lavacro, curate cute, mundis veftibus inducti in publicumprodeant. Mirum ef enim, quantum á Veftiummunditie, ac puritate fpiritus Animales hilarentur:quare non fatis vulgarem opinionem, quametiammedentium nonnulli fovent,improbare valeo,quá volunt, aegris decumbentibus non effe mutandaindufia, nec linteamina, ne illorum vires imbecillioresfiant,qua de re egregiam, habemus DiviniPraceptoris fententiam. Laborantibus gratificationes,ait ille, ut mundé facere aut potus,aut cibos,que videt molliter quacumque tangit; quem locumfatis diferte exponit Vallefius in commento.Hincnon parúm mirror,quomodo Lazarus Meffioneriusin fua de Feb. Doctrina nova, eos Medicos reprehendat,qui in febricitantibus linteamina,& indufiamutanda praecipiunt, hancque rationem afferat,quod indufia recenter lota vimretineant lixivialemlentorem, inducentem,cum in lixivio vim deterfivamac refolventem omnes agnofcant. Quomodoautem Veftes fordidae ad febrientium robur augendumtantum valeant, ex Doctiffimi verulamii fententiain Hiftoria Vitae, & Mortis, quem pro fuaopinione ftatuminanda adducit Meffionerus, ego,pace tanti Viri, non fatis video. Scripfit equidemHippocrate, Veftes puras byeme induere oportere,oleo imbutas,, ac fordidas afate,verum liber hic intergermanos Hippocratis à Gleno non recenfetur,qui illius Auctoren Polybium facit, praeterquamquod ibi fermo eft de fanorum diaeta, & quomodopingues gracilefcant, & graciles pinguefcant. Corporibusenim gracilibus aeftate , neque lotions, nequeindufiorum mutations tam crebae forfan convenient,ne ob nimium perfpiratum, ac fpirituum diflationemaugeatur gracilitas.Non poffum autem,quin doctiffimi Vallefii verba hic referam. Peccentvulgares Medici, ait ille, neque tunicm lineam mutare,neque lecti fyndonem, neque manus, faciem..lavare,neque quicquam aliud, quod ad munditiemfpectet, fuis agrotis permittentes, ne fi longusquidem morbus fit, quafi magni referat volutariin fuis fodibus, ac quafi non augeat boc omnem putrefcentiam.Hac de re confali poterunt LeviniusnLevinius, gafpa à Rejes. Fullonibus itaque ac ómnibusaliis Artificibus victitant, munditiem corporisac Veftium mutationem fumme commendare oporret,ut, quantum fieri poffit, iis affectibus, qui expaedore & forditie proficifcifolent, obviam iri poffit.Antequam autem a Fullonica ad alas Officinasdivertamus, liceat mihi pro parergo egregiam animadverfionemhìc afferre, quam Eruditiffimus Zarottusad fuperius citatum Martialis aetate valdefrequenter Romae contigeret, ut à Fullonum teftis,en otros casos; la sangre de estos obreros es desagradabley gelatinosa. Antiguamente, concretamenteen Roma, donde se encontraban tantas termasde carácter público no se contaba con la ayudapara los artesanos de este tipo de profesiones el poderlimpiar de cuando en cuando sus cuerpos de esasuciedad contraída y revivificar la agotada robustezde sus fuerzas, como lo escribe Bacci en su tratadoDe las termas. En nuestros tiempos ha caído porcompleto la costumbre de que los artesanos residentesen las ciudades se ven privados de este beneficio;por eso cuando estos enfermos caen en camapara limpiarles las suciedades que le impiden latranspiración y quitarles el mal olor, insisto que hayque limpiarlos con una esponja empapada con vinoblanco aromático caliente para darles una friega, asítambién suelo aconsejar que para prevenir los enfermosen su propia casa cuiden su piel con suavesbaños y salgan vestidos a la calle con ropas limpias.Y es que resulta admirable cuanto se recrean losespíritus animales con la limpieza y pulcritud de losvestidos; por lo que no estoy en acuerdo con todasmis fuerzas una opinión extendida, respaldada poralgunos médicos, según la cual, a los enfermos quese encuentren en cama