Fabri lignarii, cui ex elevato pondere omentum prolapsumest in scrotum, et mors die septima subsequutaest. Phtisi quique eosdem obnoxios esse traditFelix Platerus, casum referens Lapicidae et aliorum,qui ingentia ponderu elevando, sanguinem peros rejectarunt.Casum non absimilem, et notatu Signumhabemus ex Hippocrate his verbis: Qui Asinumex pacto elevavit, statim febricitavit. 3.4.7.sanguis erupit, judicatus est, alvus erupit. Cum Bajulusille suarum virium jactator, statim febricitaritindubium est, magniillius ponderis elevationem,causam occasionalem febris fuiste; ex qua partetamen snguinem effuderit, non indicat. Hippocrates;Vallesius in commento putat et naribus prodisse,et hoc pacto solutam febrem, et alvum humuidoremfactam, cum ex aphoristico documento:Ubi sanguinis fluxerit multitudo, quacumque exparte, alvus soleat fieri fluidior. In histories epidemicistamen Hippocrates pro more habet, verbumillud addere e naribus. Quamcumque vero ex partesanguis eruperit, constat facilem esse in hiscehominibus e pectore, e naribus et haemorrhoidibusquoque, sanguinis rejectionem, unde postea gravesmorbi subsequantur. Tot ergo modi Bajuli ab Artem,quam exercent male vexantur; propterea MedicoPractico non inutile fuerit proprios, et peculiarsillorum mosrbos nosse, quapropter ubi consiliumexposcant, vel actu decumbent, solita cautione eritprocedendum. Quoniam vero id genus hominibusmos est pleno victo virium robori studere, uti moserat Athletis, idcirco in illorum curationibus sanguinismissio primas tenebit, tum et quae stomachumexpurgent, necnon quae lassitudinem tollant,ut balnea, fricciones, ac similia. Quia vero herniisobnoxii esse solent, monendi sunt, ut ad praecautionemsubligaculis utantur, nec miloniano ausu, utinterdum solent, invicem decertent, quis in magnisponderibus gestandis robustior sit, ne iis contigat,quod illi evenit, qui ex pacto Asinum elevavit. Inhanc rem liceat mihi MEchanicum Problema proponere,scilicet cur Geruli facilius gestentonera superalterum ex humeris curvi, et pronte quam recti,quando recti majori robore, ac sine casus periculo,deberent pondera substinere, eo modo, quo Columnaeet Trabes in situ recto ad Horizintem ingentessustinent moles; sic Mulieres nostrates rusticatesuper caput ingentia pondera ad centenas libras, adaliquot milliaria, ad Urbem deferent; ac stae simperrectae incendunt, ac sedulo cavent, ne quicquam aperpendiculari deflectant, alioquin su pondere conciderent.An id fieri censendum, quia pondus insito erecto Claviculam, os parvum, premeret, acdorsales hacia adelante y adquirir hábito en tal posición.Y aunque no sean expertos en las reglas dela mecánica, la naturaleza les ha enseñado que lospesos se llevan mejor sobre los hombros con el pechocurvado que con el cuerpo erguido. Tambiéncon no poca frecuencia los cargadores acaban herniados,pues al contener la respiración se rompe singran esfuerzo el peritoneo o se dilata. Hildanocuenta el caso de un leñador al que, por haber levantadoun peso, se le produjo un prolapso del intestinohacia el escroto, al que siguió la muerte alos siete días. Que también están expuestos a la tisislo dice Félix Platel, contando el caso de un canteroy de otros que, por levantar ingentes pesos, acabaronpor vomitar sangre. Un caso no muy distinto ydigno de nota lo tenemos en Hipócrates con estaspalabras: "Al que levantó un asno por apuesta almomento le entró fiebre; al tercero, cuarto, séptimoy octavo día le brotó sangre; juzgado está: se le hareventado el vientre". Dado que a aquel cargadorque se jactaba de sus