pervestigandos; quail risu notatum me scio, dumscaturiginem, unde prodeunt mutinenses Fontes,periculo tentamine scrutarer, nec non dum in PuteosPetrolei nostri in montana regione positos descenderme;at á Galeno discant, qui longas peregrinacionessuscepit, & abditiora Naturae arcana curiosépervestigavit, ut medicamentorum vires exactecalleret; verum e diverticulis in viam.Praeter corporis partes internas, externae quoquegraves noxas persentiunt; ut manus, crura, oculi, &fauces. In Fodinis Mysniae, ubi Ponpholyx nigrareperitur, manus, & crura usque ad osfa abradi refertAgrícola, ubi ait: Clavos casarum, que illis Fodinispropriores sunt, lingeos esse, cum ab eadempompholyge ferrum quoque abs. Mi observatumfuerit.Sunt in Fodinis multó etiam graviora mala, animataescilicet pestes, quae miseros fosfores infestant,& ad extremam perniciem deducunt, nimirum parvaquaedam animalia, Aranearum speciem referentia;Agrícola ex Solino lucifugas appellat. Haec animalculain argentariis Fodinis praesfertim degunt,quipus dum Fosfores non advertentes insident, punguntur,&male habent. Daemunculi praeterea, &spectra quaedam Operarios terrent, & infestant,quod genus Daemonum nonnisi precibus, jejuniisfugari tradit Agricolae hac dore videatur Kircherusin suo Mundo Subterraneo. A perito MetallurgoHannoverensi, qui nunc in Montana regione Mutinensisagri, jussu Serenisfimi Nostri, metallicas venasscrutatur, accepi, fabulosum non esse, ut putabam,id quod de hujusmodi Daemunculis in FodinisStabulantibus tradunt. In Fodinis enim Hannoverensibus,quae in Germania satis sunt celebres,mihiserio asseruit, frecuentes esse Fosforum casus,qui fateantur, se a daemonibus (quos Knauff Kriegenvocant) fuisse percussos, ac persaepe duorumvel trium dierum spatio eos mori, quos si evaserintsaluti retitui. Forum Daemonum subterraneorum sitquore mentio in Actis Philosophicis Soc. Reg. Anglicanae.Ab eodem quoque mihi narratum, in FodinisGoslariensibus, ubi Vitrioli minera sub pulverisforma eruitur, Operarios nudos opus suumexercere. Nam si vestibus obtecti per integrumdiem moram ibi traherent, iis egressis indumenta inpulverem tota solverentur, quam ob causam forsan,qui Galeni aevo in Cypri Fodinis Calchanti aquamexporrtabant, nudi operabantur.Cum tot inexplicabiles mineralium mixturae in terraevisceribus extent conclusae (licet etiam .Wedel en su Patología médica dogmática 6, y sobreeste tipo de asma 'dice que Stockus publicó todo untratado en el que achacaba la causa del mal al mercuriodel plomo, ya que en éste hay un gran porcentajede mercurio que es el que da peso al plomo.Cómo estos vapores metálicos intro-ducen en elcuerpo este monstruo tan abominable del asma delas montañas nos lo describe igualmente este autor':piensa que la afección se produce por desecaciónde los bronquios y concentración de hollines. Sennert,en su obra Conformidad y discrepancia de losquímicos con los médicos 8, nos informa de que unmédico que ejercía su profesión en las minas deMeissen le había' contado cómo en los cadáveresde los mineros se habían encontrado los mis-mosminerales en cuya extracción habían trabajado envida. Así, con toda elegancia, al invitar Estacio aJunio Máximo, que por entonces se encontra-ba enlos montes de Dalmacia, describe a estos trabajadorescomo gente aquerántica, que volvía, como diceel poeta, "después de haber visto a Plutón y con elmismo color que el oro arrancado a la tierra".Asípues, si el color es un trasunto fiel de los humores— "sólo han de refluir de adentro", como señalaGaleno en su primer