Eijk - Tilburg University

Het functionele model
Bij het functionele model staat het optimaliseren van het bestaande aanbod, dan wel het realiseren
van een nieuw aanbod door het bundelen van activiteiten centraal. Organisatorische onderdelen of
stadia van productontwikkeling zijn onder te brengen in afzonderlijke organisaties. Zo kunnen de
schakels ‘onderzoek en ontwikkeling, productie, marketing en distributie’ in afzonderlijk organisaties
zijn ondergebracht. Afstemming en coördinatie van de activiteiten in de diverse schakels staan
centraal. Marketing en onderzoek/ ontwikkeling staan bijvoorbeeld in voortdurende afstemming tot
elkaar.
Kenmerken van het functionele model:
• De focus ligt op productontwikkeling;
• De schakels kunnen door meerdere organisaties worden uitgevoerd, maar er is altijd een centrale
regie;
• het model is het best toepasbaar op een projectorganisatie.
Het waardeketen model
Bij het waardeketen model staat meerwaarde centraal. Het gaat om meerwaarde voor de cliënt maar
ook om het feit dat deze meerwaarde door anderen moeilijk is na te bootsen. Dit is van belang bij
marktwerking en concurrentie. Centrale gedachte is dat de competitieve kracht van een organisatie
berust op het vermogen om niet alleen specifieke activiteiten te ontplooien maar dit ook in samenhang
te doen die een specifieke meerwaarde oplevert.
Kenmerken van het waardeketen model zijn:
• Elke activiteit dient meerwaarde te hebben;
• De focus is effectiviteit, efficiency en concurrentievoordeel;
• Er is een meetbaar resultaat; de marge die een cliënt bereid is te betalen is, in relatie tot de
geleverde kwaliteit, het doel;
• Het model is een combinatie van het transformatie- en functionele model;
• Het model bevat ondersteunende activiteiten die al dan niet opeenvolgend zijn;
• Het model is gericht op de afzonderlijke organisaties.
Het waardeketen model komt nadrukkelijker in de aandacht in 3B.2.1.
High light:
Er zijn drie organisatorische modellen voor ketenzorg te onderscheiden: het transformatiemodel, het
functionele model en het waardeketen model. Bij het transformatiemodel gaat het met name om
opeenvolgende stappen (horizontaal of verticaal), logistiek en kwaliteit en het ontbreken van een
centrale regie. Bij het functionele model gaat het om productontwikkeling, centrale regie en
projectorganisatie. Het waardeketen model is een combinatie van het transformatie- en het functionele
model.
3A.3.1. Fasen bij ketenvorming
Ketenvorming kent verschillende fasen die op zichzelf kunnen staan of achtereenvolgens kunnen
worden doorlopen. Er worden nieuwe grenzen getrokken die aangeven waar het ketenzorg traject
begint en waar het ophoudt. Het trekken van grenzen is nodig om het traject bestuurbaar te houden.
Ackerman (in van der Heu, 2002) onderscheidt drie fasen waarbinnen het proces van ketenvorming
zich binnen een organisatie of tussen organisaties kan voltrekken: verbetering, transitie en
transformatie van het proces. Elke fase kent haar eigen doel. Een bewuste keuze voor een te behalen
doel wijst vanzelf een weg waarlangs dit doel is te behalen voor betrokken organisaties.
Onder verbetering wordt het verbeteren van de afstemming binnen of tussen bestaande organisaties
(ofwel schakels in de keten) verstaan. Hierbij houdt elke schakel haar eigen takenpakket,
verantwoordelijkheid en bevoegdheid. Echter, losse elementen vragen verbinding; afstemming is
hierbij daarom het meest voor de hand liggende coördinatiemechanisme.
Ketenzorg een antwoord? Of een antwoord op ketenzorg. 23