no se les debe cambiar loscamisones ni la ropa de cama para no debilitar susfuerzas; acerca de esta cuestión tenemos una egregiasentencia del divino Preceptor: “ a los enfermos– dice- les viene bien prepararles cuidadosamente ydelicadeza la comida o bebida y todo lo que vean ytoquen” pasaje expuesto por Vallés en su comentario.Por eso me asombro al ver como Lázaro Messionero,en su nueva doctrina de las fiebres reprendea aquellos médicos que ordenan cambiar los camisonesy sábanas a los enfermos con fiebres, argumentandoque los camisones recién lavados retienenel poder lexivial produciendo un debilitamiento,pues de todos es conocido la fuerza limpiadora ydisolventes de la lejía. Ahora bien, como los vestidossucios pueden tener un gran poder para aumentar elvigor de los enfermos de fiebre, según la opinión de Verulamio,en sus historias de vida y muerte, la cual apoya lasteorías de Messionero es algo que yo – y que me perdonetan sabio doctor- no lo veo claro. Realmente Hipócratesescribió: “conviene ponerse vestidos limpios en invierno,empapados en aceite y sucios en verano”. Ahora bien,esta obra no está catalogada por Galeno entre las auténticasde Hipócrates, así que se la adjudica a Polibio. Aquí sehabla de la dieta de los sanos y como los obesos enflaqueceny los flacos engordan. En efecto, a los cuerpos delgadosen verano tal vez no le convengan los lavados tan repetidosni frecuentes cambios de camisa, no sea que, debi-77
in publicas vias conjectis, ob graveolentiam interftarenturpraetereuntium nares, hinc fatis probabilemconjeturam deducit Zarottus, caufam perfcrutandi,quare Velpafianus P.R. tributum ex urina, tefteSvetonio, impofuerit. Cùmenim probabile fit, quodtune temporis proftarent amphora Urinariae ad Urinamexcipiendam, ob ingentem illius ufum proVeftibus emaculandis,& pro purpurae tinctura, credipoffe ait, Velpa fianum hinc anfam hujumodivectigal imponendi defumpfiffe,quandoquidem lucribonus eft odor ex re qualibet, quod Graeci quoqueImperatores imitate funt, tefte Cedreno. TalesAmphoras Urinarias folitas, proftrre innuit Mcrobius,Q.Titium inducens, Judices vinolentos hisverbis increpantem: Nula eft in Angyportu Amphoraquam non impleant,quippe qui Veficam Viniplerumque plenam babeant.Quoniam occafione circaurinarum confiderationem immorati funnus, filentiopraeterire non licet, quae de urinarum videobftruente,& efficacia im ciendis menfibus nonfemel obfervavi. Complures enim AdolefcentulasMoniales novi, quae cum ad multos menfes catameniorumdefectum paffaem fuiffent, ac ex communibusremediis, quae in hujufmodi affectibusadhiberi folent, nil opis fenfiffent, propriis Uriniseporis redditae fuerint colorate, referatis nempeobftrucnibus, ac menftruis refluentibus adeòut hocremedi genus fatis familiare redditum fuerit. Haudfum nefcius, novum non effe, urinamVariis inMorbis bibi folitam, ut in Hidrope, quamvis id malecefferit familliari cuidam Antigoni Regis, qui, utrefert Celfus, fuam urinam dibendo in exitium fe fepraecipitavit: hominem illum tamen notae intemperntiaefuille Auctor ipfe teflatur.Obfervationitamen de urina; menfturuum fluxum promovente,congruit id, quod tradidit Plinius, vaporatione neméurine puerarum impubium cieri menfes faeminarum;quod remedium equidem a retione non adeòalienum videtur,& cijus facile effet experimentum,fi praefertim urina mane fit reddita, quae ab helmontio,urinafanguinis, dicitur. Quemamodum autemad Vifcetum obftruetiones referandas Sal Ammoniacum,ac illius fpiritus commendantur,& exurina humana cum Sale Communi fit Sal ammoniaartificiale ( quodnativum, ex Africa olim ad nosdeferri foliftum; in arena reperitur ex Camelorumurina propè Jovis Ammonis templum)fic urina,humana quae ex cruoris maffa