morbis confectas, & ad marafmum ferè deductas,ac praecipuè mobile Monialem per decennium inlecto decumbentem prorfus exhauftam, cui quolibetmenfe, ftatis drebus, menfes quamvis in fatismodica quantitate, ¬ ad paucas ftillas, apparent. Histamen non obftantibus menftruo fanguini malignumaliquid fubeffe meritò fufpicari licet; n on folùmenim nomine excretionis, fed fecretionis menftruusfluxus nottur, quae fecretio cujufdam nobis ignotaefermentationis beneficio perficitur, particulisquibufdam falinis, ac omnigenis ad uteri glandulaspraecipitatis, & è corpora ablegatis.Vim hujus fermentationis, ac inteftinz parturbationisfatis experiuntur mulieres ipfae, cum menftrutusfluxus inftat, ac dum actu profluit; quare à nonnullis,nec ineptè, febris menftrua appellatur, fed febrismedica; quam pofmodum medlior ftatus, &corporis alacritas confequitur; eleganter proptereaOribafins, de molefta hac purgation tractans, fcripfit:Mulieres, unde gaudent, inde triftari, O undetriftantur, inde gaudere.Si porrrò hiftoriis adhibenda fides, menftruum propinatumphiltri loco habetur, & vim dementandipoffidere creditor, quo modo ferunt, Cajum Caligulamab Uxore Caefania potionatum. IntercautionesChirurgicas pro vulnerum curatione, Fragofio, Lanfranco,aliifque celeberrimis Chirurgis advertentibus,haec quoque numeraturm quòd línea filamentaex linteaminibus, ¬ indufiis Milierum non adhibeantur,licet pluries ablutis, quod religiosè abomnibus Chirurgis ogfervari folet, idque ob menftruicruotis virulentiam; quin moneme, u tab afpectuvulneratorum arceantur mulieres menftruatae, acnomines quoque à venereo lido adhuc calentes, obhircofam fuffumigationem, quam redolent, adeò utnon ita fabulofum videatur, id quod refert Plinius,O Joacbimus Comerarius apud Gafparum à Rejes.Apes nimirùm hominess infequi, ab aphrodifiacapaleftra adhuc madentes, cum odorum fuavitatemaximè oblectentur, & caftitatis fint obfervantiffimae.Quidquidfit de menftrualis fanguinis conditlone,num revera talis fit, quails paffim creditor neutiquamtamen dubitare licet de uterino proftuvio,quod partum praecedit & confequitur, quin malignitatis,& virulentiae particeps fit, quod fatis demonftatlochiorum fubita fuppreffio, vel parciorfluxus; malignae febres fiquidem praeitò funt, quaemiferas puerperas citiffime ad interitum deducunt,quod non ita evenit in fimplice menfium fuppreffione,quae fi morbofas mulieres, & cachecticas, donde el Preceptor llama a la sangre menstrual noflujo, sino flor — ( es más, elmismo Ballonio asegura que la sangre menstrual noes un defecto ni cualitativo ni cuantitativo, "sinoque tal purgación se lleva a cabo por un secreto yadmirable plan de la Naturaleza, o por la. DivinaProvidencia y con vistas a la procreación". Yo, laverdad, he podido comprobar más de una vez y congran asombro cómo algunas mujeres se han vistoconsumidas por prolongadas enfermedades y llevadascasi al marasmo, en especial una distinguidamonja que llevaba diez años en cama, completamenteexhausta, y a la que todos los meses, en unosdías fijos, le reaparecían las menstruaciones, aunqueen pequeña cantidad, e incluso unas cuantasgotas. A pesar de todo ello, se puede sospechar conrazón que hay algo de dañino en la sangre menstrual.En efecto, este flujo es conocido no sólo conel nombre de excreción, sino también de secreción,la cual secreción se lleva a término gracias a unacierta fermentación que nosotros desconocemos, alprecipitarse ciertas partículas salinas y de todo tipohacia las glándulas del útero y al ser despedidas delcuerpo. Este poder de fermentación y perturbacióninterna lo experimentan bastante bien las propiasmujeres, al aproximarse el flujo menstrual