Aph. comm. , y se observaprácticamente en todas las afecciones—, no es deextrañar que los mineros muestren un color semejanteal color del mineral con el que se conta-minóla masa sanguínea. Hay que pensar que tal vez enlos pulmones de estos trabajadores sucede lo mismoque en las forjas en las cuales, al fundirse losmetales, de los hollines que suben a la parte superiorse forman arsénico gris, óxido de zinc y otrosconglomerados metálicos. También en las minas desulfato de cobre los mineros se ven aquejados degraves dificultades respiratorias. Galeno (De simplic.medie facultate 19, durante una estancia enChipi:e, nos describe una gruta de la cual los obrerossacaban agua para obtener el sulfato de cobre ydice que él mismo descendió a dicha gruta casi unestadio y observó cómo caían en el estanque gotasde agua verde y percibió un olor sofocante y difícilmentesoportable, y añade que vio a los obreros,desnudos, coger el agua a toda prisa y salir, igualmente,corriendo, y es que nada daña tanto a lospulmones como un ácido cualquiera en el que se dé'abundancia de vitriolo. Seguro que no pocos denuestros compatriotas clínicos se reirían al ver aalgún profesor, investigador de las ciencias naturales,descender, con peligro de su vida, a lugaressubterráneos, movido por su deseo de escrutar losmás secretos arcanos de la naturaleza;19
metallorum, , & fosfilium, quae habemus, natura,ac indoles ex Chymicorum industria videatur satisperspecta) impossibile fere est statuere, quae, &quales specificae noxae in iis, vel illis Fodinis contineantur,& quomodo unam potius, quam aliampartem asficiant, propterea simpliciter dicendum,Aerem illum conclusum, & per os haustum pro respirationisusu, particulis Pulmoni, Cerebro, & spiritibusmaxime infensis, saturatum, stasim in massamsanguineam, ac spiritus inducere, ande praestosit malorum cohors.Eorum igitur, qui Fodinis praesecti sunt, necnon &Medicaes Artis Professorum, qui in id operamsuam locarint, munus erit, fosforum, quantum licebit,incolumitati prospicere, ac eniti, ut, quandocausam occasionalem removere non liceat, Operaviiquam minime laedantur. Cum id genushominibus igitur, ubi aegrotent, eodem pené modoerie agendum, ac cum iis, qui desperatis morbis laborant,quibus medica praesidia, & saltem quae delinisicamvim habent, non sunt denedanda ; Incurabiliaenim cognoscere oporter, ut quám minime laedant,ajebat Hippocrates.Fodinarum praefecti ad emendandum Aerem illumconclusum, & infectum, tum ob halitus, qui á mineralimaterial, & á Fosforum Corporibus exspirant,tum ob eum, quem accensa lumina esfundunt, promore habent machinis quibusdam spiritalibus perCuniculos cum Fodinis in fundo.Communicantes, aerem crassum et veteranum extrudere, et recentem, ac puriorem immittere Ocreispraeterea, et Chirothecis Fossorum crura et manusmunire solent, ne vitientur. Veteribus quoque magnaecurae Fossorum incolumitatem fuisse satis constat,illos enim Culeis amicire consueverant ex Jul.Pollucis testimonio. Ori vesiculas laxas illigabant,ne pernicialem pulverem inspirarent, et tamen pereas spectarent, ut de minium polientibus ait Plinius.Modo, in Fodinis praesertim Arsenici, vitreas larvasapponuntm, tutius, et alegantius remedium, utrefert Kircherus loco citato.Varia remedia praescribit idem Auctor tum propraeservatione, tum pro curatione, quae a peritoMetallico accepisse ait; valde celebrat liquoremparatum ex Oleo Tartari, Laudano, et Oleo ex Colchotare,ex quipus per distillationem liquor elicitur,quem ad gr. Iij. vult exhibendum; ad praeservacon una risa