varios Sales absorpfitacad ferum detulit, dum forma Sérofi laticis inorbem ageretur vim deobftruendi adfifcet. Solenandertradit, fe agreftibus viris propriam urinam porandam,in Hepatis, ac Lienis dufitie, neque finedo a la transpiración y disipación de los espíritus, aumentesu delgadez. Las palabras del doctísimo Valdés no puedopasarlas por alto: “Están equivocados los médicos vulgares– señala- al no permitir a sus enfermos, ni siquiera enuna larga enfermedad, ni que les cambie las sabanas, ni latúnica de lino, ni que les laven las manos o la cara; comoles sirviera de algo el revolcarse en su suciedad y esto noaumentara todo tipo de corrupción”. Sobre esta cuestiónseñalamos Lieven Lemmens y Gaspar de Reyes. Convienepues, recomendar a los bataneros y a todos aquellosobreros que viven de oficios duros, limpieza corporal y elcambio de vestimenta a menudo para hacer frente a aquellasafecciones que derivan del hedor y la suciedad. Antesde dejar la profesión de batanero y pasar a otrosoficios, permitidme, a modo de coletilla, presentaraquí la atinada observación que el eruditoZarotti hizo al epigrama de Marcial citadomás arriba. En tiempos del poeta acontecíaen Roma con mucha frecuencia que las naricesde los transeúntes sufrieran por el mal olor delas vasijas arrojadas a la vía pública por los bataneros,deduce el autor de este hecho, la conjetura,de que hay que buscar aquí la causa por la que elEmperador Vespa-siano — según cuenta Suetonioimpuso un tributo sobre la orina. En efecto, poraquella época estaban expuestas las ánforas urina-rias para recibir la orina, Zarotti dice que sepuede pensar que Vespasiano, apoyándose enesto, aprovechó la ocasión para aplicar este tipode impuesto, ya que, cuando hay beneficio pormedio, bueno es el olor de cualquier cosa, lo cualimitaron también los Emperadores griegos, segúndice Cedreno. Que tales ánforas solían estar expuestaslo señala Macrobio, al presentarnos aQ. Titio increpando a los jueces vinolentos conestas palabras: "No hay ánfora en las calles queno llenen, ya que, por lo general, tienen la vejigaa rebosar, llena de vino". En esta ocasión, noshemos detenido en torno a los orines, pero nopodemos pasar de largo lo que más de una vez heobservado acerca del poder desobstruyente de laorina y de su eficacia a la hora de pro-mover lamenstruación. En efecto, yo he conocido a bastantesjóvenes monjas que, habiendo tenido faltasde menstruación durante varios meses y no habiendoencontrado solución en los remedios comunesque suelen emplearse en tales afecciones,volvieron a tenerla con beber su propia orina, aldisipar-se las obstrucciones y circular de nuevoel flujo menstrual, de modo que este tipo de remediose ha convertido en bastante familiar.No es ninguna novedad beber78
- Page 4 and 5:
El Instituto Nacional de Seguridad
- Page 6 and 7:
ÍNDICE DE CONTENIDOSTRATADO SOBRE
- Page 8 and 9:
XXIV. Lapicidae (Canteros, Trabajad
- Page 12 and 13:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBALas man
- Page 14 and 15:
Módena y Países Bajos), pueden ha
- Page 16 and 17:
Ramazzini le lleve a citar admirado
- Page 18:
Cabe resaltar la grandiosa labor ll
- Page 22 and 23:
Morbis Artificum subiturum video, v
- Page 24:
Cum ad Aegrotum deveneris, interrog
- Page 27 and 28:
gingivarum ulcera, artuum dolires a
- Page 29 and 30:
Asthamatis speciera quamdam describ
- Page 31 and 32:
metallorum, , & fosfilium, quae hab
- Page 33 and 34:
Naturae consilio, u tunde malum pro
- Page 35 and 36:
electrolítica. Esta técnica se ut
- Page 37 and 38: motum impediiffe. Nimius effem, fi
- Page 39 and 40: ob torporem inductum, & vim fentien
- Page 41 and 42: Esta última vía de entrada se enc
- Page 43 and 44: corium, per quod Mercurius alioquin