y mientrasse halla en actividad; por eso algunos — yacertadamente — la llaman fiebre menstrual, perofiebre curativa ya que después se ve seguida de unmejor estado y un mejor dinamismo del cuerpo. Dedonde Oribasio , al tratar de esta molesta purgación,dijo bellamente que "las mujeres de donde sealegran sacan su tristeza y de donde se entristecensacan su alegría". Y, si se puede dar fe a las historiasy leyendas, el flujo menstrual, dado a beber, escomo un filtro y tiene — según se cree — el poderde volver loco, como dicen que ocurrió a Gayo Calígula,a quien se lo dio a beber su esposa, Cesonia.Entre las prevenciones quirúrgicas en la curaciónde heridos — como lo advierten Fragoso, Lanfrancoy otros celebérrimos cirujanos — se cuenta tambiénésta, a saber, que no se empleen vendas hechasde sábanas y camisones de mujeres, por más quehayan sido lavados muchas. veces (lo cual sueleser observado religiosamente por todos los cirujanos),y ello a causa de la virulencia de la sangremenstrual. Es más, aconsejan que sean apartadas dela vista de los heridos las mujeres, durante el período,y también los hombres, todavía calientes de lapalestra amorosa, a causa del olor a macho cabríoque rezuman, hasta el punto de que no parece tan101
eddit, non tam funefta eft, nec tam citam mortemeccerfit. Suffuratur entim foetus leu exfanguine, feuex chylo id, quod magis fincerum aft ac fpirituofum,fieque utero gerens geniali fucco fraudatur:unde non foltum in totamaffa fanguinea prava fithumorum congeftio, fed in ipfa quoque uteri fubftantia,quae in gravidis tempore vgeftationis, notanteGraaffio, O Sylvio, infigniter craffefcit, ut quomagis diftendatur, magis incraffetur. Humorum fabutrapropterea, quae prius cum quiera effet & conclufa,nort multum negotii faceffebat, partus tempore,commota veluti Camarina, ur dici folet, niprompè, & continuato efftuxu exporgerur, interimit.Obftetrices igitur, dum parituris fuper fellam pofitisprocumbrntes adftant, minibus expanfia partum excepture,ac in bujufmodi minifterio ad plures horasperftant, non leves noxas ex ftillantibus lochiis inipfis minibus perfentiunt,, ut aliquando à rodent, &ulcerentur. Fermelius contagioforum morborumvim admirans, refert, Obftetricem quondam , quaeparturienti opem tulerat, talem in manu laefionempaffam fuiffe, ut illi tandemmanus corrupta exciderit;Puerperam tamen illam, ait Fermelus, gallicafue infectam fuiffe. Quemadmodum igitur Nutrixpollurum infantem lactans, in mammis primo luemcontrahit, & à Nutrice vitiaia Infans altus in ore, &faucibus prima gallici morbid germina & cruciatuspraefert;ita Obftetrix illa in ipfis minibus, fuperquas ftillabat gallica lochiorum illuvies, tam gravemnoxam expert eft. Id tamen fagacibus, & expertisObftetricibus non prorfus ignotum eft; ubienim illis alicui Puerpere gallica lue infectae operamfuam praeftare meceftum eft, linteis manus obvoluunt,ut aba ipfis accepi, ac illas aqua & aceroperfaepè abluunt, cum periculo fuo didicerint, paffefacilimè hoc pacto luem Veneream aliofque morbos,communicari, His addendum, quòd Obftetricespravos odorestac halitus ex ftillanti fluore per os, &nares excipiant, nee modum habeant, quo fe tueantur,nifi alienis ac benè olentibus odoribus Puerperishyftericas paffones excitare velint.Minus forfan in Anglia, Gallia, Germania, aliifqueRegionibus patiuntur Obftetrices, cim Puerperaedecumbentes in fuis lectulis foetus edant, non infellis perforates fedentes, ut in Italia, quibus dumObftetrices affident pronae femper & incurve, expanfisminibus, ad oftium Matricis fetum proditurumopperientes, tanto labore ac patientia (ubiprefertim Matronis affident ac laboriofi partus