Eijk - Tilburg University

High light:
Marktwerking en ondernemersschap zijn voor de overheid instrumenten om de kosten van de
gezondheidszorg beheersbaar te maken.
Motieven voor ketenzorg komen zowel voort uit het idee dat samenwerking tussen organisaties leidt
tot ketenzorg als uit de redenatie dat de vraag van de klant leidt naar het aanbod.
3A.1.3. Begripsverduidelijking
Ketenzorg is een begrip in het bedrijfsleven, de agrarische sector en de gezondheidszorg binnen en
buiten Nederland. Elke branche/ land hanteert het begrip vanuit haar eigen referentiekader. In deze
paragraaf worden de verschillende achtergronden van het begrip ketenzorg weergegeven. Kennis van
deze achtergronden is belangrijk voor de gezondheidszorg omdat zij van de andere branches, maar
ook andere landen zou kunnen leren en daarmee het begrip ketenzorg scherper kan definiëren. Een
goede definitie van ketenzorg levert de cliënt duidelijkheid op van hetgeen hij/ zij kan verwachten van
het aanbod in ketenzorg.
Het bedrijfsleven
Het begrip keten is ontleend aan het bedrijfsleven, waar het de opeenvolgende stadia van een
productieproces weergeeft en waarbij veelal meerdere locaties of bedrijven betrokken zijn. In het
bedrijfsleven streeft men met een keten een betere beheersing van het totale proces na, wat
concurrentievoordeel geeft naar kwaliteit, kostenreductie en just in time levering aan de klant.
Om met succes te concurreren, in het zich snel ontwikkelende en complexe bedrijfsleven, moet men
competent zijn om een ingewikkelde ketenstructuur te kunnen opbouwen en beheersen.
De agrarische sector
Ook in de agrarische sector is ketenzorg ontwikkeld.
Marktontwikkelingen als een toenemende concurrentie vanuit het buitenland en een sterke drang tot
verbetering en vernieuwing binnen de agrarische sector zijn aan de orde van de dag. Mede daarom
staat ketenzorg volop in de belangstelling. Ketenzorg wordt gezien als een belangrijk en noodzakelijk
hulpmiddel om goed in te kunnen spelen op marktontwikkelingen.
Ketenzorg wordt in de agrarische sector gezien als “de samenwerking tussen opeenvolgende
bedrijven in de agrarische keten” en is een systematische werkwijze die zich kenmerkt door
organisatie van ketensamenwerking, kwaliteitsbeheersing, marktgerichtheid en openheid.
Bij ketensamenwerking zijn twee of meer opeenvolgende schakels (= bedrijven) in een keten
betrokken.
Ketenzorg en natuur staan dicht bij elkaar zo blijkt uit het volgende verhaal:
‘Een grasspriet onttrekt zijn voedsel en water aan de bodem, waardoor het tot een sterke spriet kan uitgroeien. Tot het moment
dat een of andere herkauwer, laten we zeggen een kalfje, het in zijn hoofd haalt de spriet te verorberen. Het kalf moet natuurlijk
ook tot een sterke koe kunnen uitgroeien. Totdat een of ander mensenkind zich aan tafel zet om een hamburger te verorberen
en het kalf verteerd wordt tot natuurlijke mest, hetgeen, vermengd met water, de voedingsbodem is voor een grasspriet. Een
dergelijk systeem is net als een zorgketen, een samenhangend geheel van verschillende organismen. Als een van de
elementen van de keten van mindere kwaliteit is, zal dit doorwerken naar de overige onderdelen van de keten. Als het
grondwater vervuild is en het grasje besmet, zal het kalf ziek worden hetgeen voor de mens verstrekkende gevolgen kan
hebben. Ook is het zo dat zodra een van deze organismen wegvalt, de voedselketen snel opdroogt, zo afhankelijk is men van
elkaar.’
(Bron: plantconsult, 2003)
De gezondheidszorg
Ketenzorg is er op gericht de verschillende interventies voor de cliënt tot een samenhangend en
afgestemd geheel te smeden (Vliet en Munsterman in van der Heu, 2002).
Ketenzorg is een internationaal verschijnsel. In Engeland wordt het concept van shared care
gehanteerd wat min of meer synoniem is voor transmurale zorg waar ketenzorg weer een vorm van is.
Transmurale zorg omvat die vormen van zorg die, toegesneden op de behoefte van de cliënt,
verleend worden op basis van afspraken over samenwerking, afstemming en regie tussen
generalistische en specialistische zorgverleners, waarbij er sprake is van een gemeenschappelijk
gedragen verantwoordelijkheid met expliciete deelverantwoordelijkheden (Van der Grinten en
Huijsman in van der Heu, 2002).
Ketenzorg een antwoord? Of een antwoord op ketenzorg. 14