- Page 45 and 46: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 47 and 48: Ut ad penfum meum redeam, chymicis
- Page 49 and 50: opera indigent. Mirari autem defii,
- Page 51 and 52: Comentario:El autor comienza su art
- Page 53 and 54: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 55 and 56: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 57 and 58: Specularii ergo Artifices, Mercuriu
- Page 59 and 60: Fere colorum materiam e mineralium
- Page 61 and 62: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 63 and 64: Comentario:Ramazzini reconoce la du
- Page 65 and 66: Sero vaccino, atque amulfionibus fe
- Page 67 and 68: adfcribunt Recentiores , uti Caefal
- Page 69 and 70: ergo tunc temporis oblaedit Artific
- Page 71 and 72: Mitridatum, ac ea quae fpecifica vi
- Page 73 and 74: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 75 and 76: ComentarioLo que más me ha llamado
- Page 77 and 78: lassitudinem incideret, tunc miser
- Page 79 and 80: Fascinationem similiter, quae per o
- Page 81 and 82: Ya, hace unos 2500 años, en Babilo
- Page 83 and 84: Desde cualquier percepción, consid
- Page 85 and 86: utebantur Fullones ut Veftes purpur
- Page 87: maligna Serofitate, in Vulgus vagar
- Page 91 and 92: Chymicos tam de urina resentí homi
- Page 93 and 94: mascarillas respiratorias adecuadas
- Page 95 and 96: qui claufo Cubiculo, & ubi mullum f
- Page 97 and 98: hujufmodi minifteria ad loca vilior
- Page 99 and 100: femper licet, aliquid labis humorib
- Page 101 and 102: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 103 and 104: corporibus enim obefis, & ubi craff
- Page 105 and 106: Spirituum Medicina juxta Modernos o
- Page 107 and 108: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 109 and 110: Id autem tribus ex causis agebant,
- Page 111 and 112: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 113 and 114: eddit, non tam funefta eft, nec tam
- Page 115 and 116: Comentario:En la naturaleza el ciel
- Page 117 and 118: egregié explicat Martinnus noster
- Page 119 and 120: potissimum in iis Nutricibus, quae
- Page 121 and 122: Nutrices proprio Viro penitùs segr
- Page 123 and 124: cos ductus propellendo versus mamma
- Page 125 and 126: quae nunquam nubunt, lac in mammis
- Page 127 and 128: Si verò passiones hystericae à ni
- Page 129 and 130: se ipsas sensim exhauriunt, & Infan
- Page 131 and 132: pítulo, como pústulas, sarna, cos
- Page 133 and 134: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 135 and 136: aceto extractio, ut chymicae operat
- Page 137 and 138: quuae per Spiritum Sal. Armoniaci f
- Page 139 and 140:
Non femel, nee fine admiratione mih
- Page 141 and 142:
tempus faltem, quo tali minifterio
- Page 143 and 144:
tos de Hajji Firuz Tepe en los Mont
- Page 145 and 146:
succo fermentatur, et fauces non so
- Page 147 and 148:
Romanos quoque ab Urbe condita usqu
- Page 149 and 150:
Comentario:¿Qué otra cosa hay par
- Page 151 and 152:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 153 and 154:
quodcumque ex lino contextum opus a
- Page 155 and 156:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 157 and 158:
volatilium, quibus ad turgentiam sa
- Page 159 and 160:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 161 and 162:
El Instituto Nacional de Silicosis
- Page 163 and 164:
His addendum, quod dum linteamina,
- Page 165 and 166:
obruantur, ut infra aquam demersa p
- Page 167 and 168:
das, fungicidas, nematocidas y otro
- Page 169 and 170:
inquam, creyere licet variis aegrit
- Page 171 and 172:
Los baños de más reconocido prest
- Page 173 and 174:
modum illos curandi varium inibi es
- Page 175 and 176:
morborum in pejorem statum lapsus.
