e. nequid nimis, persaepé enim Monialium multaeseverioris disciplinae studiosae se ipsas conficiunt,& in ipso juventae flore sanguine & viribus exhaustae,nom solúm valetudinariae, sed etiam morbosaefiunt, atque morosae caeteris Monialibus, 6 Medicis,á quipus prompta remedia exingunt. Hic referrelubet quae de Virginum jejuniis refert D. Hieronymusin laudata Epistola ad Demetriadem; sic debesjejunare, ut nom palpites, ó respirare vix possis, ócomitum tuarum vel porteris, vel trabaris manibus,sed ut fracta corporis appetitu, nec in lectione, necin psalmis, nec in virgiliis solita quid minus facias;Jejunium non perfecta vitus, sed caeterarum virtutumfundamentum est, sanctificatio, asque pudicitia.Parcus cibus, ventier Server esuriens triduanijijuniis praferiur. Nihil porró est, quod bonan Monialiumvaletudinem magis infirmet, quám quod sibeneficio gaudere non possint, quod ex somno justo& naturali obtinetur. Etenim cum Monialibus utplurimum mos sit somnum in amplo & longo conclavi,quod dormitorium vocant, capere, unaquaequein suo cubili, quamvis justum tempos illis exMonasterio instituto sit destinatum, neque unt tamenper totum illud tempos somno indulgere, siquidemcum onces simul eodem in loco conclusae sint,ex iis aliae tussiant, aliae suspirent, aliae altum stertant,aliae somnient, & obloquantur, graves patiunturinterdum vigilias, & cum matutinis horis suaviusdormiunt, ad fonun campanae surgendum electo, & Templum adeundum. Praeter vigilias aliudquoque acredit incommodum quod non admodumbonus odor iis in locis, ubitot Virgines simul dormiuntpersetiatur, in quensit quis mane pedem immitat,nares sibi percelli sentiat, quod moniales,licet assuetae ingratum habent, qualem odorem vocantdormiticio. Hipócrates in Libris Epidemiorumsomnum laudabat in frigore cooperto, in amplo scilicetconclavi sed straguli esse bene coopertum, nesomnus a frigore perturbetur, aer enim, qui per osinspiratur purgatior est, qua de re alibi diximus.Longe placidiorem somnum capiunt hae Moniales,quae singulae suam cellulam habent, hyeme praesertim,placidius emim dormiunt, & permissum illistempos ad quietem implent, non ita vero aestare.Aliud quoque incomodum vitare ion possunt, limitumquin aerem inquinatum ab halitibus, qui jugitera corpore expirat per os, nares resorbeant. Adhujusmodi incommodum quantum licet vitantum,iis suasor sum, ut dormitorii valvas, non solum aestete,sed etiam hyeme modice apertas reliquant, adaerem recenandum, ut inter internum, & externumaliquod it comercium; siquae vero sint, quae sibipor su patrimonio, pueden permitírselo. Las debuey, de cerdo, de liebre, son difíciles de digerir ygeneran jugos grasos. Existe en Módena un ilustremonasterio de monjas de las que llaman Salesas porSan Francisco de Sales, que fue edificado por laprodigalidad de la Serenísima Duquesa Laura, yprovisto con latifundios abundantes. Estas monjasno emplean más carne que la de ternera, para tenerla mejor salud posible y servir a Dios con espíritujubiloso. Es bueno para las monjas tener la sangreespirituosa y en situación de fluir siempre a travésde los vasos, más en la edad que conviene así. Séque, por sus hábitos y normas, están obligadas amortificar sus cuerpos con ayunos frecuentes, perotambién en esto viene bien el famoso dicho “nadaen exceso”. Pero, con frecuencia muchas monjas,por deseo de disciplina más dura, acaban con ellasmismas y, exánimes de sangre y de fuerzas en lamisma flor de la juventud, se tornan no solo débiles,sino enfermizas, y molestas para las demásmonjas y para los médicos, a los que exigen remediosrápidos. De esto quiero recordar lo que, sobrelos ayunos de las vírgenes, dice San Jerónimo en lacarta citada a Demetríade: “Debes ayunar no deforma que casi no