semejante sé que se han burlado de míal verme sondear, en peligrosa tentativa, los manantialesque proveen de agua a Módena, y lo mismo aldescender a los pozos de nuestro petróleo, situadosen la región montañosa. Pues bien, aprendan de Galeno,que emprendió largas peregrinaciones e investigólos recónditos secretos de la naturaleza paratener exacto conocimiento de las propiedades medicinales.Pero desde los senderos de la digresión volvamosa nuestro camino.Además de las partes internas del cuerpo, tambiénlas externas — como son manos, piernas, ojos y garganta— se ven gravemente dañadas. En las minasde Meissen, en las que se encuentra arsénico negro,las manos y piernas de los mineros, según testimoniode Agrícola, se corroen hasta los huesos y esteautor nos informa de que en aquella región, habiéndoseobservado que hasta el mismo hierro es atacadopor el arsénico, "los clavos de los barracones vecinosa aquellas minas son de madera".Hay, además, en las minas males incluso más graves,a saber, pestes dotadas de vida que quebrantana los desgraciados mineros y los llevan a su extremaperdición. Se trata de minúsculos insectos, pertenecientesa la especie de los arácnidos. Agrícola,siguiendo a Solino, los llama "lucífugos". Estos animalejosse crían principalmente en las minas de platay, si los mineros, sin darse cuenta, se sientan sobreellos, son picados y contraen una enfermedad.Por si todo ello fuera poco, a los obreros les aterrorizany atormentan diversos demonios y fantasmasque no pueden ser ahuyentados, según Agrícola", ano ser mediante conjuros y ayunos, (Sobre estacuestión, véase Kircher en su Mundo subterráneo.)Un especialista de Hannover, que ahora, y por encargode nuestra Señoría Serenísima, anda por laregión montañosa de la jurisdicción de Módena explorandolas vetas minerales, me informó de que noera simple fábula, como yo pensaba, cuanto se contabasobre aquellos diabólicos moradores de las minas.En efecto, me aseguró con toda seriedad que enlas minas de Hannover — que en Alemania gozande cierta celebridad — eran frecuentes los casos demineros que confesaban haber sido golpeados pordemonios (a los que llaman Knauff Kriegen) y quelos que lograban salvar la vida con mucha frecuenciavenían a morir a los dos o tres días. También sehace mención de demonios subterráneos en las Actasfilosóficas de la Real Sociedad Inglesa . El mismoinformador me contó que en las minas de20
- Page 4 and 5: El Instituto Nacional de Seguridad
- Page 6 and 7: ÍNDICE DE CONTENIDOSTRATADO SOBRE
- Page 8 and 9: XXIV. Lapicidae (Canteros, Trabajad
- Page 12 and 13: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBALas man
- Page 14 and 15: Módena y Países Bajos), pueden ha
- Page 16 and 17: Ramazzini le lleve a citar admirado
- Page 18: Cabe resaltar la grandiosa labor ll
- Page 22 and 23: Morbis Artificum subiturum video, v
- Page 24: Cum ad Aegrotum deveneris, interrog
- Page 27 and 28: gingivarum ulcera, artuum dolires a
- Page 29: Asthamatis speciera quamdam describ
- Page 33 and 34: Naturae consilio, u tunde malum pro
- Page 35 and 36: electrolítica. Esta técnica se ut
- Page 37 and 38: motum impediiffe. Nimius effem, fi
- Page 39 and 40: ob torporem inductum, & vim fentien
- Page 41 and 42: Esta última vía de entrada se enc
- Page 43 and 44: corium, per quod Mercurius alioquin
- Page 45 and 46: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 47 and 48: Ut ad penfum meum redeam, chymicis
- Page 49 and 50: opera indigent. Mirari autem defii,
- Page 51 and 52: Comentario:El autor comienza su art