- Page 177 and 178:
con óxido metálico para formar un
- Page 179 and 180:
doctiffimus Mercurialis, ubi ait, f
- Page 181 and 182:
Comentario:Tras la lectura del Cap
- Page 183 and 184:
data opera, ad hujusmodi spectaculu
- Page 185 and 186:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 187 and 188:
more habet publicos proventus condu
- Page 189 and 190:
Lo que ocurrió antes del 70, en el
- Page 191 and 192:
cui Herus Chremes respondes: Refina
- Page 193 and 194:
nonfic autem Pulmones, qui in viole
- Page 195 and 196:
purinvocat Hippocrates, ulcus callo
- Page 197 and 198:
Comentario:El capítulo XXXIII de B
- Page 199 and 200:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 201 and 202:
magis in medio, quam in extremitati
- Page 203 and 204:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 205 and 206:
sicuti & tenuissiman diaetam, quoti
- Page 207 and 208:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 209 and 210:
horas aliquot interpolate opere suo
- Page 211 and 212:
anhelitus cohibitione opus est ad a
- Page 213 and 214:
Comentario:Una peculiar voz…No mu
- Page 215 and 216:
initium morbis pectoris, fluxiohibu
- Page 217 and 218:
tanquam id morbid anfa extitiffet;
- Page 219 and 220:
mox allium pane comedit; & in confu
- Page 221 and 222:
Para Ramazzini las causas determina
- Page 223 and 224:
undur, uti acutae febres, morbid pe
- Page 225 and 226:
Golpes derivados de aparejos o con
- Page 227 and 228:
sunt Deuteronomii verba: Habebis ex
- Page 229 and 230:
considerandam inquit; siquidem si c
- Page 231 and 232:
is sigillum, et tristissimam mortis
- Page 233 and 234:
Comentario:A veces los técnicos no
- Page 235 and 236:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBADE LITE
- Page 237 and 238:
damna, quae cacochylian, licet Jovi
- Page 239 and 240:
cujus propia est prudentia, ut Merc
- Page 241 and 242:
Privilegio, impune incedant; quod n
- Page 243 and 244:
sui , ut hujusmodi capillamentis ,
- Page 245 and 246:
erat, ac ordo. Sic Homerus: Ut lavi
- Page 247 and 248:
um Profesores, sed cum moderamine i
- Page 249 and 250:
cometidos por tanto impío como deb
- Page 251 and 252:
in charta apparet impressum totum i
- Page 253 and 254:
Al grupo de operarios que realizan
- Page 255 and 256:
temporis progressu desterré robar
- Page 257 and 258:
ción, regular adecuadamente los si
- Page 259 and 260:
fuerit, Helmontius, ipfemet refert
- Page 261 and 262:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 263 and 264:
ium certe laboriosumest, brachiis p
- Page 265 and 266:
Iidem quoque gibbosi evadunt ex con
- Page 267 and 268:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 269 and 270:
abajo, ya que el serrín le caen so
- Page 271 and 272:
opere vacare. Nec tanti lucrum face
- Page 273 and 274:
mum rapido, mirum non eft figraviff
- Page 275 and 276:
pasaban largas jornadas en las mism
- Page 277 and 278:
jurgis extat Mons Festinus dictus,
- Page 279 and 280:
Comentario:A modo de introducción
- Page 281 and 282:
in mare cecidit; nunc autem reperto
- Page 283 and 284:
sensibili perspiratu, locus enim in
- Page 285 and 286:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 287 and 288:
necnon a sitis & inediae tolerantia
- Page 289 and 290:
Tirando tórtolas o codornices en l
- Page 291 and 292:
ex hac mixtura acres particulas com
- Page 293 and 294:
no contaminamos nuestros ríos. Tra
- Page 295 and 296:
dentem, honestisque moribus praedit
- Page 297 and 298:
moderatio. Iis quae carnibus abstin
- Page 299 and 300:
non atis noctu somnum captasse vide
- Page 301 and 302:
Quoniam vero quearere quis posset,
- Page 304 and 305:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBAHipócr
- Page 306 and 307:
jardín de Antonio Castor y conoci
- Page 308 and 309:
con el título de Methodus curandis
- Page 310 and 311:
CelsoAulo Cornelio Celso (ca.25 a.
- Page 312 and 313:
capaz de realizar las operaciones d
- Page 314 and 315:
ta el 25%: unos 4 L) y extravascula
- Page 316 and 317:
sia. Diágoras y Erasístrato lo co
- Page 318 and 319:
Ha quedado obsoleta, aunque se la p
- Page 320 and 321:
gisto + cenizas o Metal = flogisto
- Page 322 and 323:
pas antes de quedar el que ahora ti
- Page 324:
ENSAYO “De Morbis Artificum Diatr