mercuriales nflutiuere, ut ex Mercurio dulci, remedionon adeò metiendo, cauto tamen opus eft; Mercuriusetenim Equo indomito perfimilis eft, quotiesin manus imperitas nciderit, ut ait laudatus Borichiuscafum illuftris Viri referens, cui ardentiffimâfebre laboranti duos pulvillos argento vivo plenosAgÿra quidam in carpo appofuit, un de febriles calorquidem fed una cum nativo & vitali, extinctuseft; adeò fufpecta funt beneficia, quae ab hofte taminfido, ac verfipelle proveniunt, ut de MedicorumMercurio aptè dici poffint, quae de fuo Mercuriocommentus eft Poetarum princeps:__Animas ille evocat Orco, Pallentesalias ad triftia Tartara mittit. Dat Lemnos, admitqueO lumina morte refignat__Un verò è viâ in femitam redeamus, ad corrigendasnoxas ab Hydrargiri afflatu illatas, confulendi eruntScriptores, qui de Venenis, & mineralibus feripfere;in univerfum commendantur e equae vim pollifentfpiritus, & cruoris maffam in motum ciendi, fudorefquepromovendi. Mercurius enim plerumque idhabet, ut torporem inducat, veluti praenarrata accidentiaob fumos mercuriales per os fufceptos fatisteftantur, & autopsia ipta oftendit, fanguine concretointra cordis finus reperto, ut in Simiâ apud Avicennam,quae Argentum vivum biberat, sic aquaeomnes Cardiacae fpirituofae, ipfe quoque Vini Spirituserunt exufu. Spiritus Salis Armoniaci, Therebinthinae,Petroleum nostrum, Sales volatiles, utSal volatile Cornu C. Viperarum, & alii humus naturaecommendantur; Theriaca ob vim opii meritòfufpectaeft. Decoctiones quoque ex plantis alexipharmacis,ut ex Card.B.Scordio, Scorzonera, &fimilibus, efficaciores funt, quàm aquae ex iifdemdeftillatae, quae, ut feitê ait Helmontius, Plantarumfudores funt. Falloppius nofter, ubi de Metallis, &Foffilibus, Auri fcobem, & illius folia proponit,cum nihil fit, cui aretiori complexu promptiùs nubatMercurius, quàm Aurum. Decoctum ex Guajaco àMartiho Lyfter in Exercitatione de Lue Venerea, obvim piperatam, quâ Guajacum pollere ait, & Quamguftu praefert, laudatur ad emendandas noxas, quasMercurii virofa exhalatio invexerit. Poterius inPharmacopoea Spagyrica Sulphur fubimatum inVino infufum commendat adverfus mercurialesmorbos, ac praecipuè in iis, qui cafu aliquo fumumMercurii exceperint, vel qui mercuriali unctioneperuncti fuerint. Ubi verò ob humorum abundantiamneceftaria fit purgatio, multò validiora medicamentaadhibenda Quam in aliis affectibus, idqueDe este enfermo, dice el autor, que había sido untadocon mercurio, y el mismo Fernel confiesa ingenuamente,que siempre le llamó la atención el porquénunca aquel enfermo había tenido fiebre. Ahorabien, en una segunda obra, “De las Causas Ocultasde las Cosas”, parece aportar alguna razón depor qué el mercurio amortigua el efecto de la fiebre,al decir que ello se debe a su fuerza narcótica yque, con el mismo poder con el que adormece todotipo de dolores y es capaz de contener las hemorragias,con ese mismo mitiga el ardor de la bilis yembota los anhelos. ¿O es que el mercurio escondealgún poder antifebril? Tal vez algún día la medicinase vea galardonada con algún antifebril procedentedel reino mineral?