funt)fatigantur, ut partu tandem edito lares fuls repetentinfractae & elumbes, artem fuam diris excecrantes.fabuloso lo que cuenta Plinio y Joaquín Camerarioen Gaspar de Reyes , a saber, que las abejas persiguena los hombres cuando rezuman todavía la fraganciade la palestra afrodisíaca, a pesar de que lesagrada en gran manera la suavidad de los orbes yson extraordinariamente castas. Sea cual sea la naturalezade la sangre menstrual, y si es no es tal comovulgarmente se cree, una cosa es cierta, y esque no se puede dudar de que el flujo uterino queprecede y sigue al parto es perjudicial y nocivo,como lo demuestra la súbita supresión de los loquioso su escaso flujo: sobrevienen inmediatamentefiebres malignas, que, en un dos por tres, llevan ala muerte a las desgraciadas parturientas, lo que nosucede en la simple supresión del flujo menstrual,que, si hace enfermar a las mujeres y las vuelvecaquécticas, no tiene consecuencias tan graves niproduce la muerte tan rápidamente. En efecto, elfeto roba subrepticiamente, bien sea de la sangre,bien del quilo, lo que es más puro y. espirituoso, yasí la embarazada se ve privada del jugo fecundo,por lo que no sólo se torna nociva la congestión dehumores en toda la masa sanguínea, sino tambiénincluso en la misma sustancia del útero (la cual —como hacen notar De Graaf y Silvio— en las embarazadas,durante el tiem-po de la gestación, se condensanotablemente), de modo que, cuanto más sedistiende más se condensa. Por eso, el lastre de loshumores, que antes, al permanecer en reposo y encerrado,no presentaba graves problemas, a la horadel parto, "revuelta aquella especie de camarina" —como suele decirse — produce la muerte si no seexpurga con prontitud y en un flujo continuado. Asípues, las comadronas, al estar agachadas ante lasparturientas colocadas ya en el potro, extienden susmanos, dispuestas a recibir al niño y, al permaneceren tal menester durante varias horas, sufren en susmanos daños no pequeños producidos por el gotearde los loquios, de modo que, a veces, se les inflamany ulceran por efecto de aquella materia acre ycorrosiva. Refiere Fernel, admirándose de la violenciade las enfermedades contagiosas, el caso deuna comadrona que, habiendo asistido a una parturienta,sufrió tal lesión en una mano que acabó quedándoseleinútil; hace notar el autor que la parturientahabía estado infectada del morbo gálico. Delmismo modo que una nodriza, al amamantar a unniño contaminado, comienza por contraer ella ensus pechos la enfermedad y, de la nodriza ya infectada,pasa a recibir después el niño amamantado, através de su boca y su garganta, los primeros gérmenesy padecimientos102
- Page 4 and 5:
El Instituto Nacional de Seguridad
- Page 6 and 7:
ÍNDICE DE CONTENIDOSTRATADO SOBRE
- Page 8 and 9:
XXIV. Lapicidae (Canteros, Trabajad
- Page 12 and 13:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBALas man
- Page 14 and 15:
Módena y Países Bajos), pueden ha
- Page 16 and 17:
Ramazzini le lleve a citar admirado
- Page 18:
Cabe resaltar la grandiosa labor ll
- Page 22 and 23:
Morbis Artificum subiturum video, v
- Page 24:
Cum ad Aegrotum deveneris, interrog
- Page 27 and 28:
gingivarum ulcera, artuum dolires a
- Page 29 and 30:
Asthamatis speciera quamdam describ
- Page 31 and 32:
metallorum, , & fosfilium, quae hab
- Page 33 and 34:
Naturae consilio, u tunde malum pro
- Page 35 and 36:
electrolítica. Esta técnica se ut
- Page 37 and 38:
motum impediiffe. Nimius effem, fi
- Page 39 and 40:
ob torporem inductum, & vim fentien
- Page 41 and 42:
Esta última vía de entrada se enc
- Page 43 and 44:
corium, per quod Mercurius alioquin