tengas pulso ni puedas respirar ytengas que ser portada o arrastrada en manos de tuscompañeras, sino mejor de manera que, doblegandoel apetito del cuerpo, ni en la lectura, ni en los salmos,ni en las vigilias hagas menos de lo habitual.El ayuno no es la virtud perfecta, sino el origen delas demás virtudes; también la pureza y la santidad.Una comida frugal, un estómago nunca bien satisfechoes preferible a los ayunos de tres días”. Prosiguiendo,nada daña más la buena salud de las monjasque no gozar del beneficio que procede del sueñonatural y justo. Así, es habitual entre ellas, dormiren el recinto largo y ancho, que llaman dormitorio,cada una en su camarilla, y aunque por lasnormas del monasterio tengan marcado el tiempoadecuado para el sueño, no pueden entregarse porcompleto a él; como están todas encerradas en elmismo espacio, algunas tosen, otras suspiran, otrasroncan y otras hablan mientras sueñan y hablan enellos, sufren a veces duras vigilias, y cuando mástranquilas duermen, en las primeras horas de la mañana,deben levantarse de la cama, al toque de lacampana para ir al oratorio. Además de las vigilias,se suma otro inconveniente: en estas estancias dondeduermen tantas vírgenes juntas se percibe untufo desagradable, y si se entra por la mañana, taladrarála nariz; hasta ellas mismas, aunque acostumbradasa él, lo consideran incómodo y lo llaman287
non atis noctu somnum captasse videantur, aestatepraesertim, quo tempore breviores sunt noctes,somnos diurno ad aliquam horam supplendum anecibum ex Celii monitu: longis diebus meridiari potiusante cibum, utile est, fin minus postium, hyemepotissinum totis noctibus conquiescere. At si nontam facile est sacris hisce Virginibus iis beneficiisgaudere, quae praestar somnus, perfacile quidemesset ea consequi, quae laudabilis corporis exertitatioconferre posset. Si qualis sit Monialium vitacontemplemur, eam ut plurimum sedentariam essedeprehendemus, dum in suis Ergasteriis inter ArtesMinervae delicatiores, vel acupingendo, sive quidaliud simile efficiendo , sive in Templis canendo,meditando, maiorem diei, partem traducunt, atquehoc est, quod illas nec diu nec bene valere sinit. Atdicent hipase canere & psallere exsercitii genus esse,cui non erant asuetae, cum propriis in domibusapud suos Parentes degerent. Non negarim equidemquin cautus & psalmodia inter exercitia locum habeant,sed dico haec non sufficere, nisi totum corpusquoque convenieri motu exerceatur. Verumexercitium appellabat Plato, in quo motus sit inseipso & exsemetipso. Lectio sola & cantus Pulmonesexcent, non totum corpus. Urgebunt hipasesungulidiebus, matutinis horis, antemeridianis, vespertinisquoque etiam pernoctem, toto corporeexecceri ad Campanas in motus ciendas, quod notamleve exercitii genus est, ut totum corpus nonincalescat, ac interdum sudore non dissont. Hujusmodiexercitationem imporbare non audeo, nisi totamviciniam cogerent ad malta mala illis imprecanda.Memini me non simel curasse juvenculasMoniales, gravissimis destillationibus detentas,cum media hyeme nictu etiam ad multas horas inturris summitae fonum campanae totis viribus incumberent,aliquem diem festum praenunciandum,ac praesentim ubi aliqua puella sit velanda. Egocerte non satis admiror quomodo cunctis Monialibusin ómnibus fere Civitatibus tam gratum sit hocaurium tormentum. Non desunt alia exercitia,quibus totum corpus, & singulae partes corpore exerceantur,vetuli manus, pedes, quale est optextorium,at nullam textrinam in Monasterium mihi unquamvidere obtigit; si quid autem est quod ab obstructionibusnaturalium viscerum praeservet, ac siadsint aes facile expediat, maxin est ars texendi, ubitotum corpus in exercitio est nunquam certe robustiores& coloratiores sole esse