 298:
moderatio. Iis quae carnibus abstin
- Page 299 and 300:
non atis noctu somnum captasse vide
- Page 301 and 302:
Quoniam vero quearere quis posset,
- Page 304 and 305:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBAHipócr
- Page 306 and 307:
jardín de Antonio Castor y conoci
- Page 308 and 309:
con el título de Methodus curandis
- Page 310 and 311:
CelsoAulo Cornelio Celso (ca.25 a.
- Page 312 and 313:
capaz de realizar las operaciones d
- Page 314 and 315:
ta el 25%: unos 4 L) y extravascula
- Page 316 and 317:
sia. Diágoras y Erasístrato lo co
- Page 318 and 319:
Ha quedado obsoleta, aunque se la p
- Page 320 and 321:
gisto + cenizas o Metal = flogisto
- Page 322 and 323:
pas antes de quedar el que ahora ti
- Page 324:
ENSAYO “De Morbis Artificum Diatr