- Page 45 and 46:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 47 and 48:
Ut ad penfum meum redeam, chymicis
- Page 49 and 50:
opera indigent. Mirari autem defii,
- Page 51 and 52:
Comentario:El autor comienza su art
- Page 53 and 54:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 55 and 56:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 57 and 58:
Specularii ergo Artifices, Mercuriu
- Page 59 and 60:
Fere colorum materiam e mineralium
- Page 61 and 62: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 63 and 64: Comentario:Ramazzini reconoce la du
- Page 65 and 66: Sero vaccino, atque amulfionibus fe
- Page 67 and 68: adfcribunt Recentiores , uti Caefal
- Page 69 and 70: ergo tunc temporis oblaedit Artific
- Page 71 and 72: Mitridatum, ac ea quae fpecifica vi
- Page 73 and 74: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 75 and 76: ComentarioLo que más me ha llamado
- Page 77 and 78: lassitudinem incideret, tunc miser
- Page 79 and 80: Fascinationem similiter, quae per o
- Page 81 and 82: Ya, hace unos 2500 años, en Babilo
- Page 83 and 84: Desde cualquier percepción, consid
- Page 85 and 86: utebantur Fullones ut Veftes purpur
- Page 87 and 88: maligna Serofitate, in Vulgus vagar
- Page 89 and 90: in publicas vias conjectis, ob grav
- Page 91 and 92: Chymicos tam de urina resentí homi
- Page 93 and 94: mascarillas respiratorias adecuadas
- Page 95 and 96: qui claufo Cubiculo, & ubi mullum f
- Page 97 and 98: hujufmodi minifteria ad loca vilior
- Page 99 and 100: femper licet, aliquid labis humorib
- Page 101 and 102: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 103 and 104: corporibus enim obefis, & ubi craff
- Page 105 and 106: Spirituum Medicina juxta Modernos o
- Page 107 and 108: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 109 and 110: Id autem tribus ex causis agebant,
- Page 111: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 115 and 116: Comentario:En la naturaleza el ciel
- Page 117 and 118: egregié explicat Martinnus noster
- Page 119 and 120: potissimum in iis Nutricibus, quae
- Page 121 and 122: Nutrices proprio Viro penitùs segr
- Page 123 and 124: cos ductus propellendo versus mamma
- Page 125 and 126: quae nunquam nubunt, lac in mammis
- Page 127 and 128: Si verò passiones hystericae à ni
- Page 129 and 130: se ipsas sensim exhauriunt, & Infan
- Page 131 and 132: pítulo, como pústulas, sarna, cos
- Page 133 and 134: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 135 and 136: aceto extractio, ut chymicae operat
- Page 137 and 138: quuae per Spiritum Sal. Armoniaci f
- Page 139 and 140: Non femel, nee fine admiratione mih
- Page 141 and 142: tempus faltem, quo tali minifterio
- Page 143 and 144: tos de Hajji Firuz Tepe en los Mont
- Page 145 and 146: succo fermentatur, et fauces non so
- Page 147 and 148: Romanos quoque ab Urbe condita usqu
- Page 149 and 150: Comentario:¿Qué otra cosa hay par
- Page 151 and 152: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 153 and 154: quodcumque ex lino contextum opus a
- Page 155 and 156: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 157 and 158: volatilium, quibus ad turgentiam sa
- Page 159 and 160: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 161 and 162: El Instituto Nacional de Silicosis
- Page 163 and 164:
His addendum, quod dum linteamina,
- Page 165 and 166:
obruantur, ut infra aquam demersa p
- Page 167 and 168:
das, fungicidas, nematocidas y otro
- Page 169 and 170:
inquam, creyere licet variis aegrit
- Page 171 and 172:
Los baños de más reconocido prest
- Page 173 and 174:
modum illos curandi varium inibi es
- Page 175 and 176:
morborum in pejorem statum lapsus.