mulieres, quam textrices.Mulierem forte quis inveniet, quae sivi linum,O lanans, O rata est consilio manuum suarum,sic ex Sacristeris habemus. Olim quidem Virgini“dormiticio”. Hipócrates, en el libro “De las epidemias”,recomendaba dormir abrigado al fresco, esdecir, en un amplio recinto, pero bien cubierto demantas para que el frío no perturbe el sueño porqueel aire que se inspira así por la boca es más puro,cómo ya se dijo en otro lugar. Las monjas que tienensu propia celda disfrutan de un sueño muchomás tranquilo, especialmente en invierno; duermencon más sosiego y apuran el tiempo concedido paradormir, excepto en verano. Existe además otro inconvenienteinevitable, que reabsorben por la bocay por la nariz el aire contaminado por los hálitosexpelidos continuamente por su cuerpo. Para atenuaren lo posible este inconveniente, es aconsejabledejar entornadas las puertas de la estancia, nosolo en verano, sino también en invierno, para queel aire se renueve y así exista algún intercambioentre el de fuera y el de dentro; y si algunas creenque por la noche no han disfrutado lo suficiente delsueño, sobre todo el verano, donde los noches sonmás cortas, debe completarlo con alguna hora desueño, durante el día antes de la comida, según recomiendaCelso: “En los días largos conviene dormirla siesta, mejor antes de comer, y si no, después;en invierno, mejor descansar durante toda lanoche”. Pero si a estás vírgenes consagradas no lesresulta fácil gozar de los beneficios que el sueñoproporciona, si les debería resultar muy sencillodisfrutar de los que ofrece un ejercicio corporal encomiable.Por lo general, la vida de las monjas essedentaria, ya que pasan la mayor parte del día ensus obradores, dedicadas a las más delicadas artesde Minerva, bordando o en actividades parecidas, oen la iglesia, meditando o cantando, y por esto notienen larga ni buena salud. Pero ellas dirán quecantar y recitar salmos es un tipo de actividad a laque no estaban habituadas, cuando vivían en suscasas con sus padres. Desde luego yo no negaríaque la salmodia y el canto puedan considerarseejercicios; pero digo que no es suficiente si no seejercita también el cuerpo entero con movimientosadecuados. Platón llamaba verdadero ejercicio aaquel en que el movimiento se realiza en sí mismoy por si mismo. La lectura y el canto ejercitan lospulmones pero no el cuerpo entero. Ellas porfiaránen que todos los días, de madrugada, por la mañana,por la tarde e incluso durante la noche, ejercitantodo el cuerpo al dar movimiento a las campanas,lo cual no supone un género de ejercicio tan leveque no se caliente el cuerpo entero, y no suden. Nome atrevo a rechazar ese ejercicio, salvo por quefuerzan a todo el vecindario a proferir duros y288
- Page 4 and 5:
El Instituto Nacional de Seguridad
- Page 6 and 7:
ÍNDICE DE CONTENIDOSTRATADO SOBRE
- Page 8 and 9:
XXIV. Lapicidae (Canteros, Trabajad
- Page 12 and 13:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBALas man
- Page 14 and 15:
Módena y Países Bajos), pueden ha
- Page 16 and 17:
Ramazzini le lleve a citar admirado
- Page 18:
Cabe resaltar la grandiosa labor ll
- Page 22 and 23:
Morbis Artificum subiturum video, v
- Page 24:
Cum ad Aegrotum deveneris, interrog
- Page 27 and 28:
gingivarum ulcera, artuum dolires a
- Page 29 and 30:
Asthamatis speciera quamdam describ
- Page 31 and 32:
metallorum, , & fosfilium, quae hab
- Page 33 and 34:
Naturae consilio, u tunde malum pro
- Page 35 and 36:
electrolítica. Esta técnica se ut
- Page 37 and 38:
motum impediiffe. Nimius effem, fi
- Page 39 and 40:
ob torporem inductum, & vim fentien
- Page 41 and 42:
Esta última vía de entrada se enc
- Page 43 and 44:
corium, per quod Mercurius alioquin