fuerzas le entró de inmediatola fiebre, está fuera de duda que el levantamientode aquel gran peso fue la causa ocasional de esafiebre; por qué parte echó la sangre no lo señalaHipócrates. Vallés, en su comentario, estima que lebrotó de las narices, y que de este modo se desencadenóla fiebre y el vientre se le volvió más húmedo,puesto que, según el precepto aforístico ,"cuando fluye mucha sangre de cualquier parte elvientre suele volverse más fluido". Sin embargo, enlas Historias epidémicas, Hipócrates tiene por costumbreañadir la expresión "por la nariz". El casoes que, brote por donde brote la sangre, consta quees fácil en estos hombres la hemorragia del pecho,de la nariz y también de las hemorroides, de dondese siguen luego graves enfermedades.De tantas maneras, pues, se ven maltratados loscargadores por el oficio que ejercen; por ello noserá inútil para el médico práctico conocer sus enfermedadespropias y peculiares, en cuanto que,una vez que les pidan consejo o caigan realmentepostrados, habrá que proceder con la precauciónacostumbrada. Ahora bien, dado que los hombresde este género tienen por costumbre procurarse laplenitud de sus energías con una alimentación fuerte,según era costumbre de los atletas, por tal motivoen su tratamiento tendrá el primer lugar la sangría;luego, también, lo que purgue el estómago, eigualmente lo que quite la fatiga, como los barios,las friegas y similares. Mas, dado que suelen estarexpuestos a las hernias, debe aconsejárseles que189
magis in medio, quam in extremitatibus, adeo utfacile illam posset confringere; in situ vero inflexo,et ad anteriora prono, pondus super Omoplatam, osmagnum, latum et robustum incumbens, minus dolorisicampressionem inferat, nec tam facile illamposit infringere, hancque ob causam Bajuli, sic facilius,et tutius pondera gestari advertentes, curviincedunt? Id autem verisimile videtur, idem enimCorpus grave minus dolorisica pressione sustinetur,v.g. a tota manu, quam solo digito; sicuti etiam pilaaurea, v.g. unius librae in manus vola majorempressionis sensum efficit, quam pila lignea ejusdemponderis; quia pila aurea minoris molis totam vimsuam in minores partes subjectas exercet, quampila lignea.Pondus ergo super Bajuli humerum in situ curvoadaptatum, praeterquam quod super robustiormemparte incubit, pluribus quoque corporis partibus innititur,quam si corpus Bajuli esset in situ recto,sive corpus grave sit solidum, ut lignum, seu flexile,ut Tritici Sacculus, ideo melius toleratur, obhanc causam Bajuli, pondere imposito, illico adanteriora curvantur, Clunibus ad posteriora exporrectis,ut in directionis linea perstet gravitates centrum.Venetiis, ac Ferrarriae, observavi onerarioshosce hominess saccos tritici, alique pondera, nonsuper collum, et dorsi vertebras gestare, itaut pondussuper pondus totum dorsum gestantis incumbat,ajuntque sic minus sub pondere laborare, ac premi,quam si super alterum ex humeris pondus ferant,quod rationi congruum est; adeo verum est Poetaeillud, Leve fit, quod bene fertus onus. Mulieribusvero super caput magna pondera gestantibus necesseest rectas incedere, nam si caput inflecterent,corpus grave illi superincumbens extra directionislineam positum necessario caderet; facile praetereamagnos canistros cum admiratione spectantium supercaput gestant, rectaeque et agiles incedunt, quiapondus super calvariam, Os robustum, et concameratum,ac super vertebras directe incumbens, positumest.usen fajas a título de precaución y que no rivalicenentre ellos con una osadía propia de Milón , segúnacostumbran, a