- Page 177 and 178:
con óxido metálico para formar un
- Page 179 and 180:
doctiffimus Mercurialis, ubi ait, f
- Page 181 and 182:
Comentario:Tras la lectura del Cap
- Page 183 and 184:
data opera, ad hujusmodi spectaculu
- Page 185 and 186:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 187 and 188:
more habet publicos proventus condu
- Page 189 and 190:
Lo que ocurrió antes del 70, en el
- Page 191 and 192:
cui Herus Chremes respondes: Refina
- Page 193 and 194:
nonfic autem Pulmones, qui in viole
- Page 195 and 196:
purinvocat Hippocrates, ulcus callo
- Page 197 and 198:
Comentario:El capítulo XXXIII de B
- Page 199 and 200:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 201 and 202:
magis in medio, quam in extremitati
- Page 203 and 204:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 205 and 206:
sicuti & tenuissiman diaetam, quoti
- Page 207 and 208:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 209 and 210:
horas aliquot interpolate opere suo
- Page 211 and 212:
anhelitus cohibitione opus est ad a
- Page 213 and 214:
Comentario:Una peculiar voz…No mu
- Page 215 and 216:
initium morbis pectoris, fluxiohibu
- Page 217 and 218:
tanquam id morbid anfa extitiffet;
- Page 219 and 220:
mox allium pane comedit; & in confu
- Page 221 and 222:
Para Ramazzini las causas determina
- Page 223 and 224:
undur, uti acutae febres, morbid pe
- Page 225 and 226:
Golpes derivados de aparejos o con
- Page 227 and 228:
sunt Deuteronomii verba: Habebis ex
- Page 229 and 230:
considerandam inquit; siquidem si c
- Page 231 and 232:
is sigillum, et tristissimam mortis
- Page 233 and 234:
Comentario:A veces los técnicos no
- Page 235 and 236:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBADE LITE
- Page 237 and 238:
damna, quae cacochylian, licet Jovi
- Page 239 and 240:
cujus propia est prudentia, ut Merc
- Page 241 and 242:
Privilegio, impune incedant; quod n
- Page 243 and 244:
sui , ut hujusmodi capillamentis ,
- Page 245 and 246:
erat, ac ordo. Sic Homerus: Ut lavi
- Page 247 and 248:
um Profesores, sed cum moderamine i
- Page 249 and 250:
cometidos por tanto impío como deb
- Page 251 and 252:
in charta apparet impressum totum i
- Page 253 and 254:
Al grupo de operarios que realizan
- Page 255 and 256:
temporis progressu desterré robar
- Page 257 and 258:
ción, regular adecuadamente los si
- Page 259 and 260:
fuerit, Helmontius, ipfemet refert
- Page 261 and 262:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 263 and 264:
ium certe laboriosumest, brachiis p
- Page 265 and 266:
Iidem quoque gibbosi evadunt ex con
- Page 267 and 268:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 269 and 270:
abajo, ya que el serrín le caen so
- Page 271 and 272:
opere vacare. Nec tanti lucrum face
- Page 273 and 274:
mum rapido, mirum non eft figraviff
- Page 275 and 276:
pasaban largas jornadas en las mism
- Page 277 and 278:
jurgis extat Mons Festinus dictus,
- Page 279 and 280:
Comentario:A modo de introducción
- Page 281 and 282:
in mare cecidit; nunc autem reperto
- Page 283 and 284:
sensibili perspiratu, locus enim in
- Page 285 and 286:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 287 and 288:
necnon a sitis & inediae tolerantia
- Page 289 and 290:
Tirando tórtolas o codornices en l
- Page 291 and 292:
ex hac mixtura acres particulas com
- Page 293 and 294:
no contaminamos nuestros ríos. Tra
- Page 295 and 296:
dentem, honestisque moribus praedit
- Page 297 and 298:
moderatio. Iis quae carnibus abstin
- Page 299 and 300:
non atis noctu somnum captasse vide
- Page 301 and 302:
Quoniam vero quearere quis posset,
- Page 304 and 305:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBAHipócr
- Page 306 and 307:
jardín de Antonio Castor y conoci
- Page 308 and 309:
con el título de Methodus curandis
- Page 310 and 311:
CelsoAulo Cornelio Celso (ca.25 a.
- Page 312 and 313:
capaz de realizar las operaciones d
- Page 314 and 315:
ta el 25%: unos 4 L) y extravascula
- Page 316 and 317:
sia. Diágoras y Erasístrato lo co
- Page 318 and 319:
Ha quedado obsoleta, aunque se la p
- Page 320 and 321:
gisto + cenizas o Metal = flogisto
- Page 322 and 323:
pas antes de quedar el que ahora ti
- Page 324:
ENSAYO “De Morbis Artificum Diatr