Armoede en kapitalisme in pre-industrieel Europa

More documents

Recommendations

Info

deutschen Landwirtschaft vom frühen Mittelalter bis zum 19. Jahrhundert (Stuttgart, 1962); G. Franz, Geschichte des deutschen Bauernstandes vom frühen Mittelalter bis zum 19. Jahrhundert (Stuttgart, 1970). Voor Engeland: M.M. Postan, The Medieval Economy and Society: an economic history of Britain, 1100-1500 (Londen, 1972); Charles Wilson, England’s Apprenticeship, 1603-1763 (Londen, 1965); L.A. Clarkson, The Pre-Industrial Economy in England, 1500-1750 (Londen, 1971); D.C. Coleman, The Economy of England 1450-1750 (Londen, 1977); P. Laslets, The World we have lost (Londen, 1965). Voor Frankrijk: F. Braudel en E. Labrousse, eds., Histoire économique et sociale de la France, dln. I-II (Parijs, 1970-1977); G. Duby en A. Wallon, eds., Histoire de la France rurale, dln. I-II (Parijs, 1975-1976). Voor Italië: G. Luzzato, An Economic History of Italy from the Fall of the Roman Empire to the Beginning of the Sixteenth Century (Londen, 1961); CM. Cipolla, ‘The economic decline of Italy’, in The Economic Decline of Empires (Londen, 1970), pp. 196-214. Voor de Lage Landen: J.A. van Houtte, An Economic History of the Low Countries, 800-1800 (Londen, 1977); J.H. van Stuyvenberg, ed., De economische geschiedenis van Nederland (Groningen, 1977). Voor Schotland, S.G.E. Lythe en J. Butt, An Economic History of Scotland, 1100-1939 (Glasgow, 1975); T.C. Smout, A History of the Scottish People, 1560-1830 (Londen, 1972). Voor Spanje: J. Visins Vives, An Economic History of Spain (Princeton, 1969). Voor Zwitserland: A. Hauser, Schweizerische Wirtschafts- und Sozialgeschichte (Zürich, 1961); J.-F. Bergier, Problèmes de l’histoire économique de la Suisse (Bern, 1968) en Naissance et croissance de la Suisse industrielle (Bern, 1974). Een recent handboek over de sociale geschiedenis van pre-industrieel Europa is er niet maar Robert Fossier, Histoire sociale de l’Occident médiéval (Parijs, 1970), Henry Kamen, The Iron Century: social change in Europe, 1550-1660 (Londen, 1971) en Pierre Goubert, L’Ancien Regime, I, La société (Parijs, 1969; Engelse vertaling: New York, 1973) bieden een bijna volledig panorama als ze achtereenvolgens worden gelezen. Ph. Wolf en F. Mauro, Histoire générale du travail, II, L’âge de l’artisanat, Ve-XVIIIe siècles (Parijs, 1965), geven een comparatief overzicht van de arbeidsvoorwaarden. De hoeveelheid en de aard van de verbruikte levensmiddelen zijn de beste criteria om de levensstandaard in de bestudeerde periode objectief te meten. Belangrijke artikelen over dat onderwerp vindt men in J.-J. Hémardinquer, ed., Pour une histoire de l’alimentation (Parijs, 1970) en ‘Histoire de l’alimemation’, AESC, 30 (1975), 402- 632 (speciale aflevering). Er bestaat geen recent boek over de geschiedenis van de armoede en de armenzorg in het algemeen, maar Michel Mollat, Les pauvres au moyen-âge (Parijs, 1977) en J.-P. Gutton, La société et les pauvres en Europe, XVIe-XVIIIe siècle (Parijs, 1974) zijn nuttige inleidingen tot de problematiek. Het eerste boek is grondig en breed opgezet en bevat een uitvoerige bibliografie; het laatste is een interessant maar schetsmatig essay met een onderontwikkelde bibliografie. Hoewel waardevolle informatie verstrekkend over armoedetoestanden en publieke houdingen