- Page 53 and 54: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 55 and 56: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 57 and 58: Specularii ergo Artifices, Mercuriu
- Page 59 and 60: Fere colorum materiam e mineralium
- Page 61 and 62: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 63 and 64: Comentario:Ramazzini reconoce la du
- Page 65 and 66: Sero vaccino, atque amulfionibus fe
- Page 67 and 68: adfcribunt Recentiores , uti Caefal
- Page 69 and 70: ergo tunc temporis oblaedit Artific
- Page 71 and 72: Mitridatum, ac ea quae fpecifica vi
- Page 73 and 74: DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 75 and 76: ComentarioLo que más me ha llamado
- Page 77 and 78: lassitudinem incideret, tunc miser
- Page 79 and 80: Fascinationem similiter, quae per o
- Page 81 and 82:
Ya, hace unos 2500 años, en Babilo
- Page 83 and 84:
Desde cualquier percepción, consid
- Page 85 and 86:
utebantur Fullones ut Veftes purpur
- Page 87 and 88:
maligna Serofitate, in Vulgus vagar
- Page 89 and 90:
in publicas vias conjectis, ob grav
- Page 91 and 92:
Chymicos tam de urina resentí homi
- Page 93 and 94:
mascarillas respiratorias adecuadas
- Page 95 and 96:
qui claufo Cubiculo, & ubi mullum f
- Page 97 and 98:
hujufmodi minifteria ad loca vilior
- Page 99 and 100:
femper licet, aliquid labis humorib
- Page 101 and 102:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 103 and 104:
corporibus enim obefis, & ubi craff
- Page 105 and 106:
Spirituum Medicina juxta Modernos o
- Page 107 and 108:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 109 and 110:
Id autem tribus ex causis agebant,
- Page 111 and 112:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 113 and 114:
eddit, non tam funefta eft, nec tam
- Page 115 and 116:
Comentario:En la naturaleza el ciel
- Page 117 and 118:
egregié explicat Martinnus noster
- Page 119 and 120:
potissimum in iis Nutricibus, quae
- Page 121 and 122:
Nutrices proprio Viro penitùs segr
- Page 123 and 124:
cos ductus propellendo versus mamma
- Page 125 and 126:
quae nunquam nubunt, lac in mammis
- Page 127 and 128:
Si verò passiones hystericae à ni
- Page 129 and 130:
se ipsas sensim exhauriunt, & Infan
- Page 131 and 132:
pítulo, como pústulas, sarna, cos
- Page 133 and 134:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 135 and 136:
aceto extractio, ut chymicae operat
- Page 137 and 138:
quuae per Spiritum Sal. Armoniaci f
- Page 139 and 140:
Non femel, nee fine admiratione mih
- Page 141 and 142:
tempus faltem, quo tali minifterio
- Page 143 and 144:
tos de Hajji Firuz Tepe en los Mont
- Page 145 and 146:
succo fermentatur, et fauces non so
- Page 147 and 148:
Romanos quoque ab Urbe condita usqu
- Page 149 and 150:
Comentario:¿Qué otra cosa hay par
- Page 151 and 152:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 153 and 154:
quodcumque ex lino contextum opus a
- Page 155 and 156:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 157 and 158:
volatilium, quibus ad turgentiam sa
- Page 159 and 160:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 161 and 162:
El Instituto Nacional de Silicosis
- Page 163 and 164:
His addendum, quod dum linteamina,
- Page 165 and 166:
obruantur, ut infra aquam demersa p
- Page 167 and 168:
das, fungicidas, nematocidas y otro
- Page 169 and 170:
inquam, creyere licet variis aegrit
- Page 171 and 172:
Los baños de más reconocido prest
- Page 173 and 174:
modum illos curandi varium inibi es
- Page 175 and 176:
morborum in pejorem statum lapsus.