__ y ello no de una maneraenigmática, como dice Riviére, sino abierta y manifiestamente__,como tenemos ya el famoso antifebrildel Perú, de la familia vegetal, y el recientementedescubierto medicamento antidisentérico,sobre el que publicó su tratado el ilustre Leibniz.Ahora bien, a este respecto no estaría de más acudira la experiencia, y no sería un remedio temerariorecetar para las fiebres intermitentes purgas mercuriales,por ejemplo, de mercurio dulce, medicamentoque no produce demasiado temor. Si embargo,hay que ser cautelosos, pues el mercurio, cuandocae en manos inexpertas, es como un potro desbocado,como dice el excitado Olaf Borrich al referirel caso de un distinguido caballero a quien, aquejadode una fiebre muy alta, un cierto curandero lecolocó en las muñecas un par de almohadillas llenasde azogue: el calor febril desapareció, perotambién con él el calor natural y vital. Tan sospechososson los beneficios brindados por un enemigotan poco de fiar y tan versátil que al mercurio delos médicos se le puede muy bien aplicar lo que asu Mercurio aplica el Príncipe de los poetas:“Evoca las almas del Orco y a otras, lívidas, lasmanda al lúgubre tártaro; infunde el sueño y lo quitay vuelve a abrir los ojos sellados por la muerte”.Retomando el sendero, para reparar los daños causadospor las emanaciones del mercurio, deberánconsultarse las obras de quienes han escrito sobrevenenos y minerales. En general, se recomiendanmedicaciones capaces de fomentar la circulacióndel espíritu y de la sangre, así como de promover latranspiración. Y es el mercurio, normalmente, produceentorpecimiento, como lo atestiguan los accidentesnarrados anteriormente, provocados poremanaciones de mercurio y como lo deja ver lamisma autopsia, encontrándose coágulos de sangre27
ob torporem inductum, & vim fentientem ftimulisminus aufeultantem. Stibiata utramque paginamegregiè abfolvent; a phlebotomiâ verò, cane pejes,& angue, ut dici folet, cavendum; fpiritus enim achumorales maffa impulfore indiget, non fui flamine.Antiquis mos fuit, ut memorat Plin in Minii,& Argenti vivi foffione, laxis Veficis faciem obligare;Kircherus in fue Mundo Subterraneo vitreasperfonas, ut fuperiùs dictum, magis e ufu effe ait adexhalaciones arcendas, ne per os irre pant. Exercitiumpariter imperandum, ut Corpu incalefcat, &habitatio in calido Conclavi prop ignen luculentumlaudator; nihil eft quod magi averfetur Mercurius,Quam ignis, à cujus praefen tiâ ut avolet, pedibusaloria necfit. Admiratione autem Signum eft, quomodoMercurius, qui Vermium unico um remediamvulgo audic (ut ad nefandos Puerorum Vermes, nihiillo fit efficacius, & innoxiè, vel infufus in aquâ veldecoctus, atque etiam cum conferva aliqua permixtusexhibeatur) talis fit ut illius fumi, & exhalacionesper os & nares fufceptae, adeò perniciofae fint,ut temporis FERE momento tantun non enecent, utipaffim in Fabris argentariis de aurantibus videreeft. An id fieri credendum, ed quia mercurios, abignis violentia, diffolutâ illius compage, in tenuiffimasparticulas valdè penetrantes redigatur, finqueper os, & nares exceptus Pulmones, Cor, & Cerebrumpervadat; hoc enim pacto faciliùs Spiritusanimales obnubilare ac Narcofim in totam fluidorummaffam invehere potetit, ubi illius infufio, feudecoctio, atque etiam ad uncias, & libram, per osexhibitio, u in Iliaca paffione, nulla ex praenarratisacciden tibus inducit, cum in Animalium corporibustan tan caliditatem non reperiat, quae fatis fit adillum diffolvendum, ac in halitus convertendum,imò integritatem fuam fartam tectam Servet, acponderofitate fuâ fibi viam ad exitum paret, obicesquoalcumque perumpendo, ut Antidoto fuerit Zelotipocuidam apud Aufonium, cui Uxor maechaToxicum propinavit, ac poftmodum, ut necem celeratet,argentum vivum exhibuit. Ita fit, ut Ignis, quivenenorum eft domitor, quaedam, alioquin innoxia,ad venenofam naturam deducat, feu venena magisexaltet, & acuat. Refert Ambrofius Paraeus, ClementemSeptimum Pont. Max. Praeeuntis venenataefacis toxico per fumum in corpus admiffum interiiffe,aitque falfam, ac in vitae malè cautorumperniciem, fictamque rationen