Armoede en kapitalisme in pre-industrieel Europa

More documents

Recommendations

Info

[86] Cijfers in deze paragraaf ontleend aan F.-W. Henning, ‘Die Betriebsgrössenstruktur der mitteleuropäischen Landwirtschaft im 18. Jahrhundert und ihr Einfluss auf die ländlichen Einkommensverhältnisse’, ZAA, 17 (1969), 171-193; Abel, Massenarmut, pp. 252-257; François, ‘Unterschichten’, pp. 434-435, 455-457. [87] Zie Lis, Verarmingsprocessen, II, pp. 48-53, III, pp. 5-91. Voor de verdeling van de rijkdom in Antwerpen raadplege men J. De Belder, ‘Beroep of bezit als criterium voor de sociale doorsnede. Een aanzet tot uniformisering van reconstructiemethoden’, TSG, 6 (1976), 266-272. Het citaat van Buret komt uit Chevalier, Classes laborieuses, p. 445. [88] Cijfers in de vorige paragraaf ontleend aan Geoffrey Taylor, The Problem of Poverty, pp. 12-13, en Marshall, The Old Poor Law, pp. 26-27, 33. De citaten komen uit Inglis, Poverty, pp. 113, 157. [89] T.S. Ashton, The Standard of life of the workers in England, 1790-1830’, JEH, 9 (1949), 33. Voor details over de daling van het hoofdelijk voedselverbruik in Antwerpen: Lis en Soly, ‘Food consumption’, pp. 460-486. [90] Cijfers ontleend aan C. Vandenbroeke, ‘Cultivation and consumption of the potato in the 17th and 18th century, AHN, 5 (1971), 15-39; M. Morineau, ‘La pomme de terre au XVIIIe siècle’, AESC, 25 (1970), 1767-1785, en ‘Révolution agricole, révolution alimentaire, révolution démographique’, ADH (1974), 335-369 (op p. 355); F.-W. Henning, ‘Stadien und Typen in der Entwicklung der Landwirtschaft in den heutigen Industrieländern’ in Schriften der Gesellschaft für Wirschafts- und Sozialwissenschaften des Landbaues, 5 (1968), 57; K. H. Carmen, ‘Land and Population in Ireland’, EcHR, 2nd ser., 2 (1950), 288-289; J.C. Drummond en A. Wilbraham, The Englishman’s Food: a history of five centuries of English diet (Londen, 1958), pp. 180-181. De citaten komen uit W. Abel, Massenarmut under Hungerkrisen im vorindustriellen Deutschland (Göttingen, 1972), p. 65 (List); Smout, A History of the Scottish People, p. 251 (Sinclair); Arthur J. Taylor, The Standard of Living in Britain, p. xxxii (Porter). [91] Aangehaald door Garden, Lyon et les Lyonnais, p. 299. [92] Hufton, The Poor of Eighteenth-Century France, ch. III; E. Hélin, ‘Migrations d’ouvriers avant la révolution industrielle’, in Annales du Congrès de Liège. Quarantième Session, (2 dln., Luik, 1969), I, 174-177; J. Tack, Die Hollandsgänger in Hannover und Oldenburg. Ein Beitrag zur Geschichte der Arbeiter-Wanderung (Leipzig, 1902) pp. 11-14, 34-42, 64, 86-97, 137-143, 169-173. Swinburne, aangehaald door B. Bennassar, L’Homme espagnol. Attitudes et mentalités du XVIe au XIXe siècle (Parijs, 1975), p. 96. [93] W. Kula, ‘Recherches comparatives sur la formation de la classe ouvrière’, in Second ICEH (Parijs en Den Haag, 1960), pp. 510-523; M. Garden, ‘L’attraction de Lyon à la fin de l’Ancien Régime’, ADH (1970), 205-222; M. Vovelle, ‘Le prolétariat flottant à Marseille sous la Révolution française’, ADH (1968), 117-123; François, ‘Unterschichten’, pp. 441-442; N. Caulier-Mathy, ‘La composition d’un prolétariat industriel. Le cas de l’entreprise Cockerill’, Revue d’Histoire de la Sidéurgie, 4 (1963), 218; Lis, Verarmingsprocessen, II, pp. 174-179; A. Redford, Labour Migration in England 1800-1850 (Manchester, 1926), pp. 55-63. Het citaat komt uit Thompson, The Making of the English Working Class, p. 247. [94] Woodward en Paine, aangehaald door Inglis, Poverty, pp. 34, 36. [95] Zie Lis, Verarmingsprocessen, IV, pp. 97-101. Het citaat van Henry Zouch komt uit R.W. Malcolmson, Popular Recreations in English Society, 1700-1850 (Cambridge, 1973), p. 95. [96] Aangehaald door Inglis, Poverty, p. 21. [97] F. Fox Piven en Richard A. Cloward, Regulating the Poor: the functions of