- Page 45 and 46:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 47 and 48:
Ut ad penfum meum redeam, chymicis
- Page 49 and 50:
opera indigent. Mirari autem defii,
- Page 51 and 52:
Comentario:El autor comienza su art
- Page 53 and 54:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 55 and 56:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 57 and 58:
Specularii ergo Artifices, Mercuriu
- Page 59 and 60:
Fere colorum materiam e mineralium
- Page 61 and 62:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 63 and 64:
Comentario:Ramazzini reconoce la du
- Page 65 and 66:
Sero vaccino, atque amulfionibus fe
- Page 67 and 68:
adfcribunt Recentiores , uti Caefal
- Page 69 and 70:
ergo tunc temporis oblaedit Artific
- Page 71 and 72:
Mitridatum, ac ea quae fpecifica vi
- Page 73 and 74:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 75 and 76:
ComentarioLo que más me ha llamado
- Page 77 and 78:
lassitudinem incideret, tunc miser
- Page 79 and 80:
Fascinationem similiter, quae per o
- Page 81 and 82:
Ya, hace unos 2500 años, en Babilo
- Page 83 and 84:
Desde cualquier percepción, consid
- Page 85 and 86:
utebantur Fullones ut Veftes purpur
- Page 87 and 88:
maligna Serofitate, in Vulgus vagar
- Page 89 and 90:
in publicas vias conjectis, ob grav
- Page 91 and 92:
Chymicos tam de urina resentí homi
- Page 93 and 94:
mascarillas respiratorias adecuadas
- Page 95 and 96:
qui claufo Cubiculo, & ubi mullum f
- Page 97 and 98:
hujufmodi minifteria ad loca vilior
- Page 99 and 100:
femper licet, aliquid labis humorib
- Page 101 and 102:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 103 and 104:
corporibus enim obefis, & ubi craff
- Page 105 and 106:
Spirituum Medicina juxta Modernos o
- Page 107 and 108:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 109 and 110:
Id autem tribus ex causis agebant,
- Page 111 and 112:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 113 and 114:
eddit, non tam funefta eft, nec tam
- Page 115 and 116:
Comentario:En la naturaleza el ciel
- Page 117 and 118:
egregié explicat Martinnus noster
- Page 119 and 120:
potissimum in iis Nutricibus, quae
- Page 121 and 122:
Nutrices proprio Viro penitùs segr
- Page 123 and 124:
cos ductus propellendo versus mamma
- Page 125 and 126:
quae nunquam nubunt, lac in mammis
- Page 127 and 128:
Si verò passiones hystericae à ni
- Page 129 and 130:
se ipsas sensim exhauriunt, & Infan
- Page 131 and 132:
pítulo, como pústulas, sarna, cos
- Page 133 and 134:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 135 and 136:
aceto extractio, ut chymicae operat
- Page 137 and 138:
quuae per Spiritum Sal. Armoniaci f
- Page 139 and 140:
Non femel, nee fine admiratione mih
- Page 141 and 142:
tempus faltem, quo tali minifterio
- Page 143 and 144:
tos de Hajji Firuz Tepe en los Mont
- Page 145 and 146:
succo fermentatur, et fauces non so
- Page 147 and 148:
Romanos quoque ab Urbe condita usqu
- Page 149 and 150:
Comentario:¿Qué otra cosa hay par
- Page 151 and 152:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 153 and 154:
quodcumque ex lino contextum opus a
- Page 155 and 156:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 157 and 158:
volatilium, quibus ad turgentiam sa
- Page 159 and 160:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 161 and 162:
El Instituto Nacional de Silicosis
- Page 163 and 164:
His addendum, quod dum linteamina,
- Page 165 and 166:
obruantur, ut infra aquam demersa p
- Page 167 and 168:
das, fungicidas, nematocidas y otro
- Page 169 and 170:
inquam, creyere licet variis aegrit
- Page 171 and 172:
Los baños de más reconocido prest
- Page 173 and 174:
modum illos curandi varium inibi es
- Page 175 and 176:
morborum in pejorem statum lapsus.
