Eijk - Tilburg University

Specialisten het specialistisch werk laten doen kan strijdig zijn met het principe van minimaliseren van
het aantal hulpverleners per cliënt. Hier is echter een goede afweging vereist. Specialisten zijn vaak te
duur en het is verspilling specialisten in te zetten voor administratief werk of iets dergelijks, zeker
wanneer er een wachtlijst bestaat voor het betreffende specialistische werk. Hetzelfde gaat op
aangaande het specialistische werk bij de RIO’s. Wanneer er bij het RIO lange wachtlijsten zijn, kan
het een oplossing zijn om medewerkers van zorgaanbieders de enkelvoudige functies te laten
indiceren. Het RIO toetst deze indicaties achteraf (steekproefsgewijze) en kan zich verder toeleggen
op de gecompliceerde zorgaanvragen.
Door afspraken voor overleg te maken tussen de verschillende hulpverleners of afdelingen worden
wachttijden voorkomen en wordt de betrokkenheid van de hulpverleners bij het proces groter.
Multidisciplinair overleg is derhalve een sleutel die de doorstroming van cliënten bevordert.
Ad 2. Verhelderen van de vraag naar zorg.
Binnen deze hoofdgroep vallen de volgende sleutels:
• Anticipeer al op de vraag voordat die zich openbaart bij de cliënt;
• Laat de vraag op een andere plaats of manier beantwoord worden;
• Ondersteun de zelfredzaamheid van de cliënt;
• Probeer de zorg die voor meerdere cliënten geldt te clusteren.
Hulpverleners kunnen al bij veel onderdelen anticiperen op hetgeen komen gaat. Preventieve
activiteiten, voorlichting en informatieverstrekking zijn investeringen bij oudere mensen die naar de
toekomst toe zeker vruchten afwerpen. Het aanstellen van een zorg- en welzijnbegeleider kan
bijvoorbeeld veel coördinatieproblemen voorkomen en genereert, met name bij ouderen, vertrouwen in
het oplossen van toekomstige problemen.
Niet alle vragen hoeven beantwoord te worden door de hoogste specialist. Plaatselijke loketten en
zorgcoördinatoren zijn bij uitstek media die uitstekend vragen kunnen verduidelijken en beantwoorden,
daar waar het geen specialistische zorg betreft.
Het is van belang dat de cliënt de regie in eigen handen kan blijven houden. Overnamegedrag,
bemoeizorg, medicalisering of te snelle uit huis plaatsingen moeten worden voorkomen.
Ondersteunen bij zelfzorgtekorten, zoveel mogelijk de cliënt in zijn vertrouwde omgeving laten met
eventueel mantelzorg en contacten zoeken met ‘lotgenoten’ zijn essentieel voor het zelfbewustzijn van
cliënten.
Cliënten met dezelfde behoeften die meestal individueel gezien worden kunnen evengoed
groepsgewijs hun voorlichting ontvangen. Dit bespaart tijd en biedt de mogelijkheid tot onderlinge
ondersteuning.
Ad 3. De capaciteit afstemmen op de vraag
Binnen deze laatste hoofdgroep vallen de sleutels:
• Bepaal nauwkeurig hoeveel capaciteit wanneer nodig is;
• Los knelpunten in capaciteit op.
Op basis van historische data kan de huidige vraag naar wonen, welzijn en zorg worden voorspeld.
Vaak kan gebruik gemaakt worden van gebiedsvisies (zie regiovisies 6.1.6.1.) waarin de benodigde
data (zoals wensen van de cliënt en demografische gegevens) zijn vermeld. Daarnaast zijn
wachtlijsten en marktverkenningen onderleggers voor nauwkeurige capaciteitsbepalingen. Vandaar uit
kan bepaald worden of de beschikbare capaciteit voldoende is voor het antwoord op bestaande en
potentiële vragen.
Het is van belang te diagnosticeren waar de knelpunten in het huidige proces zich bevinden. Meestal
is een knelpunt van de huidige capaciteit op te lossen door betere benutting van de beschikbare
capaciteit.
De in het voorafgaande beschreven sleutels/ veranderprincipes komen, zoals reeds aangegeven,
voort uit ervaringen in en vanuit ziekenhuizen. De scope hierbij is overwegend die van patiënten-
categorieën. Mede op basis van praktijkervaringen gaan we er evenwel van uit dat de sleutels/
veranderprincipes zeer wel bruikbaar zijn bij de inrichting van het onderdeel ‘zorg’ van de integrale
ketens van wonen, welzijn en zorg. Het betreft dan de transmuraal beschreven zorgprocessen, de
transmurale planning en logistiek, het cliëntvolgend dossier, de vermindering van
overdrachtmomenten, het multidisciplinaire overleg, plaatselijke loketten, zorgcoördinatie en de
benutting van de integrale gebiedsvisies voor de bepaling van de capaciteit.
Ketenzorg een antwoord? Of een antwoord op ketenzorg. 64