effe, putare, igremOmnia perpurgare, O luftrantibus viribus confumere.Quare, num graffante peîte, opportunum fit,en las cavidades del corazón, tal como sabemos porAvicena que ocurrió en una mona que había bebidoazogue. Por ello se utilizarán todo tipo de aguascordiales espirituosas y hasta el mismo espíritu delvino. Se recomiendan también el espíritu de sal deamoniaco y el de trementina, nuestro petróleo, asícomo las sales volátiles, por ejemplo, la sal volátilde cuerno de ciervo, la de víboras y otras de estanaturaleza; la triaca levanta ciertas sospechas debidoa la gran cantidad de opio que conlleva. Tambiénlas decocciones de alexifármacos vegetales,como el cardo bendito, el escordio, la escorzonera yotros semejantes, son más eficaces que los jugosdestilados de los mismos, que, como muy bien diceVan Helmont, son “sudores de las plantas”. Nuestrocompatriota Fallopio, al hablar de los metales yminerales, propone limaduras y láminas de oro, yaque el oro es el metal con el que más estrecha ligazónmantiene y con el que más rápidamente seamalgama el mercurio. Martin Lyster, en su Tratadosobre enfermedades venéreas, a la hora de repararlos daños causados por las nocivas emanacionesde mercurio, recomienda una decocción de guayaco,a causa del poder cáustico que éste tiene, segúneste autor, y porque es preferible por el sabor. De laPoterie en su “Farmacopea Espagírica”, recomiendacontra las enfermedades producidas por el mercuriouna infusión de azufre sublimado en vino,especialmente en aquellos enfermos que casualmentehubieran inhalado emanaciones de mercurioo hubieran sido untados con pomada mercurial.Cuando debido a la abundancia de flujos, sea necesariauna purga, se deben aplicar unos medicamentosmás eficaces que en otras patologías, debido alaturdimiento sufrido y de la disminución de la reaccióndel individuo frente a los estímulos. A ambasdeficiencias pondrán remedio unos preparados deantimonio; ahora bien, hay que recelar respecto a laflebotomía que es peor, suele decirse, que perro yserpiente, y eso porque el soplo vital y la masahumoral necesitan impulso, no freno. Como nosrecuerda Plinio, los antiguos tenían por costumbre,a la hora de excavar en las minas de cinabrio y azogue,atarse al cuello amplias vejigas y Kircher, ensu “Mundo Subterráneo”, tal como hemos referidoanteriormente, dice que son más útiles unas máscarasde vidrio para evitar las emanaciones e impedirsu penetración por la nariz y por la boca. Se debeoptar también por hacer ejercicio, a fin de que elcuerpo entre en calor e, igualmente,28
- Page 4 and 5: El Instituto Nacional de Seguridad
- Page 6 and 7: ÍNDICE DE CONTENIDOSTRATADO SOBRE
- Page 8 and 9: XXIV. Lapicidae (Canteros, Trabajad
- Page 12 and 13: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBALas man
- Page 14 and 15: Módena y Países Bajos), pueden ha
- Page 16 and 17: Ramazzini le lleve a citar admirado
- Page 18: Cabe resaltar la grandiosa labor ll
- Page 22 and 23: Morbis Artificum subiturum video, v
- Page 24: Cum ad Aegrotum deveneris, interrog
- Page 27 and 28: gingivarum ulcera, artuum dolires a
- Page 29 and 30: Asthamatis speciera quamdam describ
- Page 31 and 32: metallorum, , & fosfilium, quae hab
- Page 33 and 34: Naturae consilio, u tunde malum pro
- Page 35 and 36: electrolítica. Esta técnica se ut
- Page 37: motum impediiffe. Nimius effem, fi
- Page 41 and 42: Esta última vía de entrada se enc
- Page 43 and 44: corium, per quod Mercurius alioquin
- Page 45 and 46: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 47 and 48: Ut ad penfum meum redeam, chymicis
