Eijk - Tilburg University

Werkdiscipline
De intramurale medewerkers blijken zich beter te houden aan regels en voorschriften. Deze bieden
zekerheid en structuur. Extramurale medewerkers handelen afhankelijk van de situatie, gericht op de
klant, op eigen initiatief. Zij zoeken een eigen structuur in o.a. ‘vaste klanten’ op ‘vaste tijden’ en
hebben hier een belangrijke stem in. Het vinden van de balans tussen ‘wat moet’ en ‘wat mag’, zal de
nodige aandacht moeten krijgen bij integratieprocessen.
Deskundigheid en zelfstandig uitvoeren van taken
Zelfstandig werken wordt bevorderd in een situatie waar niet terug te vallen is op collegae of een
leidinggevende. Extramurale medewerkers worden door de omstandigheden waaronder zij hun werk
moeten doen, vaker bloot gesteld aan situaties waar zij een besluit of initiatief moeten nemen, zonder
goedkeuring of bevestiging van leidinggevenden of collegae. Dit heeft zich ontwikkeld tot een
kerncompetentie van de robuuste soort. Organisaties hebben deze kwaliteit versterkt door in de
opleidingen hier veel aandacht aan te besteden. In intramurale instellingen is deze competentie
minder ontwikkeld. De vaak meer rigide aansturing, de deskundigheid van de leidinggevende, de
collegae die ondersteunen en adviseren, maken het ook minder nodig om een dergelijke competentie
te ontwikkelen en versterken. In een situatie echter waarin in- en extramuraal personeel nauw moeten
gaan samenwerken, kan dit leiden tot spraakverwarring. De verwachtingen zullen niet aansluiten bij
datgene wat de ander kan en gaat doen.
Toezicht en controle
Intramuraal personeel is gewend aan directe controle. Als de leidinggevende iets wil weten, zal hij of
zij naar betreffende werknemer of situatie toe gaan en vragen, of met eigen ogen zien hoe de vlag
erbij hangt. In extramurale situaties is dat niet mogelijk. De noodzakelijke informatie zal dus op een
andere manier verkregen moeten worden. Veelal gebeurt dit op basis van registratie of schriftelijke
rapportage. Als intramuraal personeel hierbij volgens extramurale werkwijze gecontroleerd zou
worden en omgekeerd, zou dit leiden tot enorme spraakverwarring en onbegrip.
Dit verschil in ‘control’ is terug te vinden in alle lagen van de organisatie. Over het algemeen wordt een
verandering daarop in bij het hogere management eerder geaccepteerd dan bij het uitvoerend
personeel.
Zelfstandig werken en teamwork
Verwant aan het zelfstandig uitvoeren van taken, is het alleen moeten werken. Simpelweg gesteld
heeft een thuiszorgmedewerker maar met twee personen te maken: de klant en zichzelf. Primair zal
het belang van deze twee personen dan ook centraal staan bij de medewerker. Omdat er collegae zijn
die mogelijk straks te maken krijgen met zorgverlening bij dezelfde klant, zal de medewerker zich
inspannen om daarmee af te stemmen en samen te werken. Dit is nog steeds bezien vanuit het
perspectief van de klant en zichzelf.
In een intramurale situatie gelden andere regels en wetten. De medewerkers hebben samen een klus
te klaren. Alle klanten moeten op enig moment zijn gewassen en aangekleed, van eten en koffie
voorzien, de kamers aan kant, e.d. Dit is een totaalpakket waar een team verantwoordelijk is en dus
wezenlijk anders dan het werkpakket van de individuele thuiszorgmedewerker. Die gezamenlijke
verantwoordelijkheid vraagt om andere werkmethoden en om samenwerking. De taken moeten
verdeeld, ze moeten op elkaar aansluiten. Als één persoon het werk niet goed doet of niet af heeft,
heeft de rest daar last van. Daardoor is er meer afstemming nodig en meer sociale controle.
Deze wezenlijk andere werkwijze behoeft de nodige aandacht ingeval er samengewerkt moet worden
in een keten.
High light:
Voor de extramurale sector geldt, dat, alleen het werk doen in de woning van de klant, het
‘onzichtbaar’ zijn voor de directe leiding én de omvang van de meeste organisaties met als gevolg een
grote afstand tussen top en uitvoering, leiden tot een eigenzinnige houding van het personeel, meer
betrokkenheid bij de klant dan bij de organisatie en een vanzelfsprekendheid bij het afleggen van
verantwoording d.m.v. rapportage en registratie. Dit vraagt om een goed ontwikkelde P&C-cyclus,
teneinde sturing mogelijk te maken.
Voor de intramurale sector geldt dat zowel een sterke locatiebinding, het volgen van de regels, de
interne oriëntatie, het beschouwen van de klant als gast, de afhankelijkheid van het team als sociale
controle, vragen om een prikkel bij medewerkers om zelf verantwoordelijkheden te nemen en een
meer externe blik te krijgen.
Gezamenlijke factor is de behoefte kwalitatief goede zorg aan de klant te leveren.
Ketenzorg een antwoord? Of een antwoord op ketenzorg. 102