11.07.2015 Views

163Ribi

163Ribi

163Ribi

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

DE MORBIS ARTIFICUM DIATRIBACAPUT VDE MORBIS, QUIBUSOBNOXII SUNT FABRI AERARICAPÍTULO VSOBRE LAS ENFERMEDADES A QUEESTÁN EXPUESTOS LOSARTESANOS DEL BRONCEInter metalla, quae hominum fagacitas e térreavisceribus novit eruere, Ferrum atque aes praecipuumhabent usum, longe magis, Quam Argentum,atque Aurum, unde Mexicani, quipus pro Ferro atqueaAere, Aurum et Argentum natura concesserat,Europaeir ferro armatis et pugnatibus invidebant.Cum ergo Magnus sit Aeris usus a priscis etiamtemporibus, uti videre est apud Athenaeum, qui aitPlatonem et Licurgum statuisse in suis Rebus publicisex ómnibus metallis solum Aes et Ferrumsufficere, sic ut monetas apud Veteres ex solo Aereessent percussae, unde Aerarii nomen. De morbis,quipus Fabri aerarii sunt obnoxii in hoe capite eritFermo, de iis tamen loquendo, qui intra Civitates,insuis tabernas circa Aes exercentur, non autem de ii,qui in Podinis Aes eruunt, de quipus in primo capite,ubi de metallorum fossoribus facta est mentio.In fingulis itaque Civitatibus hujusmodi Operarii,ac Venetiis in unum vicum collecti sunt omnes, quitota die malleationi Aeris incumbunt ad ductilitatemobtinendam, ut varia exinde vasorum generaconficiant, unde tam ingens strepitus exurgit, utsolii Operarii inibi tabernas et domicilia habeant,locum enim illum adeo infestum omnes effugiunt.Observare ergo est hujusmodi Artifices super parvastrata humi ut plurimum sedentes et in curvos,tota die malleis primo ligneis, post ferreis Aes novumpercutiendo ad ductilitatem, quae expetiturredigere. Primo igitur ex continuo illo strepitu, auresmale affici, et totum etiam caput, necessum est,unde similes artífices surdastri fiunt, et ubi in hocopere consenuerint, omnino zurrid, auris enim timpanumex continua illa percussione, naturalemsuam tensionem amittit, naturalem suam tensionemamittit, et aeria interni reperculsio ad latera, Omniaauditus organa infirmat ac pervertit; idem itaqueipsis evenit, quod Nili accolis in Aegypto, qui exnimio strepitu cadentes aquae omnes zurrid sunt.De entre los metales que la sagacidad delhombre ha sabido arrancar a las entrañas de la tierratienen especial utilidad el hierro y el cobre ; muchamás que la plata y el oro. De ahí que los mejicanos,a los que la naturaleza, en lugar de hierro ycobre, había concedido oro y plata, sintieran envidiade los europeos, que se armaban y luchaban conel hierro. Por ello, al ser tan grande la utilidad delbronce incluso desde los tiempos antiguos (segúnpuede verse en Ateneo, quien dice que Platón y Licurgohabían establecido que en sus repúblicas bastaba,de entre todos los metales, con el cobre y elhierro, de manera que entre los antiguos las monedasse acuñaban sólo en bronce, de donde el nombrede erario), se tratará en este capítulo de las enfermedadesa las que están expuestos los que trabajanel bronce, pero refiriéndonos a quienes en lasciudades, en sus talleres, se ejercitan en él, y no alos que en las minas sacan a la luz el cobre; de éstos,en efecto, ya tratamos en el Capítulo 1, dondese hizo mención de los mineros del metal. Así pues,en todas las ciudades hay artesanos de esta especie,y en Venecia están todos agrupados en un solo barrio.Se dedican todo el día a martillear el broncepara lograr su ductilidad y elaborar luego los diversostipos de recipientes; de ello surge tan ingenteestrépito que sólo esos artesanos tienen allí sus talleresy viviendas, pues todo el mundo escapa delugar tan desagradable. Se puede, pues, observar aestos artesanos sentados, por lo general, en el suelo,sobre pequeños estrados, y encorvados, batiendotodo el día el bronce, primero con mazos de madera,luego de hierro hasta conseguir la ductilidad quese desea. En consecuencia, y ante todo, forzoso esque tal estrépito continuo, afecte malamente a losoídos e incluso a la cabeza toda; por ello semejantesartesanos suelen acabar un tanto sordos y, si sehacen viejos en este trabajo, sordos del todo. En253

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!