- Page 177 and 178:
con óxido metálico para formar un
- Page 179 and 180:
doctiffimus Mercurialis, ubi ait, f
- Page 181 and 182:
Comentario:Tras la lectura del Cap
- Page 183 and 184:
data opera, ad hujusmodi spectaculu
- Page 185 and 186:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 187 and 188:
more habet publicos proventus condu
- Page 189 and 190:
Lo que ocurrió antes del 70, en el
- Page 191 and 192:
cui Herus Chremes respondes: Refina
- Page 193 and 194:
nonfic autem Pulmones, qui in viole
- Page 195 and 196:
purinvocat Hippocrates, ulcus callo
- Page 197 and 198:
Comentario:El capítulo XXXIII de B
- Page 199 and 200:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 201 and 202:
magis in medio, quam in extremitati
- Page 203 and 204:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 205 and 206:
sicuti & tenuissiman diaetam, quoti
- Page 207 and 208:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 209 and 210:
horas aliquot interpolate opere suo
- Page 211 and 212:
anhelitus cohibitione opus est ad a
- Page 213 and 214:
Comentario:Una peculiar voz…No mu
- Page 215 and 216:
initium morbis pectoris, fluxiohibu
- Page 217 and 218:
tanquam id morbid anfa extitiffet;
- Page 219 and 220:
mox allium pane comedit; & in confu
- Page 221 and 222:
Para Ramazzini las causas determina
- Page 223 and 224:
undur, uti acutae febres, morbid pe
- Page 225 and 226:
Golpes derivados de aparejos o con
- Page 227 and 228:
sunt Deuteronomii verba: Habebis ex
- Page 229 and 230:
considerandam inquit; siquidem si c
- Page 231 and 232:
is sigillum, et tristissimam mortis
- Page 233 and 234:
Comentario:A veces los técnicos no
- Page 235 and 236:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBADE LITE
- Page 237 and 238:
damna, quae cacochylian, licet Jovi
- Page 239 and 240:
cujus propia est prudentia, ut Merc
- Page 241 and 242:
Privilegio, impune incedant; quod n
- Page 243 and 244:
sui , ut hujusmodi capillamentis ,
- Page 245 and 246:
erat, ac ordo. Sic Homerus: Ut lavi
- Page 247 and 248:
um Profesores, sed cum moderamine i
- Page 249 and 250:
cometidos por tanto impío como deb
- Page 251 and 252:
in charta apparet impressum totum i
- Page 253 and 254:
Al grupo de operarios que realizan
- Page 255 and 256:
temporis progressu desterré robar
- Page 257 and 258:
ción, regular adecuadamente los si
- Page 259 and 260:
fuerit, Helmontius, ipfemet refert
- Page 261 and 262:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT I
- Page 263 and 264:
ium certe laboriosumest, brachiis p
- Page 265 and 266:
Iidem quoque gibbosi evadunt ex con
- Page 267 and 268:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT V
- Page 269 and 270:
abajo, ya que el serrín le caen so
- Page 271 and 272:
opere vacare. Nec tanti lucrum face
- Page 273 and 274:
mum rapido, mirum non eft figraviff
- Page 275 and 276:
pasaban largas jornadas en las mism
- Page 277 and 278:
jurgis extat Mons Festinus dictus,
- Page 279 and 280:
Comentario:A modo de introducción
- Page 281 and 282:
in mare cecidit; nunc autem reperto
- Page 283 and 284:
sensibili perspiratu, locus enim in
- Page 285 and 286:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT X
- Page 287 and 288:
necnon a sitis & inediae tolerantia
- Page 289 and 290:
Tirando tórtolas o codornices en l
- Page 291 and 292:
ex hac mixtura acres particulas com
- Page 293 and 294:
no contaminamos nuestros ríos. Tra
- Page 295 and 296:
dentem, honestisque moribus praedit
- Page 297 and 298:
moderatio. Iis quae carnibus abstin
- Page 299 and 300:
non atis noctu somnum captasse vide
- Page 301 and 302:
Quoniam vero quearere quis posset,
- Page 304 and 305:
DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBAHipócr
- Page 306 and 307:
jardín de Antonio Castor y conoci
- Page 308 and 309:
con el título de Methodus curandis
- Page 310 and 311:
CelsoAulo Cornelio Celso (ca.25 a.
- Page 312 and 313:
capaz de realizar las operaciones d
- Page 314 and 315:
ta el 25%: unos 4 L) y extravascula
- Page 316 and 317:
sia. Diágoras y Erasístrato lo co
- Page 318 and 319:
Ha quedado obsoleta, aunque se la p
- Page 320 and 321:
gisto + cenizas o Metal = flogisto
- Page 322 and 323:
pas antes de quedar el que ahora ti
- Page 324:
ENSAYO “De Morbis Artificum Diatr