ver quién es más fuerte en el transportede grandes pesos, no sea que les ocurra lo quele sucedió al que por apuesta levantó un asno.A este propósito permítaseme plantear un problemamecánico: el de por qué los porteadores llevan lascargas con mayor facilidad sobre un hombro curvándosey echándose hacia adelante que yendo derechos,cuando erguidos deberían de sostener lospesos con mayor fuerza y sin peligro de caída, aligual que las columnas y puntales en posición rectacon respecto a la horizontal sostienen moles ingentes.Así, nuestras campesinas llevan sobre la cabezaenormes pesos de hasta cien libras y por varias millashasta la ciudad, pero éstas caminan siempreerguidas y tienen gran cuidado de no apartarse ennada de la vertical, pues de otro modo caerían bajoel peso. ¿Habrá que pensar que ello ocurre porquela carga, en la posición erguida, presionaría sobre laclavícula, que es un hueso pequeño, y más en elmedio que en los extremos, de manera que podríafácilmente romperla y que, en cambio, en la posicióndoblada e inclinada hacia adelante el peso,cargando sobre el omóplato, que es un hueso grande,ancho y robusto, provoca una presión menosdolorosa y no puede romperlo tan fácilmente, y quepor esta razón los cargadores, advirtiendo que asíse llevan más fácil y seguramente los pesos, caminanencorvados? Eso parece verosímil, pues unmismo cuerpo pesado se sostiene con una presiónmenos dolorosa, por ejemplo, con toda la mano quecon sólo un dedo; como también una bola de oro,por ejemplo, una libra, en la palma de la mano producesensación de mayor presión que una de maderadel mismo peso, porque la de oro, que es de menortamaño, carga su peso sobre una parte más reducidaque la de madera. Así, pues, el peso, ajustadosobre el hombro del cargador en posición curvada,aparte de cargar sobre una parte más robusta,también se apoya sobre más partes del cuerpo quesi el cuerpo del cargador estuviera en posición erguida,ya sea rígido el cuerpo pesado, como un leño,ya flexible, como un saco de trigo; por ello setolera mejor, y por esa razón los cargadores, , trascargar con el peso, al momento se doblan haciaadelante, echando hacia atrás las nalgas para que elcentro de gravedad se mantenga en la línea vertical.En Venecia y en Ferrara he visto a esos porteadoresllevar los sacos de trigo y otros pesos no sobreel hombro, según es costumbre entre los nues-190
- Page 4 and 5:
El Instituto Nacional de Seguridad
- Page 6 and 7:
ÍNDICE DE CONTENIDOSTRATADO SOBRE
- Page 8 and 9:
XXIV. Lapicidae (Canteros, Trabajad
- Page 12 and 13:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBALas man
- Page 14 and 15:
Módena y Países Bajos), pueden ha
- Page 16 and 17:
Ramazzini le lleve a citar admirado
- Page 18:
Cabe resaltar la grandiosa labor ll
- Page 22 and 23:
Morbis Artificum subiturum video, v
- Page 24:
Cum ad Aegrotum deveneris, interrog
- Page 27 and 28:
gingivarum ulcera, artuum dolires a
- Page 29 and 30:
Asthamatis speciera quamdam describ
- Page 31 and 32:
metallorum, , & fosfilium, quae hab
- Page 33 and 34:
Naturae consilio, u tunde malum pro
- Page 35 and 36:
electrolítica. Esta técnica se ut
- Page 37 and 38:
motum impediiffe. Nimius effem, fi
- Page 39 and 40:
ob torporem inductum, & vim fentien
- Page 41 and 42:
Esta última vía de entrada se enc
- Page 43 and 44:
corium, per quod Mercurius alioquin
- Page 45 and 46:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 47 and 48:
Ut ad penfum meum redeam, chymicis
- Page 49 and 50:
opera indigent. Mirari autem defii,
- Page 51 and 52:
Comentario:El autor comienza su art
- Page 53 and 54:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 55 and 56:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 57 and 58:
Specularii ergo Artifices, Mercuriu
- Page 59 and 60:
Fere colorum materiam e mineralium
- Page 61 and 62:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 63 and 64:
Comentario:Ramazzini reconoce la du
- Page 65 and 66:
Sero vaccino, atque amulfionibus fe
- Page 67 and 68:
adfcribunt Recentiores , uti Caefal
- Page 69 and 70:
ergo tunc temporis oblaedit Artific
- Page 71 and 72:
Mitridatum, ac ea quae fpecifica vi
- Page 73 and 74:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 75 and 76:
ComentarioLo que más me ha llamado
- Page 77 and 78:
lassitudinem incideret, tunc miser
- Page 79 and 80:
Fascinationem similiter, quae per o
- Page 81 and 82:
Ya, hace unos 2500 años, en Babilo
- Page 83 and 84:
Desde cualquier percepción, consid
- Page 85 and 86:
utebantur Fullones ut Veftes purpur
- Page 87 and 88:
maligna Serofitate, in Vulgus vagar
- Page 89 and 90:
in publicas vias conjectis, ob grav
- Page 91 and 92:
Chymicos tam de urina resentí homi
- Page 93 and 94:
mascarillas respiratorias adecuadas
- Page 95 and 96:
qui claufo Cubiculo, & ubi mullum f
- Page 97 and 98:
hujufmodi minifteria ad loca vilior
- Page 99 and 100:
femper licet, aliquid labis humorib
- Page 101 and 102:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 103 and 104:
corporibus enim obefis, & ubi craff
- Page 105 and 106:
Spirituum Medicina juxta Modernos o
- Page 107 and 108:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 109 and 110:
Id autem tribus ex causis agebant,
- Page 111 and 112:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 113 and 114:
eddit, non tam funefta eft, nec tam
- Page 115 and 116:
Comentario:En la naturaleza el ciel
- Page 117 and 118:
egregié explicat Martinnus noster
- Page 119 and 120:
potissimum in iis Nutricibus, quae
- Page 121 and 122:
Nutrices proprio Viro penitùs segr
- Page 123 and 124:
cos ductus propellendo versus mamma
- Page 125 and 126:
quae nunquam nubunt, lac in mammis
- Page 127 and 128:
Si verò passiones hystericae à ni
- Page 129 and 130:
se ipsas sensim exhauriunt, & Infan
- Page 131 and 132:
pítulo, como pústulas, sarna, cos
- Page 133 and 134:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 135 and 136:
aceto extractio, ut chymicae operat
- Page 137 and 138:
quuae per Spiritum Sal. Armoniaci f
- Page 139 and 140:
Non femel, nee fine admiratione mih
- Page 141 and 142:
tempus faltem, quo tali minifterio
- Page 143 and 144:
tos de Hajji Firuz Tepe en los Mont
- Page 145 and 146:
succo fermentatur, et fauces non so
- Page 147 and 148:
Romanos quoque ab Urbe condita usqu
- Page 149 and 150: Comentario:¿Qué otra cosa hay par
- Page 151 and 152: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 153 and 154: quodcumque ex lino contextum opus a
- Page 155 and 156: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 157 and 158: volatilium, quibus ad turgentiam sa
- Page 159 and 160: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 161 and 162: El Instituto Nacional de Silicosis
- Page 163 and 164: His addendum, quod dum linteamina,
- Page 165 and 166: obruantur, ut infra aquam demersa p
- Page 167 and 168: das, fungicidas, nematocidas y otro
- Page 169 and 170: inquam, creyere licet variis aegrit
- Page 171 and 172: Los baños de más reconocido prest
- Page 173 and 174: modum illos curandi varium inibi es
- Page 175 and 176: morborum in pejorem statum lapsus.