- Page 49 and 50: opera indigent. Mirari autem defii,
- Page 51 and 52: Comentario:El autor comienza su art
- Page 53 and 54: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 55 and 56: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 57 and 58: Specularii ergo Artifices, Mercuriu
- Page 59 and 60: Fere colorum materiam e mineralium
- Page 61 and 62: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 63 and 64: Comentario:Ramazzini reconoce la du
- Page 65 and 66: Sero vaccino, atque amulfionibus fe
- Page 67 and 68: adfcribunt Recentiores , uti Caefal
- Page 69 and 70: ergo tunc temporis oblaedit Artific
- Page 71 and 72: Mitridatum, ac ea quae fpecifica vi
- Page 73 and 74: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 75 and 76: ComentarioLo que más me ha llamado
- Page 77 and 78: lassitudinem incideret, tunc miser
- Page 79 and 80: Fascinationem similiter, quae per o
- Page 81 and 82: Ya, hace unos 2500 años, en Babilo
- Page 83 and 84: Desde cualquier percepción, consid
- Page 85 and 86: utebantur Fullones ut Veftes purpur
- Page 87 and 88: maligna Serofitate, in Vulgus vagar
- Page 89 and 90:
in publicas vias conjectis, ob grav
- Page 91 and 92:
Chymicos tam de urina resentí homi
- Page 93 and 94:
mascarillas respiratorias adecuadas
- Page 95 and 96:
qui claufo Cubiculo, & ubi mullum f
- Page 97 and 98:
hujufmodi minifteria ad loca vilior
- Page 99 and 100:
femper licet, aliquid labis humorib
- Page 101 and 102:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 103 and 104:
corporibus enim obefis, & ubi craff
- Page 105 and 106:
Spirituum Medicina juxta Modernos o
- Page 107 and 108:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 109 and 110:
Id autem tribus ex causis agebant,
- Page 111 and 112:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 113 and 114:
eddit, non tam funefta eft, nec tam
- Page 115 and 116:
Comentario:En la naturaleza el ciel
- Page 117 and 118:
egregié explicat Martinnus noster
- Page 119 and 120:
potissimum in iis Nutricibus, quae
- Page 121 and 122:
Nutrices proprio Viro penitùs segr
- Page 123 and 124:
cos ductus propellendo versus mamma
- Page 125 and 126:
quae nunquam nubunt, lac in mammis
- Page 127 and 128:
Si verò passiones hystericae à ni
- Page 129 and 130:
se ipsas sensim exhauriunt, & Infan
- Page 131 and 132:
pítulo, como pústulas, sarna, cos
- Page 133 and 134:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 135 and 136:
aceto extractio, ut chymicae operat
- Page 137 and 138:
quuae per Spiritum Sal. Armoniaci f
- Page 139 and 140:
Non femel, nee fine admiratione mih
- Page 141 and 142:
tempus faltem, quo tali minifterio
- Page 143 and 144:
tos de Hajji Firuz Tepe en los Mont
- Page 145 and 146:
succo fermentatur, et fauces non so
- Page 147 and 148:
Romanos quoque ab Urbe condita usqu
- Page 149 and 150:
Comentario:¿Qué otra cosa hay par
- Page 151 and 152:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 153 and 154:
quodcumque ex lino contextum opus a
- Page 155 and 156:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 157 and 158:
volatilium, quibus ad turgentiam sa
- Page 159 and 160:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 161 and 162:
El Instituto Nacional de Silicosis
- Page 163 and 164:
His addendum, quod dum linteamina,
- Page 165 and 166:
obruantur, ut infra aquam demersa p
- Page 167 and 168:
das, fungicidas, nematocidas y otro
- Page 169 and 170:
inquam, creyere licet variis aegrit
- Page 171 and 172:
Los baños de más reconocido prest
- Page 173 and 174:
modum illos curandi varium inibi es
- Page 175 and 176:
morborum in pejorem statum lapsus.