public welfare (Londen, 1972), pp. 30-31. [98] S.G. en E.O.A. Checkland, eds., The Poor Law Report of 1834 (Harmondsworth, 1974), passim (op pp. 67, 335, 378). Zie de pertinente opmerkingen van Rimlinger, Welfare Politics, pp. 51-54. Het citaat van Coleridge komt uit Inglis, Poverty, p. 338. [99] Het citaat kamt uit Thompson, The Making of the English Working Class, p. 295. Zie ook het belangrijke artikel van dezelfde auteur ‘The moral economy of the English crowd in the eighteenth century’, PP, 50 (1971), 76- 136. [100] Lis, ‘Sociale politiek’, pp. 148-160. Zie ook Y. van den Berghe, ‘De algemene armenkamer te Brugge, 1776- 1925. Een poging tot rationaliseren en laïciseren van de armenzorg’, Standen en Landen, 44 (1968), 269-288, en F.N. Takababaza, ‘Le Bureau de Charité à Verviers, 1783-1789’, Bulletin de l’Institut archéologique liégeois, 84
(1972), 107-124. [101] Hufton, The Poor of Eighteenth-Century France, pp. 131-193, 227-244 (op p. 156); Gutton, Société ... Lyon, pp. 435-441, 457-467; Kaplow, The Names of Kings, ch. VI. [102] G. Lefèbvre, La Grande Peur de 1789 (2e uitg., Parijs, 1970). Zie ook A. Abbiatecci et al, Crimes et criminalité en France, XVIIe-XVIIIe siècles (Parijs, 1972); Hufton, The Poor of Eighteenth-Century France, part III; P. Deyon, Le temps des prisons. Essai sur l’histoire de la délinquance et les origines du système pénitentiaire (Parijs, 1975), pp. 54-60, 73-74, 84-87. [103] F. Dreyfus, L’Assistance sous la Législation et la Convention, 1791-1795 (Parijs, 1905); C. Bloch, ‘Notes sur la législation et l’administration de l’assistance de 1789 à l’an VIII’, Bulletin de la Commission de recherches et de publications des documents relatifs à la vie économique de la Révolution (1908), 232-250; M. Leroy, Histoire des idées sociales en France, I, De Montesquieu à Robespierre (Parijs, 1946), pp. 320 e.v.; A. Soboul, Histoire de la Révolution française (2 dln., 2e uitg., Parijs, 1972), II, pp. 12, 105, 353-356. Het citaat van Delecroy komt uit J. van Borm, ‘De archieven van de Weldadigheidsbureaus als bron voor de sociale geschiedenis van de XIXe eeuw’, Annalen van het XLIe Congres van de Federatie van de Kringen voor Oudheidkunde en Geschiedenis van België (Mechelen, 1971), 286-287. [104] Von Justi, aangehaald door Endres, ‘Armenproblem’, p. 1012. Het citaat van Lord Malmesbury komt uit W.O. Henderson, Studies in the Economic Policy of Frederick the Great (Londen, 1963), p. 160. [105] De citaten komen uit Koch, Wandlungen der Wohlfahrtspflege, pp. 150, 234-235.
Page 1 and 2:
Catharina Lis - Hugo Soly Armoede e
Page 3 and 4:
Inhoudsopgave Dankbetuiging Woord v
Page 5 and 6:
Dankbetuiging Geen enkele studie is
Page 7 and 8:
maakt immers niet duidelijk waarom
Page 9 and 10:
Een massa nieuwe en oude wetenschap
Page 11 and 12:
Feodaliteit, armoede en liefdadighe
Page 13 and 14:
twee karakteristieken: ‘Enerzijds
Page 15 and 16:
vrije boeren met evenveel grond’.
Page 17 and 18:
zouden de steden in de loop der vol
Page 19 and 20:
verantwoordelijk voor een specifiek
Page 21 and 22:
3. De vele facetten van de armoede
Page 23 and 24:
onderzocht welk dagloon aan de hove
Page 25 and 26:
per gezinslid, in 1340-46 nauwelijk
Page 27 and 28:
ledematen van het lichaam van Chris
Page 29 and 30:
tijdelijke opvangmogelijkheden opge
Page 31 and 32:
Er is een massa monografieën over
Page 33 and 34:
Crisis, sociale problemen en armenw
Page 35 and 36:
Daarbij dient opgemerkt dat zowel d
Page 37 and 38:
verbeterden de levensvoorwaarden va
Page 39 and 40:
urale nijverheid als een toenemende
Page 41 and 42:
meesten onder hen weldra afhankelij
Page 43 and 44:
Afb. 2 Koopkracht van de bouwvakker
Page 45 and 46:
hoofdzakelijk ten koste der kleine
Page 47 and 48:
Afb. 5 Procentuele verdeling van de
Page 49 and 50:
het verval van de traditionele lake
Page 51 and 52:
migreren maar bij hun werkgevers mo
Page 53 and 54:
algemeen overzicht H. Neveux, ‘Le
Page 55 and 56:
Economische expansie, verarming en
Page 57 and 58:
fiscale basis maakte het de adel vr
Page 59 and 60:
grondeigenaars bewerkstelligden imm
Page 61 and 62:
dieren bezaten. De aanslag op de ge
Page 63 and 64:
transformatie van de economie in de
Page 65 and 66:
thuiswerkers maakte het onmogelijk
Page 67 and 68:
dertig van de zestiende eeuw blijk
Page 69 and 70:
In de loop van de verdere zestiende
Page 71 and 72:
de wijzigingen in de dagelijkse lev
Page 73 and 74:
degradatie van de kleine producente
Page 75 and 76:
moesten besteden, had deze evolutie
Page 77 and 78:
4. De opkomst van de sociale politi
Page 79 and 80:
en centrale overheden gewelddadig o
Page 81 and 82:
Schotland (1535) en Spanje (1541) v
Page 83 and 84:
De invoering van een gemene beurs b
Page 85 and 86:
der lokale besturen hebben voorgeze
Page 87 and 88:
armenzorg. De grote lijnen van deze
Page 89 and 90:
_______________ [28] Brenner, ‘Ag
Page 91 and 92:
Sociaaleconomische verschuivingen e
Page 93 and 94:
fiscale belangen strekte tot agrari
Page 95 and 96:
Tot op het einde van de zestiende e
Page 97 and 98:
carrière als een onderontwikkeld g
Page 99 and 100:
3. Naar een proletariaat De zeventi
Page 101 and 102:
Tabel 8 Afstand tussen plaats van h
Page 103 and 104:
praktijken. ‘Goede’ calvinisten
Page 105 and 106:
4. De ‘Grote Opsluiting’: een e
Page 107 and 108:
vrijheidsberoving en verplichte arb
Page 109 and 110:
het de burgers op straf van boete n
Page 111 and 112:
egering slaagde er in ieder geval i
Page 113 and 114:
de strijd voor een gunstige handels
Page 115 and 116:
1650-1780 (Parijs, 1970), en de ver
Page 117 and 118:
Economische groei, verpaupering en
Page 119 and 120:
gemene gronden hadden, ontvingen en
Page 121 and 122:
niet zozeer gericht op de bevorderi
Page 123 and 124:
De concentratietendens, verbonden m
Page 125 and 126:
op het einde van het ancien regime.
Page 127 and 128:
inwoners hun brood uitsluitend met
Page 129 and 130:
Osnabrück en het hele Teutoburger
Page 131 and 132: Deze voorbeelden bewijzen dat de ar
Page 133 and 134: eletten fulltime te werken. De onde
Page 135 and 136: innen de grenzen van hun commercië
Page 137 and 138: dezelfde soort van vicieuze cirkel
Page 139 and 140: langzamerhand uitgeschakeld. De ste
Page 141 and 142: trouwens opvallend dat de regeling
Page 143 and 144: loop van de achttiende eeuw helemaa
Page 145 and 146: Afb. 15 Gemiddelde daglonen, uitged
Page 147 and 148: etwist. Te Elbeuf maakten de loonar
Page 149 and 150: Tabel 9 De gesteunde behoeftigen al
Page 151 and 152: ook hier in de loop van de achttien
Page 153 and 154: Afb. 16 De daling van het gemiddeld
Page 155 and 156: Melk 0,082 liter 5 2,7 3 3,8 Karnem
Page 157 and 158: Vlees 1.210 2.730 700 1.585 Boter 1
Page 159 and 160: herleid geworden. Vraag het in de h
Page 161 and 162: vaak verafgelegen plaatsen seizoena
Page 163 and 164: meerderheid. Zij werden opgehoopt i
Page 165 and 166: te wekken. En het staat buiten kijf
Page 167 and 168: Waarom duurde het dan tot 1782 voor
Page 169 and 170: waarop steun wordt verleend aan de
Page 171 and 172: etrof, stelde Taintenier voor alle
Page 173 and 174: aalmoezen vormden de hoekstenen van
Page 175 and 176: Frankrijk alles samengenomen slecht
Page 177 and 178: arbeidsverdeling verhinderde. De
Page 179 and 180: (Parijs, 1965); en bovenal Michel M
Page 181: Revolution, 1780-1830’, EcHR, 2nd
Page 185 and 186: oerenstand, omdat de meeste kooplui
Page 187 and 188: De keuters die in de dertiende eeuw
Page 189 and 190: ouden van dagen, de zieken en de ge
Page 191 and 192: Algemene bibliografie De meest omva
Page 193: t.a.v. de armen, verklaart geen van
show all

Armoede en kapitalisme in pre-industrieel Europa

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?