- Page 177 and 178:
con óxido metálico para formar un
- Page 179 and 180:
doctiffimus Mercurialis, ubi ait, f
- Page 181 and 182:
Comentario:Tras la lectura del Cap
- Page 183 and 184:
data opera, ad hujusmodi spectaculu
- Page 185 and 186:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 187 and 188:
more habet publicos proventus condu
- Page 189 and 190:
Lo que ocurrió antes del 70, en el
- Page 191 and 192:
cui Herus Chremes respondes: Refina
- Page 193 and 194:
nonfic autem Pulmones, qui in viole
- Page 195 and 196:
purinvocat Hippocrates, ulcus callo
- Page 197 and 198:
Comentario:El capítulo XXXIII de B
- Page 199 and 200:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 201 and 202:
magis in medio, quam in extremitati
- Page 203 and 204:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 205 and 206:
sicuti & tenuissiman diaetam, quoti
- Page 207 and 208:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 209 and 210:
horas aliquot interpolate opere suo
- Page 211 and 212:
anhelitus cohibitione opus est ad a
- Page 213 and 214:
Comentario:Una peculiar voz…No mu
- Page 215 and 216:
initium morbis pectoris, fluxiohibu
- Page 217 and 218:
tanquam id morbid anfa extitiffet;
- Page 219 and 220:
mox allium pane comedit; & in confu
- Page 221 and 222:
Para Ramazzini las causas determina
- Page 223 and 224:
undur, uti acutae febres, morbid pe
- Page 225 and 226:
Golpes derivados de aparejos o con
- Page 227 and 228:
sunt Deuteronomii verba: Habebis ex
- Page 229 and 230:
considerandam inquit; siquidem si c
- Page 231 and 232:
is sigillum, et tristissimam mortis
- Page 233 and 234:
Comentario:A veces los técnicos no
- Page 235 and 236:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBADE LITE
- Page 237 and 238:
damna, quae cacochylian, licet Jovi
- Page 239 and 240:
cujus propia est prudentia, ut Merc
- Page 241 and 242:
Privilegio, impune incedant; quod n
- Page 243 and 244:
sui , ut hujusmodi capillamentis ,
- Page 245 and 246:
erat, ac ordo. Sic Homerus: Ut lavi
- Page 247 and 248: um Profesores, sed cum moderamine i
- Page 249 and 250: cometidos por tanto impío como deb
- Page 251 and 252: in charta apparet impressum totum i
- Page 253 and 254: Al grupo de operarios que realizan
- Page 255 and 256: temporis progressu desterré robar
- Page 257 and 258: ción, regular adecuadamente los si
- Page 259 and 260: fuerit, Helmontius, ipfemet refert
- Page 261 and 262: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 263 and 264: ium certe laboriosumest, brachiis p
- Page 265 and 266: Iidem quoque gibbosi evadunt ex con
- Page 267 and 268: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 269 and 270: abajo, ya que el serrín le caen so
- Page 271 and 272: opere vacare. Nec tanti lucrum face
- Page 273 and 274: mum rapido, mirum non eft figraviff
- Page 275 and 276: pasaban largas jornadas en las mism
- Page 277 and 278: jurgis extat Mons Festinus dictus,
- Page 279 and 280: Comentario:A modo de introducción
- Page 281 and 282: in mare cecidit; nunc autem reperto
- Page 283 and 284: sensibili perspiratu, locus enim in
- Page 285 and 286: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 287 and 288: necnon a sitis & inediae tolerantia
- Page 289 and 290: Tirando tórtolas o codornices en l
- Page 291 and 292: ex hac mixtura acres particulas com
- Page 293 and 294: no contaminamos nuestros ríos. Tra
- Page 295 and 296: dentem, honestisque moribus praedit
- Page 297: moderatio. Iis quae carnibus abstin
- Page 301 and 302: Quoniam vero quearere quis posset,
- Page 304 and 305: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBAHipócr
- Page 306 and 307: jardín de Antonio Castor y conoci
- Page 308 and 309: con el título de Methodus curandis
- Page 310 and 311: CelsoAulo Cornelio Celso (ca.25 a.
- Page 312 and 313: capaz de realizar las operaciones d
- Page 314 and 315: ta el 25%: unos 4 L) y extravascula
- Page 316 and 317: sia. Diágoras y Erasístrato lo co
- Page 318 and 319: Ha quedado obsoleta, aunque se la p
- Page 320 and 321: gisto + cenizas o Metal = flogisto
- Page 322 and 323: pas antes de quedar el que ahora ti
- Page 324: ENSAYO “De Morbis Artificum Diatr