t.a.v. de armen, verklaart geen van beide werken de fundamentele oorzaken van verarmingsprocessen en de opeenvolgende wijzigingen in de sociale politiek. Talrijke monografieën handelen over armoede en/of armenzorg in een bepaald gebied tijdens de pre-industriële periode. Voor Engeland zijn de meest aanbevelenswaardige inleidingen: S. en B. Webb, English Local Government. English Poor Law History, I, The Old Poor Law (2de uitg., Londen, 1963); K. De Schweinitz, England’s Road to social Security (Philadelphia, 1949); E.M. Leonard, The Early History of English Poor Relief (2e uitg., New York, 1965). Voor Frankrijk: J.-P. Gutton, La société et les pauvres. L’exemple de la généralité de Lyon, 1534-1789 (Parijs, 1971). Voor Duitsland: G. Ratzinger, Geschichte der deutschen Armenpflege (2e uitg., Freiburg i.Br., 1884). Voor Italië: B. Geremek, ‘Renfermement des pauvres en Italie (XIVe-XVIIe siècles). Remarques préliminaires’, in Mélanges en l’honneur de Fernand Braudel (2 dln., Toulouse, 1973), 1, pp. 205-217. Voor de Lage Landen: ‘Armoede en armenzorg’, TG, 88 (1975), 449-636 (speciaal nummer). Voor Schotland: A.A. Cormack, Poor Relief in Scotland (Aberdeen, 1923) en T. Ferguson, The Dawn of Scottish Social Welfare (Londen, 1948). Voor Spanje: V. Rau en F. Saez, eds., A Probeza e a Assistência dos Pobres na Peninsula Ibérica durante a Idade Media (2dln., Lissabon, 1973) en M. Jimenez Salas, Historia de la Assistencia Social en España en la Edad Moderna (Madrid, 1958). Voor Zwitserland: K. Geiser, Geschichte des Armenwesens im Kanton Bern von der Reformation bis auf die neuere Zeit (Bern, 1894); A. Briod, L’Assistance des pauvres dans le Pays de Vaud (Lausanne, 1926); A.-M. Dubler, Armen- und Bettlerwesen in der Gemeinen Herrschaft ‘Freie Ämter’; 16. bis 18. Jahrhundert (Bazel, 1970).
Page 1 and 2:
Catharina Lis - Hugo Soly Armoede e
Page 3 and 4:
Inhoudsopgave Dankbetuiging Woord v
Page 5 and 6:
Dankbetuiging Geen enkele studie is
Page 7 and 8:
maakt immers niet duidelijk waarom
Page 9 and 10:
Een massa nieuwe en oude wetenschap
Page 11 and 12:
Feodaliteit, armoede en liefdadighe
Page 13 and 14:
twee karakteristieken: ‘Enerzijds
Page 15 and 16:
vrije boeren met evenveel grond’.
Page 17 and 18:
zouden de steden in de loop der vol
Page 19 and 20:
verantwoordelijk voor een specifiek
Page 21 and 22:
3. De vele facetten van de armoede
Page 23 and 24:
onderzocht welk dagloon aan de hove
Page 25 and 26:
per gezinslid, in 1340-46 nauwelijk
Page 27 and 28:
ledematen van het lichaam van Chris
Page 29 and 30:
tijdelijke opvangmogelijkheden opge
Page 31 and 32:
Er is een massa monografieën over
Page 33 and 34:
Crisis, sociale problemen en armenw
Page 35 and 36:
Daarbij dient opgemerkt dat zowel d
Page 37 and 38:
verbeterden de levensvoorwaarden va
Page 39 and 40:
urale nijverheid als een toenemende
Page 41 and 42:
meesten onder hen weldra afhankelij
Page 43 and 44:
Afb. 2 Koopkracht van de bouwvakker
Page 45 and 46:
hoofdzakelijk ten koste der kleine
Page 47 and 48:
Afb. 5 Procentuele verdeling van de
Page 49 and 50:
het verval van de traditionele lake
Page 51 and 52:
migreren maar bij hun werkgevers mo
Page 53 and 54:
algemeen overzicht H. Neveux, ‘Le
Page 55 and 56:
Economische expansie, verarming en
Page 57 and 58:
fiscale basis maakte het de adel vr
Page 59 and 60:
grondeigenaars bewerkstelligden imm
Page 61 and 62:
dieren bezaten. De aanslag op de ge
Page 63 and 64:
transformatie van de economie in de
Page 65 and 66:
thuiswerkers maakte het onmogelijk
Page 67 and 68:
dertig van de zestiende eeuw blijk
Page 69 and 70:
In de loop van de verdere zestiende
Page 71 and 72:
de wijzigingen in de dagelijkse lev
Page 73 and 74:
degradatie van de kleine producente
Page 75 and 76:
moesten besteden, had deze evolutie
Page 77 and 78:
4. De opkomst van de sociale politi
Page 79 and 80:
en centrale overheden gewelddadig o
Page 81 and 82:
Schotland (1535) en Spanje (1541) v
Page 83 and 84:
De invoering van een gemene beurs b
Page 85 and 86:
der lokale besturen hebben voorgeze
Page 87 and 88:
armenzorg. De grote lijnen van deze
Page 89 and 90:
_______________ [28] Brenner, ‘Ag
Page 91 and 92:
Sociaaleconomische verschuivingen e
Page 93 and 94:
fiscale belangen strekte tot agrari
Page 95 and 96:
Tot op het einde van de zestiende e
Page 97 and 98:
carrière als een onderontwikkeld g
Page 99 and 100:
3. Naar een proletariaat De zeventi
Page 101 and 102:
Tabel 8 Afstand tussen plaats van h
Page 103 and 104:
praktijken. ‘Goede’ calvinisten
Page 105 and 106:
4. De ‘Grote Opsluiting’: een e
Page 107 and 108:
vrijheidsberoving en verplichte arb
Page 109 and 110:
het de burgers op straf van boete n
Page 111 and 112:
egering slaagde er in ieder geval i
Page 113 and 114:
de strijd voor een gunstige handels
Page 115 and 116:
1650-1780 (Parijs, 1970), en de ver
Page 117 and 118:
Economische groei, verpaupering en
Page 119 and 120:
gemene gronden hadden, ontvingen en
Page 121 and 122:
niet zozeer gericht op de bevorderi
Page 123 and 124:
De concentratietendens, verbonden m
Page 125 and 126:
op het einde van het ancien regime.
Page 127 and 128:
inwoners hun brood uitsluitend met
Page 129 and 130:
Osnabrück en het hele Teutoburger
Page 131 and 132:
Deze voorbeelden bewijzen dat de ar
Page 133 and 134:
eletten fulltime te werken. De onde
Page 135 and 136:
innen de grenzen van hun commercië
Page 137 and 138:
dezelfde soort van vicieuze cirkel
Page 139 and 140:
langzamerhand uitgeschakeld. De ste
Page 141 and 142: trouwens opvallend dat de regeling
Page 143 and 144: loop van de achttiende eeuw helemaa
Page 145 and 146: Afb. 15 Gemiddelde daglonen, uitged
Page 147 and 148: etwist. Te Elbeuf maakten de loonar
Page 149 and 150: Tabel 9 De gesteunde behoeftigen al
Page 151 and 152: ook hier in de loop van de achttien
Page 153 and 154: Afb. 16 De daling van het gemiddeld
Page 155 and 156: Melk 0,082 liter 5 2,7 3 3,8 Karnem
Page 157 and 158: Vlees 1.210 2.730 700 1.585 Boter 1
Page 159 and 160: herleid geworden. Vraag het in de h
Page 161 and 162: vaak verafgelegen plaatsen seizoena
Page 163 and 164: meerderheid. Zij werden opgehoopt i
Page 165 and 166: te wekken. En het staat buiten kijf
Page 167 and 168: Waarom duurde het dan tot 1782 voor
Page 169 and 170: waarop steun wordt verleend aan de
Page 171 and 172: etrof, stelde Taintenier voor alle
Page 173 and 174: aalmoezen vormden de hoekstenen van
Page 175 and 176: Frankrijk alles samengenomen slecht
Page 177 and 178: arbeidsverdeling verhinderde. De
Page 179 and 180: (Parijs, 1965); en bovenal Michel M
Page 181 and 182: Revolution, 1780-1830’, EcHR, 2nd
Page 183 and 184: (1972), 107-124. [101] Hufton, The
Page 185 and 186: oerenstand, omdat de meeste kooplui
Page 187 and 188: De keuters die in de dertiende eeuw
Page 189 and 190: ouden van dagen, de zieken en de ge
Page 191: Algemene bibliografie De meest omva
show all

Armoede en kapitalisme in pre-industrieel Europa

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?