- Page 177 and 178:
con óxido metálico para formar un
- Page 179 and 180:
doctiffimus Mercurialis, ubi ait, f
- Page 181 and 182:
Comentario:Tras la lectura del Cap
- Page 183 and 184:
data opera, ad hujusmodi spectaculu
- Page 185 and 186:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 187 and 188:
more habet publicos proventus condu
- Page 189 and 190:
Lo que ocurrió antes del 70, en el
- Page 191 and 192:
cui Herus Chremes respondes: Refina
- Page 193 and 194:
nonfic autem Pulmones, qui in viole
- Page 195 and 196:
purinvocat Hippocrates, ulcus callo
- Page 197 and 198:
Comentario:El capítulo XXXIII de B
- Page 199 and 200:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 201 and 202:
magis in medio, quam in extremitati
- Page 203 and 204:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 205 and 206:
sicuti & tenuissiman diaetam, quoti
- Page 207 and 208:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 209 and 210:
horas aliquot interpolate opere suo
- Page 211 and 212:
anhelitus cohibitione opus est ad a
- Page 213 and 214:
Comentario:Una peculiar voz…No mu
- Page 215 and 216:
initium morbis pectoris, fluxiohibu
- Page 217 and 218:
tanquam id morbid anfa extitiffet;
- Page 219 and 220:
mox allium pane comedit; & in confu
- Page 221 and 222:
Para Ramazzini las causas determina
- Page 223 and 224:
undur, uti acutae febres, morbid pe
- Page 225 and 226:
Golpes derivados de aparejos o con
- Page 227 and 228:
sunt Deuteronomii verba: Habebis ex
- Page 229 and 230:
considerandam inquit; siquidem si c
- Page 231 and 232:
is sigillum, et tristissimam mortis
- Page 233 and 234:
Comentario:A veces los técnicos no
- Page 235 and 236:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBADE LITE
- Page 237 and 238:
damna, quae cacochylian, licet Jovi
- Page 239 and 240:
cujus propia est prudentia, ut Merc
- Page 241 and 242:
Privilegio, impune incedant; quod n
- Page 243 and 244:
sui , ut hujusmodi capillamentis ,
- Page 245 and 246:
erat, ac ordo. Sic Homerus: Ut lavi
- Page 247 and 248:
um Profesores, sed cum moderamine i
- Page 249 and 250:
cometidos por tanto impío como deb
- Page 251 and 252:
in charta apparet impressum totum i
- Page 253 and 254:
Al grupo de operarios que realizan
- Page 255 and 256:
temporis progressu desterré robar
- Page 257 and 258:
ción, regular adecuadamente los si
- Page 259 and 260:
fuerit, Helmontius, ipfemet refert
- Page 261 and 262:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 263 and 264:
ium certe laboriosumest, brachiis p
- Page 265 and 266:
Iidem quoque gibbosi evadunt ex con
- Page 267 and 268:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 269 and 270:
abajo, ya que el serrín le caen so
- Page 271 and 272:
opere vacare. Nec tanti lucrum face
- Page 273 and 274:
mum rapido, mirum non eft figraviff
- Page 275 and 276:
pasaban largas jornadas en las mism
- Page 277 and 278:
jurgis extat Mons Festinus dictus,
- Page 279 and 280:
Comentario:A modo de introducción
- Page 281 and 282:
in mare cecidit; nunc autem reperto
- Page 283 and 284:
sensibili perspiratu, locus enim in
- Page 285 and 286:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 287 and 288:
necnon a sitis & inediae tolerantia
- Page 289 and 290:
Tirando tórtolas o codornices en l
- Page 291 and 292:
ex hac mixtura acres particulas com
- Page 293 and 294:
no contaminamos nuestros ríos. Tra
- Page 295 and 296:
dentem, honestisque moribus praedit
- Page 297 and 298:
moderatio. Iis quae carnibus abstin
- Page 299 and 300:
non atis noctu somnum captasse vide
- Page 301 and 302:
Quoniam vero quearere quis posset,
- Page 304 and 305:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBAHipócr
- Page 306 and 307:
jardín de Antonio Castor y conoci
- Page 308 and 309:
con el título de Methodus curandis
- Page 310 and 311:
CelsoAulo Cornelio Celso (ca.25 a.
- Page 312 and 313:
capaz de realizar las operaciones d
- Page 314 and 315:
ta el 25%: unos 4 L) y extravascula
- Page 316 and 317:
sia. Diágoras y Erasístrato lo co
- Page 318 and 319:
Ha quedado obsoleta, aunque se la p
- Page 320 and 321:
gisto + cenizas o Metal = flogisto
- Page 322 and 323:
pas antes de quedar el que ahora ti
- Page 324:
ENSAYO “De Morbis Artificum Diatr