- Page 177 and 178: con óxido metálico para formar un
- Page 179 and 180: doctiffimus Mercurialis, ubi ait, f
- Page 181 and 182: Comentario:Tras la lectura del Cap
- Page 183 and 184: data opera, ad hujusmodi spectaculu
- Page 185 and 186: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 187 and 188: more habet publicos proventus condu
- Page 189 and 190: Lo que ocurrió antes del 70, en el
- Page 191 and 192: cui Herus Chremes respondes: Refina
- Page 193 and 194: nonfic autem Pulmones, qui in viole
- Page 195 and 196: purinvocat Hippocrates, ulcus callo
- Page 197 and 198: Comentario:El capítulo XXXIII de B
- Page 199: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 203 and 204: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 205 and 206: sicuti & tenuissiman diaetam, quoti
- Page 207 and 208: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 209 and 210: horas aliquot interpolate opere suo
- Page 211 and 212: anhelitus cohibitione opus est ad a
- Page 213 and 214: Comentario:Una peculiar voz…No mu
- Page 215 and 216: initium morbis pectoris, fluxiohibu
- Page 217 and 218: tanquam id morbid anfa extitiffet;
- Page 219 and 220: mox allium pane comedit; & in confu
- Page 221 and 222: Para Ramazzini las causas determina
- Page 223 and 224: undur, uti acutae febres, morbid pe
- Page 225 and 226: Golpes derivados de aparejos o con
- Page 227 and 228: sunt Deuteronomii verba: Habebis ex
- Page 229 and 230: considerandam inquit; siquidem si c
- Page 231 and 232: is sigillum, et tristissimam mortis
- Page 233 and 234: Comentario:A veces los técnicos no
- Page 235 and 236: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBADE LITE
- Page 237 and 238: damna, quae cacochylian, licet Jovi
- Page 239 and 240: cujus propia est prudentia, ut Merc
- Page 241 and 242: Privilegio, impune incedant; quod n
- Page 243 and 244: sui , ut hujusmodi capillamentis ,
- Page 245 and 246: erat, ac ordo. Sic Homerus: Ut lavi
- Page 247 and 248: um Profesores, sed cum moderamine i
- Page 249 and 250: cometidos por tanto impío como deb
- Page 251 and 252:
in charta apparet impressum totum i
- Page 253 and 254:
Al grupo de operarios que realizan
- Page 255 and 256:
temporis progressu desterré robar
- Page 257 and 258:
ción, regular adecuadamente los si
- Page 259 and 260:
fuerit, Helmontius, ipfemet refert
- Page 261 and 262:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 263 and 264:
ium certe laboriosumest, brachiis p
- Page 265 and 266:
Iidem quoque gibbosi evadunt ex con
- Page 267 and 268:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 269 and 270:
abajo, ya que el serrín le caen so
- Page 271 and 272:
opere vacare. Nec tanti lucrum face
- Page 273 and 274:
mum rapido, mirum non eft figraviff
- Page 275 and 276:
pasaban largas jornadas en las mism
- Page 277 and 278:
jurgis extat Mons Festinus dictus,
- Page 279 and 280:
Comentario:A modo de introducción
- Page 281 and 282:
in mare cecidit; nunc autem reperto
- Page 283 and 284:
sensibili perspiratu, locus enim in
- Page 285 and 286:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 287 and 288:
necnon a sitis & inediae tolerantia
- Page 289 and 290:
Tirando tórtolas o codornices en l
- Page 291 and 292:
ex hac mixtura acres particulas com
- Page 293 and 294:
no contaminamos nuestros ríos. Tra
- Page 295 and 296:
dentem, honestisque moribus praedit
- Page 297 and 298:
moderatio. Iis quae carnibus abstin
- Page 299 and 300:
non atis noctu somnum captasse vide
- Page 301 and 302:
Quoniam vero quearere quis posset,
- Page 304 and 305:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBAHipócr
- Page 306 and 307:
jardín de Antonio Castor y conoci
- Page 308 and 309:
con el título de Methodus curandis
- Page 310 and 311:
CelsoAulo Cornelio Celso (ca.25 a.
- Page 312 and 313:
capaz de realizar las operaciones d
- Page 314 and 315:
ta el 25%: unos 4 L) y extravascula
- Page 316 and 317:
sia. Diágoras y Erasístrato lo co
- Page 318 and 319:
Ha quedado obsoleta, aunque se la p
- Page 320 and 321:
gisto + cenizas o Metal = flogisto
- Page 322 and 323:
pas antes de quedar el que ahora ti
- Page 324:
ENSAYO “De Morbis Artificum Diatr